لحظاتی با «حسینیه معلی»/ از دغدغه‌های نجم‌الدین شریعتی تا حضور شیخ‌زکزاکی!
وارد «حسینیه معلی» می‌شویم چشمان‌مان به میزِ ذاکرانی می‌افتد که در کنار میثم مطیعی و سیدمجید بنی‌فاطمه دو چهره جدید دیده می‌شود. روبروی‌مان نجم‌الدین شریعتی قرار گرفته که از تماشاگران می‌خواهد صلواتی بفرستند تا از یک میهمان ویژه دعوت کند.
خبرگزاری تسنیم- مجتبی برزگر: «حسینیه معلی» و «محفل» دو برنامه‌ای‌اند که با آمدن‌شان فرم و شکلِ ساختاری کلیشه‌ای مرسوم ساخت برنامه‌های معارفی و مذهبی را تغییر دادند. چرا که مناسبت‌های مذهبی در چند سال اخیر پاشنه آشیل بسیاری از نقدها به صداوسیما شده بود اما یکی دو سالی است با «حسینیه معلی» و همچنین «محفل» که فصل دوم خود را برای ماه رمضان آماده می‌کند؛ توجه به خلاقیت و نوآوری در ساخت برنامه‌های دینی و مذهبی، دیگر تلویزیون از اتکا به سریال‌سازی به سمت برنامه‌سازی رفته است.
همان‌طور که اعلام شد پربیننده‌ترین برنامه معارفی تلویزیون، «حسینیه معلی» است این برنامه برای ایام ماه شعبان خودش را آماده می‌کند. در افتتاحیه «حسینیه معلی» که قرار است از سوم ماه شعبان روی آنتن برود و تا نیمه شعبان پخش خود را ادامه دهد؛ شیخ ابراهیم زکزاکی میهمان ویژه‌ای است که با بهانه عمامه‌گذاری طلبه‌های جوان پای به این برنامه می‌گذارد.
در ویدئوی خبرنگار تسنیم هم می‌توان این نکته را دید؛ تماشاگران پرشور صلوات می‌فرستند و میزِ مداحان و کارشناسان هم انرژی فضای شعبانیه را به مردم حاضر در لوکیشنِ «حسینیه معلی» انتقال می‌دهند. شوخی‌های جالب نزار قطری با حاضرین در برنامه و سبک اجرایِ متفاوت نجم‌الدین شریعتی که از فصلِ گذشته به این برنامه آمده است. او با صلواتی بر محمد و آلِ محمد، می‌گوید میهمان ویژه‌ای داریم و به یک باره چشمِ همگان به ورود «شیخ ابراهیم زکزاکی» می‌افتد.
او بعد از عمامه‌گذاری طلبه‌های جوان، لحظاتی درباره اهمیت توسل به اهل‌بیت، اهتزاز پرچم اسلام در نیجریه و کشورهای اسلامی صحبت می‌کند و به طلبه بودنِ خودش افتخار کرد.
همین‌طور که برنامه ضبط می‌شد پیمان جبلی رئیس صداوسیما، محسن برمهانی معاون سیما و علی فروغی مدیر شبکه سه سیما و همچنین دیگر مسئولان و مدیران تلویزیون نظاره‌گر این لحظات بودند. جبلی از این عبارت استفاده کرد که «حسینیه معلی» تبلور اخلاص در فرم و محتواست؛ و خواستار این نکته شد این نوع برنامه‌ها برای به کلیشه نرفتن، فصل به فصل پخته‌تر و در مسیر درست‌تری حرکت کند و نوآوری و خلاقیت را سرلوحه کارشان قرار دهند.
او همچنین خاطرنشان کرد که «اگر اعتقاد، ایمان و باور قلبی نسبت به تولید محتوا در حوزه معارف اسلامی جاری باشد - که در تیم تولید این برنامه به وضوح مشخص است - موفقیت و جذب مخاطب قابل توجه، حتمی و دست‌یافتنی خواهد شد. حسینیه معلی مصداق روشنی از تحقق هویت و عدالت است و اینکه یک برنامه معارفی عنوان پرمخاطب‌ترین برنامه را از آن خود می‌کند یعنی توانسته به آن نقطه درست هویتی دسترسی پیدا کند که به حرکت رو به جلویی در رسانه ملی تبدیل شده است.»
نزار قطری و سیدرضا نریمانی در ترکیب جدید «حسینیه معلی»/ ضبط قسمت‌های ماه شعبان با نجم‌الدین شریعتی آغاز شد«حسینیه معلی» از جمله برنامه‌های معارفی موفق رسانه ملی است که توانست با 30.6 درصد بیننده و آمار 89.9 درصدی رضایت مخاطبان، در صدر پربیننده‌ترین برنامه‌های محرمی امسال بایستد. سری جدید این برنامه که هم‌اکنون در لوکیشنی در غرب تهران در حال ضبط است به مناسبت ولادت صاحب عصر (عج) میهمان نگاه مخاطبان تلویزیون از قاب شبکه سه خواهد شد. اما چرا «حسینیه معلی» مهم شد؟
اصولاً در سال‌های گذشته چشم مخاطب تلویزیون به برنامه‌سازی کلیشه‌ای و از روی قواعد از پیش تعیین‌شده در ایام مناسبت‌های آئینی عادت کرده بود، اما «حسینیه معلی» به‌عنوان رویکردی جدید در برنامه‌سازی آئینی، حواس مخاطبان رسانه ملی را متوجه خود ساخت. خلاقیت، تسلط بر قواعد تکنیکی برنامه‌سازی و سرِ نترس عوامل سازنده آن، دست به دست هم داد تا نوآوری فرمی جدید را میان برنامه‌های مناسبتی رسانه ملی پدید آورد.
برنامه‌ای که قرار نیست تابع فرم‌های قالبی برنامه‌های مناسبتی تلویزیون در دهه‌های گذشته باشد و با کشاندن پای مخاطب معمولی تلویزیون در متن برنامه‌های آن، سهم برابری را در اختیار عموم مردم برای شناخت استعدادهای حوزه مداحی کشور قرار داده است؛ همچنان که در آمارهای مخاطب هم این‌گونه نشان می‌دهد.
یکی از نکات مهم در آمار مخاطبان «حسینیه معلی» و حتی بعدها «محفل» نشان می‌دهد مردم از برنامه خلاقانه و نوآورانه مذهبی و دینی استقبال می‌کنند. شاید اینجا بتوان این نکته را مطرح کرد اگر برنامه‌ساز خصوصاً در عرصه‌های دینی و مذهبی به‌سمت خلاقیت، نوآوری و قصه‌پردازی درست برود اتفاق خوبی که در این حوزه خواهد افتاد تأثیرگذاری است. «از سرگذشت» سراغ موضوع مهمی رفته و آن دوراهی‌هایی است که بارها در طول تاریخ تکرار شده‌اند و انتخاب‌هایشان بر این اساس تعیین شده است.
همان نکته‌ای که نجم‌الدین شریعتی در گفت‌وگویی با خبرنگار تسنیم مطرح کرد. مجری به آرامش معروف است و با «نیم رخ» کار خودش را در تلویزیون شروع کرد. حضورش به‌عنوان مجری در برنامه «زلال احکام» که پاسخ به مشکلات شرعی مردم بود با سبک خاص گفتاری مورد توجه قرار گرفت که اوج شهرت وی به‌خاطر برنامه «سمت خدا» بود. از زمانی که مجری‌گری «سمت‌خدا» را عهده‌دار شد کار هیچ شبکه دیگری را قبول نکرده است.
البته در سال‌های اخیر سبکِ اجرای متفاوتی را با «ماه من» ویژه برنامه سحر ماه رمضان و «حسینیه معلی» از خودش نشان داد. وقتی از او پرسیدم به تجربه اجرایش در «حسینیه معلی» اشاره کند و اینکه چنین برنامه‌هایی باید چطور قدم بردارند به کلیشه نیفتند؛ این‌گونه به خبرنگار تسنیم گفت: اساساً در رسانه خلاقیت حرف اول را می‌زند و رسانه‌ها مدام در حال رقابت با هم هستند و اگر کار بدیع نکنی طبیعتاً در دنیای رسانه عقب می‌افتی! و چه بسا مدام برخی برنامه‌ها در حال رقابت با خودشان هستند. مثلاً نمونه واضح، «سمت خدا» باشد؛ شاید به لحاظ فرم، نوآوری نداشته باشیم و به اقتضای شرایط راه خودش می‌رود اما در حوزه محتوا ما مدام مجبوریم که با نوآوری و مطرح کردن حرف‌های نو مخاطب‌مان را حفظ کنیم. لذا در چینش کارشناسان‌مان این نکته را لحاظ کردیم.
او همچنین در ادامه به این نکته اشاره کرد: در حوزه برنامه‌سازی مذهبی توجه به خلاقیت و نوآوری یک ضرورت است که امروز نیروهای جوان و خوش‌فکری در پشتِ ساخت این برنامه‌ها هستند و در «حسینیه معلی» خوشبختانه این اتفاق افتاده است. پخش این برنامه در سال گذشته یک اتفاق خوب و مبارکی بود و میدانِ ساخت برنامه‌سازی خاص و توأم با اندیشه نو و خلاقانه را در عرصه کارهای مذهبی هموار کرد. اما من فکر می‌کنم ضعفِ ما فارغ از شکل و فرم، محتواست. مهمترین ضعف برنامه‌های این چنینی که قرار است در مناسبت‌های شاد آماده آنتن شوند حتماً یک تیم نویسنده طناز قوی است که هم جامعه را بشناسد، هم طنز و هم دین را! چرا که ما به فضای مفرح عالمانه و سازنده نیاز داریم که خیلی خانواده‌ها به آن نیازمندند. باید نوآوری کنیم و این مسیر با قدرت دنبال شود. من یادم نمی‌رود که در «نیم‌رخ» شورای بینندگان داشتیم و همواره با مخاطبانش در ارتباط بود تا ایده و فکرها براساس ذائقه مخاطب پیش برود.
نجم‌الدین شریعتی به تجربه همکاری با مداحان و ترکیب جدید داوران این فصل از «حسینیه معلی» اشاره کرد و این‌طور گفت: خیلی تجربه جالبی بود. اینها را من از هم جدا نمی‌بینم چون فضای هیئت اساساً همین شکل است. یعنی شما یک بخش منبر و سخنرانی دارید و بعد هم مداحی دارید و شاید «سمت خدا» همان بخش منبرش بود و اینجا بخش پایانی هیئت که مداحی است. سیدمجید بنی فاطمه از فصل قبل بود بسیار با صفاست. میثم مطیعی بار علمی میز را به دوش می کشد. شیرینی و ملاحتِ او در بیان و گفتار و گرمای وجود و انرژی نزار قطری خیلی به برنامه کمک می‌کند و سیدرضا نریمانی و صدای خوبش همه و همه می‌تواند کنار هم اتفاقات خوبی را رقم بزند.
او در پاسخ به این سؤال که آیا «حسینیه معلی» می‌تواند در آموزش و پرورش مداحی که خیلی علاقه‌مند دارد مؤثر باشد، افزود: من متخصص حوزه مداحی نیستم و شاید این اولین ارتباط جدی و تنگاتنگم با فضای مداحی باشد. اما آنچه مسلم است ما در «حسینیه معلی» دنبال نشان دادن استعدادها بودیم؛ استعدادهایی بودند که البته این برنامه فراتر از اینها عمل کرد. شاید دنبال به تصویر کشیدن یک هیئت اصیل بودیم و آیین‌هایی که در جای جای کشور ما برپا می‌شود و اتفاق می‌افتد؛ آیین‌هایی که گره خورده با نام سیدالشهداء و عزاداری که ریشه بسیار کهن و قدیمی دارد. همچنین آیین‌های‌مان در شادی اهل‌بیت در نوع خودش جالب توجه است.
شریعتی مجری برنامه همچنین با برخی از خبرنگاران دیگر هم صحبت می‌کرد. او به طورمثال درباره اینکه به عنوان مجری در حال حاضر تا چه میزان از آزادی عمل روی آنتن تلویزیون برخوردار است و فضای برنامه «حسینیه معلی» که به سمت شادی رفته و ویژه اعیاد تولید می‌شود، گفت: همیشه از آزادی عمل زیادی برخودار بوده و هیچ‌گاه در این زمینه با مشکلی مواجه نبوده است. اما در ارتباط با مناسبت‌های شادی خاطرم هست زمانی آقای ضرغامی می‌گفت مناسب‌های شادی عزای ما تلویزیونی‌هاست؛ چراکه در عزا و مصیبت‌ها می‌دانیم چه کنیم ولی در مناسبت‌های شادی نمی‌توانیم کاری کنیم. اما امسال با طراحی‌هایی که صورت گرفته سعی کردم به سبک جدید در اجرا فکر کنم؛ بنابراین سعی کردم انرژی، صدا و نحوه تعاملم با ذاکرین و مخاطبان متفاوت باشد و امیدوارم خروجی کار اتفاق خوبی باشد.
او همچنین در یک سؤال جالب از خبرنگار تسنیم که آیا بازیگری را نمی‌خواهید تجربه کنید؛ پاسخ جالبی داد: هنوز که هنوز است پیشنهاد بازیگری می‌شود. اما در مورد نپذیرفتن دعوت استیج‌ها و پلتفرم‌ها باید بگویم واقعاً به همین دعا و به همین نگاه که گفتم دلخوشم و مطمئن هستم که اهل‌بیت تمام جاهای خالی را خودشان پُر می‌کنند. به این باور دارم و مطمئناً این نکته را به همه شنونده‌ها، بیننده‌ها و مخاطبین شما بگویم که ذره‌ای در این راستا تردید نکنند که حضرات ائمه معصومین حواس‌شان به ما هست. این را از روی شکم سیری و یا به سبکِ بعضی‌ها می‌گویند که شما خیلی پشتتان گرم است نمی‌گویم. خیلی وقت‌ها من این اتفاق را به عینه تجربه کردم و همیشه گفتم، شما از حال و روز ما خبر دارید. نه الزاماً بحث معیشت و زندگی این روزهای ما، بلکه حال دل‌مان و تمام نقص‌ها و کم و کسری‌ها را پُر کنند و این اتفاق می‌افتد.
