لزوم توجه به تغییرات اقلیمی در برنامه های کلان کشور

به گزارش روابط‌عمومی مرکز، دویست و بیست و ششمین نشست علمی تخصصی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری تحت عنوان: «حکمرانی اقلیم در برنامه هفتم: چیستی، ظرفیت‌ها و چالش‌ها» برگزار شد.

در این نشست، فاطمه عبادتی؛ معاون دفتر بهداشت ایمنی محیط‌زیست و انرژی (HSEE) وزارت صمت به‌عنوان مدیر علمی نشست و همچنین سمیه رفیعی؛ نماینده مجلس شورای اسلامی و رئیس فراکسیون محیط زیست و نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی آب و محیط‌زیست و سیده الهام عزیزی؛ معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌عنوان سخنرانان در این نشست به ایراد نقطه‌نظرات خود پرداختند.

در ابتدای نشست فاطمه عبادتی؛ معاون دفتر بهداشت ایمنی محیط‌زیست و انرژی (HSEE) وزارت صمت به‌عنوان مدیر علمی نشست ضمن اشاره به اهمیت موضوع تغییرات اقلیمی گفت: موضوع حکمرانی اقلیم مسئله بسیار مهمی است که سایر موضوعات مثل امنیت غذایی، محیط زیست، مسئله آب و هوا و سایر موضوعات جغرافیایی از آن تأثیر می‌پذیرد؛ بنابراین نهادهای متولی حکمرانی اقلیم باید برنامه‌ریزی و تلاش هرچه دقیق‌تر نسبت به مسئله حکمرانی اقلیم در برنامه هفتم داشته باشند.

در ادامه نشست سمیه رفیعی؛ نماینده مجلس شورای اسلامی و رئیس فراکسیون محیط زیست و نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی آب و محیط‌زیست به عنوان سخنران نشست، با اشاره به اینکه موضوع تغییر اقلیم در برنامه هفتم دیده شده است گفت: در طی سال‌های گذشته آوردن مفهوم تغییر اقلیم و معنای آن در حکمرانی کشور با دشواری همراه بود، اما امروزه به دلیل اینکه تغییر اقلیم یک موضوع جهانی است و ما نیز از آن مستثنی نیستیم این موضوع در حکمرانی کشور مورد توجه قرار گرفته است.

وی ادامه داد: جا انداختن این موضوع که مسئله تغییر اقلیم یک مسئله مهم است که باید در مورد آن یک تصمیم قاطع اتخاذ شود کار ساده‌ای نیست. همین موضوع ما را در مجلس شورای اسلامی بر آن واداشت تا جهت اتخاذ یک تصمیم صحیح توسط دولت در خصوص موضوع تغییر اقلیم در برنامه هفتم به این موضوع پرداخته شود.

وی افزود: اگر بخواهیم موضوع تغییرات اقلیمی را در حکمرانی کشور به معنای درست آن جلو ببریم، باید در اهداف و سیاست‌گذاری‌های ملی و استانی موضوع تغییرات اقلیم را نیز مورد توجه قرار دهیم؛ یعنی به این موضوع که این سیاست در 20 الی 30 سال آینده چه تأثیری بر تغییر اقلیم خواهد گذاشت را نیز مورد توجه قرار دهیم.

وی تشریح کرد: در وضعیت امروزه کشور مسئله تغییرات اقلیمی در حال تأثیرگذاری روی پروژه‌های کلان در حال انجام در کشور است و در مقابل این مسئله تغییر اقلیم در برنامه‌ریزی‌های کشور نادیده گرفته شده و اساساً در هیچ جای برنامه‌ریزی‌های کشور دیده نمی‌شود. نمونه این موضوع را می‌توان در موضوع دریاچه ارومیه دید که با تغییر الگوی کشت منجر به کم‌آبی در آن دریاچه شد و در نهایت باید حالا بنشینیم و برای احیای آن تصمیم اتخاذ کنیم.

وی خاطرنشان کرد: در نتیجه باید در برنامه‌ریزی‌های کشوری علاوه بر این که به مواردی همچون نیازسنجی، میزان بودجه مورد نیاز، آینده رشد کشور، جمعیت کشور و شاخص‌های پیشرفت و توسعه باید به مسئله بسیار مهمی به نام تغییرات اقلیمی و ظرفیت‌های اکولوژیکی نیز توجه شود.

وی افزود: یکی از مهم‌ترین اثرات تغییر اقلیم در کشور ما بحث تعدد خشکسالی‌ها است. تعدد خشکسالی‌ها یعنی این که ما برنامه‌ریزی‌های خود را در بخش کشاورزی به‌طوری انجام دهیم که کمترین وابستگی را به منابع آبی داشته باشیم. بهره‌وری را بالا ببریم، الگوی کشت صحیح را انجام بدهیم و اگر قرار است کالای مصرفی کشاورزی خریداری کنیم اندازه و نوع و حجم آن را بدانیم.

وی در جمع‌بندی سخنان خود گفت: اگر بخواهیم به صورت واقعی در حوزه تغییرات اقلیمی آن چیزی که مشخصاً هدف قانون‌گذار در برنامه هفتم بوده را محقق کنیم، یک همت قوی لازم است که به سمت بازار و صنایع برای مدیریت مسئله تغییرات اقلیم پیش برویم. اگر این مسئله را به درستی مدیریت کنیم. اگر بتوانیم بازار را با سیاست‌های مشوقانه به درستی تعریف و طراحی کنیم، در نتیجه می‌توانیم بحق تغییرات اقلیم را در برنامه‌ریزی‌های کشور پیاده‌سازی کنیم و هم راه‌حل‌هایی را برای بهبود اقتصاد کشور پیدا کنیم.

در ادامه این نشست سیده الهام عزیزی؛ معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌عنوان سخنران دیگر این نشست گفت: محیط زیستی که ما در آن نفس می‌کشیم و زندگی می‌کنیم از عوامل مختلفی همچون تغییر اقلیم، حمل و نقل، مصرف بی‌رویه انرژی، مخاطرات طبیعی، مصرف بی‌رویه منابع طبیعی و توسعه شهری و صنعتی تأثیر می‌پذیرد.

وی افزود: عواملی مثل حمل و نقل، صنعت، مصرف انرژی، ساخت‌وساز ساختمان، کشاورزی، سلامت و بهداشت از عواملی است که موجب به وجود آمدن تغییرات اقلیمی می‌شود. این مورد اقلیم ما را به وضعیتی کشانده است که خودش ظرفیت خودمانایی را ندارد و در حال حاضر ما شاهد بروز پیامدهای تغییر اقلیم هستیم. با این حال تمام بخش‌هایی که به عنوان عامل ایجاد تغییرات اقلیمی در کشور بودند، حال به عوامل متأثر از این پدیده تبدیل شده‌اند.

وی تشریح کرد: حکمروایی تغییر اقلیم در سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای، استانی و محلی، به‌گونه‌ای می‌بایست استقرار یابد که افراد، گروه‌ها و سازمان‌ها اعم از دولتی و غیردولتی توانمندانه برنامه‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با اثرات آن را به عنوان بخشی از زندگی روزمره و فضای توسعه‌ای کشور به اجرا گذارند و در اثر ارتقاء تاب‌آوری محیطی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی (توسعه پایدار همه اقشار و طبقات به دلیل مشارکت بالا از نتایج آن) برخوردار شوند.

وی تصریح کرد: به استناد بند (8) سیاست‌های کلی محیط زیست و به‌منظور توسعه اقتصاد سبز و صنعت کم‌کربن و تقویت سازگاری و کاهش آسیب‌های ناشی از تغییر اقلیم، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است با همکاری وزارتخانه‌های نفت، نیرو، صنعت معدن و تجارت، راه و شهرسازی و بهداشت درمان و آموزش پزشکی نسبت به تدوین برنامه مدیریت تغییرات اقلیمی کشور طی سال اول برنامه اقدام و ترتیبات قانونی مورد نیاز را اعمال نماید.

وی در ادامه در بیان راهکارهایی برای مدیریت تغییرات اقلیمی و حرکت به سمت اقتصاد سبز به مواردی از جمله کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق بهینه‌سازی در بخش‌های تقاضای انرژی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق بهینه‌سازی و تنوع‌بخشی به منابع انرژی در بخش عرضه انرژی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق جذب کربن، مدیریت پسماند و مطالعات ملی و ایجاد زیرساخت‌های ملی مورد نیاز اشاره کرد.

در ادامه نشست فاطمه عبادتی؛ معاون دفتر بهداشت ایمنی محیط‌زیست و انرژی (HSEE) وزارت صمت به‌عنوان مدیر علمی نشست در جمع‌بندی نشست حاضر، ضمن اشاره به موضوعات مهم و مفیدی که در این نشست مطرح شد گفت: ضرورت حکمرانی اقلیم در کشور بیش‌ازپیش احساس می‌شود و ما در حوزه تغییر اقلیم نیاز به یک برنامه کامل و موقر داریم تا با تقویت ساختارها بتوانیم ظرفیت‌های تقویت مدیریت تغییرات اقلیمی را به وجود بیاوریم.

در ادامه نشست کارشناسان و صاحب‌نظران حاضر در نشست، به بیان نقطه‌نظرات و طرح سؤالات خود پرداختند.

شایان‌ذکر است این نشست در تاریخ 29 مهرماه 1404، به‌صورت حضوری و مجازی با مشارکت دستگاه‌های اجرایی ملی و استانی، دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و اندیشکده‌ها در سالن دکتر حسین عظیمی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری برگزار شد.