فیلمی از مجید مجیدی که تا مرز «توقیف» رفت!

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، «مهر سیمرغ» عنوان بسته خبری - تحلیلی روزانه‌ای است که پیش از این در ایام برگزاری سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر به صورت روزانه انعکاس اهم اخبار مرتبط با متن و حاشیه این رویداد را در دستور کار قرار داده بود و از امروز به مرور متن و حاشیه «سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر» می‌پردازد.

همچنان می‌توانید با «مهر سیمرغ» در جریان آخرین تحولات بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور قرار بگیرد.

چهره روز؛ مجید مجیدی

رونمایی از نسخه مرمت‌شده فیلم‌های کلاسیک مرمت‌شده سینمای ایران و جهان، از بخش‌های بسیار جذاب در جشنواره جهانی فیلم فجر است. بخشی که نه فقط مخاطبان جشنواره‌ای که فیلم‌بازهای حرفه‌ای و مهمتر از آن صاحبان آثار هم از آن استقبال کرده‌اند.

پس از رونمایی از نسخه مرمت‌شده «آن سوی آتش» به کارگردانی کیانوش عیاری، حالا فیلم «بدوک» ساخته مجید مجیدی در فهرست شگفتی‌های جشنواره سی‌وهشتم قرار گرفته است. فیلمی که اولین فیلم کارنامه مجیدی محسوب می‌شود و اتفاقا از پرحاشیه‌ترین آثار این فیلمساز نیز محسوب می‌شود.

مجید مجیدی «بدوک» را با قصه‌ای بسیار تلخ و گزنده، در سال 70 کارگردانی کرد. فیلمنامه فیلم را سیدمهدی شجاعی نوشته بود و داستان آن روایتی صریح از قاچاق دختران ایرانی در دل خود داشت و همین گزندگی از نگاه مسئولان وقت، فیلم را تا مرز توقیف پیش برد.

مجیدی و شجاعی اما معتمدتر از آن بودند که دست از حرف «حق» خود بکشند و فیلم با اعلام نظر مستقیم مقام معظم رهبری، توانست از محاق توقیف نجات پیدا کند.

مجید مجیدی ماجرای این رهیدن از توقیف را اینگونه روایت کرده است: «اولین دیدار من با آقا بر می‌گردد به سال 70 و فیلم بدوک. این فیلم برای من منشا اتفاقاتی هم شد و البته مصداق بسیار خوبی است که تفاوت نگاه آقا را با مسئولین فرهنگی نظام برای شما عرض کنم. این فیلم را به همراه جمعی از هنرمندان و مسئولین در جلسه‌ای که اقا هم حضور داشتند دیدیم. فیلم که تمام شد آقا به شدت برافروخته و ناراحت شدند. این عین عبارت آقاست: اگر فیلم مبتنی بر درام است که حرفی نیست ولی اگر مبتنی بر واقعیات است من حرف دارم. آقای سید مهدی شجاعی که نویسنده فیلمنامه بود گفت متاسفانه مبتنی بر واقعیات است و من هم ادامه دادم که این فیلم فقط گوشه‌ای از واقعیت است و اگر می‌خواستیم همه آن را نشان دهیم فیلم ظرفیت این همه تلخی را نداشت. و باز این عین عبارت آقاست که خطاب به مسئولینی که آنجا بودند گفتند: اگر چنین است چرا به ما نمی گوئید. چرا به ما گزارش داده نمی‌شود؟ با همین لحن که بعدها از ما گزارش خواستند و ما هم گزارش‌هایمان را مکتوب کردیم و فرستادیم و اولین نتیجه آن این بود که کل مسئولین آن منطقه عوض شد. مجیدی از این بعد مسیر عدالتخواهانه‌اش را با ترسیم یک فقر باشکوه در همه فیلم‌هایش ادامه داد.»

نسخه ترمیم شده فیلم «بدوک» حالا در کنداکتور پخش جشنواره جهانی فیلم فجر قرار گرفته است. مجیدی هنوز فیلمسازی صریح است و دغدغه‌های اجتماعی دارد و در روزهایی که فیلم «خورشید» او را روایت تأثیرگذار از شرایط کودکان کار در حال اکران بر پرده‌های سینماهای ایران و جهان است، بازبینی و تماشای نخستین فیلم کارنامه‌اش در جشنواره فجر، قطعا خالی از لطف نیست.

مجید مجیدی امروز پنجشنبه در قالب یک مسترکلاس ویژه تجربیات خود از ساخت «بدوک» را مرور می‌کند.

حاشیه روز؛ وعده‌های بر زمین مانده آقای شهردار

پیروز حناچی حالا نامی آشنا برای اهالی فرهنگ است، شهردار تهران که در این سال‌ها حضوری پررنگ در حمایت از جشنواره‌ها داشته و یک گام بالاتر این است که از مسئولان همراه با جشنواره‌ها به ویژه «فجر» بوده، این موضوع تا آنجا پیش رفته که در قامت اسپانسر ظاهر شده و البته این حمایت تام و تمام گاهی از سوی رسانه‌ها برای او حاشیه‌ساز شده است.

شهردار تهران اما این حمایت را وظیفه شهرداری می‌داند، ایده کلان او این است که شهرهای بزرگ جهان عمدتا جشنواره‌ای به نام خود دارند و جشنواره جهانی فیلم فجر هم این ظرفیت را دارد که بتواند نام تهران را به جهان مخابره و برای دیگران نام‌آشنا کند.

پیروز حناچی روز گذشته در بازدیدش از جشنواره جهانی فیلم فجر وعده‌ای دیگر داد، او از فراگیر شدن سالن‌های روباز در تهران گفت و عنوان کرد این موضوع از اهداف شهرداری است. این در حالی است که جشنواره جهانی فیلم فجر تنها از دو ظرفیت سالن روباز کانون و سالن روباز چارسو بهره می‌برد.

حناچی اما پیش از این و در حاشیه جشنواره سی و هفتم هم وعده احیای بافت‌های قدیمی تهران را به منظور استفاده سینماگران داده بود، او گفته بود تدابیری برای احیای بافت تاریخی لاله‌زار و احیای موقعیت سینمایی و فرهنگی آن در شهرداری اندیشیده شده و سعی شهرداری بر این است که برای شرایط فرهنگی و هنری آن تصمیم‌گیری شود.

وعده‌ای که البته بر زمین ماند و تا به امروز عملیاتی نشده است.

حالا باید دید قول‌های شهردار برای فراگیری سالن‌های روباز به کنار دیگر وعده‌های او می‌رود یا سرانجامی خوش‌تر پیدا می‌کند؟

نکته روز؛ جای خالی سینمایی‌های سیما

حالا وارد سومین ماه از سال 1400 شده‌ایم درحالیکه هیچ خبری از برنامه‌های سینمایی تلویزیون نیست و تلویزیون نه در برنامه‌های رسمی و جدی سینمایی و نه در برنامه‌های کوتاه آیتمی کمترین سهمی برای یکی از مهمترین رویدادهای سینمای ایران یعنی جشنواره جهانی فیلم فجر قائل نشده است. سی و هشتمین جشنواره جهانی فجر به دبیری محمدمهدی عسگرپور سال گذشته به دلیل پروتکل‌های بهداشتی ناشی از شیوع کرونا لغو شد و امسال که به دلیل کرونا دستخوش تغییرات مهمی شده است فرصت ویژه ای بود که تلویزیون با بازگشت برنامه‌های سینمایی چون «هفت» و «نقد سینما» حتی در یک بازه زمانی کوتاه و یا حتی با تولید برنامه‌هایی آیتمی و ده روزه به این جشنواره بپردازد.

بیش‌از یک سال است که سینمای ایران تحت تأثیر چالش کرونا رویدادها، اکران‌ها، جشنواره‌ها و... را به شکل جدیدی یا برگزار کرده و یا عملا تعطیل کرده است.

تعطیلی اکران‌های سینمایی و یا رویدادها و فستیوال‌ها اولین راهکاری بود که در مواجهه با شیوع کرونا وارد تصمیم گیری های مدیریتی شد و با ادامه کرونا بسیاری متفق القول به این نتیجه رسیدند که نمی‌توان جشنواره‌های سینمایی را تعطیل کرد. بارها در گزارش‌های مختلفی در خبرگزاری مهر از سهم مهم تلویزیون در انعکاس رویدادها و اخبار سینمایی سخن رفته است و اینکه مخاطب در چالش کرونا نه تنها نباید سبد فرهنگی اش را از سینما خالی کند که اتفاقا تلویزیون در کمرنگ شدن اکران‌ها و رویدادها و برگزاری آنها با محدودیت‌ها و پروتکل‌های بهداشتی مخاطب بیشتر و پر و پا قرص تری را می‌تواند جذب کند.

غفلت تلویزیون از صنعت سینما که امروز به مثابه یک رسانه عمل می‌کند و حرف می‌زند عجیب و حتی حیرت زاست با این حال در چند ماه اخیر از برنامه‌های جدی «هفت» و «نقد سینما» که در شبکه‌های سه و پنج روی آنتن می‌رفتند و به فراخور موضوعات و اتفاقات سینمایی به گفتگوها و مباحث کارشناسی و تحلیلی می‌پرداختند هیچ خبری نیست.

حتی شبکه چهار که معمولا شبی را به برنامه‌های سینمایی اختصاص می‌داد یا پنجشنبه شب‌ها با «ساعت سینما» به تحلیل یک فیلم می‌پرداخت نیز هنوز برنامه جدیدی به روی آنتن نبرده است.

هرچند تلویزیون این روزها درگیر مهمترین رویداد کشور یعنی انتخابات ریاست جمهوری است اما بعید است که صداوسیما با ده‌ها شبکه تلویزیونی نتواند سهمی هرچند کوچک را به دغدغه و علاقه مخاطبانش اختصاص دهد و از این ظرفیت ویژه برای فراهم کردن مخاطبان غفلت کرده باشد.

پیشنهاد ویژه؛ دشت خاموش

در میان فیلم‌های ایرانی که متقاضی حضور در هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم ونیز شده بودند، نامش از همه غریب‌تر بود، در زمانی که عمده امیدها به موفقیت «خورشید» ساخته مجید مجیدی و «جنایت بی دقت» ساخته شهرام مکری در این فستیوال می‌رفت، تمرکز رسانه‌ها هم چندان روی «دشت خاموش» نبود، فیلمی از کارگردانی تا به آن زمان گمنامی که البته بعد از موفقیتش در جشنواره فیلم ونیز نامش بر زبان‌ها افتاد.

احمد بهرامی گرچه پیش از «دشت خاموش» فیلم «پناه» را ساخته بود اما حتی نمایش «پناه» در گروه «هنر و تجربه» نامش را در ذهن مخاطبان تثبیت نکرد بلکه این «دشت خاموش» بود که جدی‌ترین حضور او را در سینما رقم زد. همه داستان‌های این فیلم هم هم‌زمان با کسب جایزه بهترین فیلم بخش «افق‌ها» در جشنواره «ونیز» شروع شد. زمانی که احمد بهرامی در مصاحبه‌هایش عنوان کرد بیش و پیش از هر جشنواره‌ای دوست داشته فیلمش در جشنواره داخلی حضور داشته باشد و توسط ایرانیان دیده شود اما جشنواره فیلم فجر از پذیرش این فیلم امتناع کرد؛ موضوعی که خیلی زود به یکی از سوالات رسانه‌ها از دبیر جشنواره فیلم فجر تبدیل و سرانجام مشخص شد «دشت خاموش» به دلیل پروانه ویدیویی که داشته، نتوانسته است در این رویداد داخلی حضور پیدا کند.

«دشت خاموش» در کنار «خورشید» ساخته مجید مجیدی و «جنایت بی دقت» چند جایزه اصلی جشنواره فیلم ونیز را در سال کرونایی دریافت کرد تا سینمای ایران دست پر از ایتالیا برگردد و سال کرونایی سال سینمای ایران در عرصه بین‌المللی باشد.

این فیلم حالا در بخش جشنواره جشنواره‌های سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر قرار دارد، این بخش هرچند رقابتی نیست اما به مرور مهمترین آثاری که در جشنواره‌های معتبر موفقیت‌هایی کسب می‌کنند، می‌پردازد.

«دشت خاموش» به شرایط دشوار کاری و روابط انسانی پیچیده چند خانواده می‌پردازد که در یک محیط کارگری زندگی می‌کنند

این فیلم روابط پیچیده زندگی کارگران با کارفرمایان یک کوره آجرپزی است که در دهه 50 به صورت سیاه و سفید روایت می‌شود.

علی باقری، فرخ نعمتی، مهدیه نساج، ناصر علاقمندان، مجید فرهنگ، تورج الوند، نرگس امینی، محسن یگانه، راضیه ایرانی، شقایق آقا زاده، مهتاب خوش منش، پارسا و آرشا سبحانی، اهورا و برسام بهرامی و مینا سرقره بازیگران «دشت خاموش» هستند.

این فیلم امروز ساعت 17 در سالن 6 پردیس چارسو به نمایش درمی‌آید.