لحظه آفریقای جنوبی برای اسرائیل؟

دنیای اقتصاد: با گذشت نزدیک به دو سال از آغاز جنگ اسرائیل علیه حماس در غزه، موج جهانی اعتراضات و تحریمهای غیررسمی علیه اسرائیل در حوزههای مختلف از جمله ورزش، هنر، سیاست و آموزش، شتابی بیسابقه گرفته است. از نیویورک تا لندن و از دانشگاههای اروپا تا صحنههای بینالمللی فوتبال، بسیاری از کنشگران مدنی، هنرمندان و چهرههای سیاسی خواستار ایزوله شدن اسرائیل در عرصه جهانی شدهاند.
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - محمد امین مکرمی: در یکی از تازهترین اقدامات، گروههای مدنی پس از انتشار گزارش کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل که اسرائیل را به نسلکشی در غزه متهم کرده بود، کمپینی با عنوان"GameOverIsrael" راهاندازی کردند.
هدف اصلی این کمپین، فشار بر فدراسیونهای فوتبال اروپایی برای تحریم تیمهای اسرائیلی است. فعالان این جنبش، با الهام از موفقیت تحریم ورزشی آفریقای جنوبی در دوران آپارتاید، به دنبال تکرار همان الگو برای انزوای تدریجی اسرائیل هستند.
از سوی دیگر، چهرههایی همچون اریک کانتونا و ریچارد گییر در رویدادهای هنری و عمومی، خواستار اقدام جدیتر دولتها و نهادهای بینالمللی علیه اسرائیل شدهاند.
در کنسرتی بزرگ در لندن به نام "همبستگی با فلسطین"، هنرمندان مشهوری حضور داشتند که این برنامه را به بستری برای اعتراض علیه سیاستهای اسرائیل تبدیل کردند.
فشارهای فزاینده تنها محدود به هنر و ورزش نیست. برخی دانشگاههای اروپایی در کشورهای ایرلند، اسپانیا، هلند و ایتالیا همکاریهای علمی با مؤسسات اسرائیلی را به حالت تعلیق درآوردهاند.
همچنین، دانشگاه نظامی سلطنتی بریتانیا برای سال آینده پذیرش دانشجویان اسرائیلی را متوقف کرده است.
در همین حال، شخصیتهایی از جمله نخستوزیر اسپانیا و رئیسجمهور کلمبیا نیز خواستار تعلیق حضور اسرائیل در رویدادهای بینالمللی ورزشی شدهاند.
این اقدامات در کنار تهدید برخی کشورها برای خروج از مسابقه یوروویژن در صورت مشارکت اسرائیل، مؤید تغییر در نگرش سیاسی عمومی نسبت به این کشور است.
اگرچه این موج تحریم و اعتراض، هنوز به سیاستهای کلان بسیاری از دولتهای غربی نرسیده، اما تغییر فضای فرهنگی و اجتماعی در حال تبدیل شدن به عاملی فشارزا بر تصمیمگیران سیاسی است.
بنیانگذار جنبش BDS، عمر برغوثی، معتقد است لحظه سرنوشتساز مشابه با جنبش ضد آپارتاید آفریقای جنوبی فرا رسیده است.
در مقابل، اسرائیل این جنبشها را تحت تاثیر تبلیغات حماس میداندو از حمایت بیقید و شرط آمریکا به عنوان پشتوانه راهبردی بهره میبرد. با این حال، برخی تحلیلگران اسرائیلی هشدار دادهاند که انزوای فزاینده، خطر تبدیل این رژیم به یک "دولت طردشده" را افزایش میدهد.
اگرچه مقایسه با آفریقای جنوبی ممکن است از نظر ساختاری و تاریخی دقیق نباشد، اما جنبش فعلی علیه اسرائیل از نظر دامنه و گستره فرهنگی، به نقطهای نزدیک شده که میتواند مسیر دیپلماسی و تعاملات جهانی با اسرائیل را بهطور جدی تغییر دهد حتی اگر هنوز راهی طولانی تا تغییرات ساختاری باقی مانده باشد.