مرور پویش «امیدوافتخار» در سال 1401/ پروژه‌های نیمه‌تمام پایتخت به سرانجام می‌رسد؟
تکمیل پروژه‌های زیرساختی و کلان شهری، می‌تواند شهروندان را به تلف نشدن منابع مالی بابت امور جاری امیدوار کند.
توسعه کالبدی تهران در راستای به سرانجام رساندن پروژه‌های زیرساختی در کنار ساماندهی مسائل حوزه اجتماعی و فرهنگی، از جمله موضوعاتی است که مدیران شهری اعم از شهرداران و اعضای شورای شهر باید به آن توجه ویژه داشته باشند. در این دوره مدیریت شهری پایتخت نیز آن‌طور که به نظر می‌رسد، تلاش شهردار تهران و اعضای شورای شهر حرکت بر مبنای این مسیر مدیریتی است. وضعیتی که به نظر می‌رسد، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و آغاز پروژه‌های جدید از یک سو و به حرکت واداشتن بدنه اجرایی شهرداری برای افتتاح‌های مستمر را از سوی دیگر نیاز داشت.
شاید بتوان گفت برگزاری پویش «امیدوافتخار» از مردادماه 1401 و افتتاح پروژه‌های شهری در دو حوزه توسعه کالبدی و توسعه اجتماعی شهر، توانسته بخشی از نیاز‌های شهروندان تهرانی را در پایتخت حل کند. بر همین اساس، مروری بر مهم‌ترین برنامه‌های شنبه‌های امید و افتخار در سال 1401، بخشی از تلاش مدیریت شهری برای بهبود کیفیت زندگی تهرانی‌ها را بازنمایی کند.
افتتاح پایانه زیرزمینی اکباتان در اولین پویش امیدوافتخار
نخستین شنبه امیدوافتخار در تاریخ 29 مردادماه 1401 با افتتاح پایانه بزرگ اکباتان آغاز شد تا بزرگترین پایانه زیرزمینی قطار‌های شهری کشور در پایتخت بهره‌برداری شود. این پایانه 70 هزار متر مربع و 6 برابر یک ایستگاه معمولی مترو است. در بخش غربی خط 4 قرار دارد که پس از 14 سال به سرانجام رسید و به طور رسمی در چرخه خدمت به مردم قرار گرفت. پایانه اکباتان که در 2 طبقه طراحی شده و شامل 7 کیلومتر ریل‌گذاری معادل 30 درصد از ریل‌گذاری خط 4 است. این بخش 19 سوزن دارد در حالیکه پیش از این، خط 4 در مجموع 19 سوزن داشت و با احتساب ویژگی‌های قابل توجه این طرح، توسعه مترو با افتتاح پایانه اکباتان، آغازگر شنبه‌های امیدوافتخار شد.
پایانه‌ای که به گفته مجتبی شفیعی رئیس سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، در حوزه تعمیر و نگهداری، سرویس‌های دوره‌ای و اورهال ناوگان ریلی پایتخت کارایی دارد و می‌تواند در شرایط اضطرار برای اعزام یا تخلیه قطار‌ها کمک‌کننده باشد. بزرگترین پایانه زیرزمینی قطار‌های شهری در کشور، دهانه‌هایی به عرض 38 متر برای انجام تعمیرات دارد. ظرفیت پذیرش 21 رام قطار و 9 خط دارای سرویس تعمیراتی در این پایانه ایجاد شده است. پایانه اکباتان از بارانداز و جرثقیل‌های غول‌پیکر برخورداربوده و به سیستم هوای فشرده مجهز است. این پایانه که به دلیل زیرزمینی بودن، حافظ محیط زیست است و 21 هزار متر مربع کانال تهویه هوا دارد. یکی از ظرفیت‌های قابل توجه پایانه اکباتان، پیش‌بینی امکانی برای ایجاد پلازای شهری و اماکن تفریحی روی سقف آن در فاز دوم است.
بنابر اعلام مدیرعامل سابق شرکت متروی تهران، منحصر به فرد بودن این پایانه به دلیل زیرزمینی بودن آن است. در محلی هم‌چون اکباتان که یکی از شهرک‌های هویت و شناسنامه‌دار پایتخت است، اگر این پایانه بر روی زمین احداث می‌شد، هزینه کمتری نیاز داشت، اما هویت منطقه به هم می‌خورد؛ لذا هزینه بیشتری برای ساخت این پایانه زیرزمینی صورت گرفت تا آسیبی به شهر نشینی و بافت این منطقه وارد نشود.
به گفته مسئولان مدیریت شهری، در دوره‌های گذشته با وجود اینکه نگاه توسعه‌ای وجود داشته و کمیت، تعداد ایستگاه‌ها و افزایش کیلومتر مترو مورد توجه بوده تا بخش‌های مختلف شهر را پوشش دهد. توجه به راه‌اندازی پایانه‌ها و زیرساخت‌های تعمیر و نگهداری مورد غفلت واقع شده، اما دوره مدیریت شهری جدید به دنبال افزایش کیفیت در خدمات‌دهی حوزه حمل‌ونقل بوده و علاوه بر ساخت پایانه اکباتان، راه‌اندازی دیگر پایانه‌ها را نیز با هدف افزایش بهره‌وری در مترو در دستور کار خود قرار داده است.
عملیات اجرایی شاخه غربی بزرگراه یادگار امام (ره)؛ اتصال به آزادگان
پنجم شهریورماه آغاز عملیات عمرانی احداث شاخه غربی بزرگراه یادگار امام (ره) دومین شنبه امیدوافتخار را رقم زد. این پروژه با تفاهمات انجام شده از سوی شهرداری تهران با وزارت دفاع، ارتش و آموزش و پرورش کار خود را آغاز کرد.
علیرضا زاکانی شهردار تهران در آیین آغاز عملیات عمرانی این طرح اعلام کرد، بخش اول آن به طول 4.7 کیلومتر، در سال 1402 تحت عنوان پروژه شهید بروجردی اجرا شده و به بهره‌برداری می‌رسد. 5 کیلومتر دیگر آن از بزرگراه فتح تا بلوار دریا نیز در طول مدت 24 ماه (خاتمه 1403) اجرا می‌شود.
این پروژه که به گفته مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران در 4 سال گذشته عملیات عمرانی آن متوقف شده بود، در دوره جدید به عنوان یکی از اولویت‌های شهرداری تهران و بر اساس رایزنی‌های فشرده با دستگاه‌هایی که در مسیر ابنیه تحت تملک داشتند، مورد توجه قرار گرفت. به دنبال اجرای این اولویت، بافت فرسوده اطراف بخش غربی این بزرگراه نیز دچار تحرک شده و وضعیت بهتری پیدا خواهد کرد.
شاخه غربی ادامه بزرگراه یادگار امام (ره) طبق طراحی‌های صورت گرفته، به صورت یک زیرگذر روباز با طول حدود 2 کیلومتر از محدوده خیابان دستغیب (زیرگذر موجود) آغاز شده و پس از گذر از مسیر میدان جی، پادگان جی، تقاطع بلوار استاد معین و میدان فتح به بزرگراه فتح متصل می‌شود.
این شاخه از میدان شهیدان جی آغاز شده و پس از عبور از اراضی پادگان جی در تراز منهای یک تا غرب میدان فتح و سپس از طریق بزرگراه فتح تا تقاطع بلوار بهار و نهایتا بزرگراه شهید بروجردی ادامه می‌یابد.
بنابر اعلام معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران، در این پروژه علاوه بر احداث زیرگذر، چند دستگاه پل و یک تونل، احداث دسترسی‌های جدید، اصلاحات هندسی معابر موجود و شبکه جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی با هزینه‌ای بالغ بر 12 هزار میلیارد ریال اجرا می‌شود.
به منظور اتصال این مسیر بهم پیوسته بزرگراهی به بلوار بهار، بزرگراه شهید بروجردی و در نهایت آزادراه تهران - ساوه، احداث تقاطع غیرهمسطح بزرگراه فتح با بلوار بهار نیز در دستور کار این پروژه قرار دارد.
احداث شاخه غربی ادامه بزرگراه یادگار امام (ره) و اتصال آن به تقاطع بزرگراه فتح با بلوار بهار با توجه به پروژه‌های در حال اجرای بزرگراه شهید بروجردی و بلوار بهار، این معبر بزرگراهی شمالی - جنوبی را به جاده ساوه متصل کرده و به عنوان یکی از محور‌های اصلی غرب تهران که از شمال غرب تا جنوب غرب امتداد دارد، مطرح خواهد ساخت.
بر اساس آخرین آمار‌های اعلام شده، در محدوده پادگان جی از اراضی وزارت دفاع از 300 حلقه شمع مورد نیاز برای احداث زیرگذر تاکنون 100 حلقه شمع اجرا شده است. حدود 200 حلقه شمع در مرحله حفاری و آرماتورگذاری و عملیات حفاری و خاکبرداری بخش‌هایی از زیرگذر نیز در حال انجام است.
افتتاح 2 مرکز MRF در شرق و غرب پایتخت برای مدیریت پسماند شهری
در دهمین شنبه افتخار و امید نخستین مرکز مدیریت یکپارچه پسماند MRF و 55 غرفه دریافت پسماند خشک به بهره‌برداری رسید. مرکزی که بر اساس ضرورت تفکیک پسماند‌های شهری در کوهک واقع در منطقه 22 افتتاح شد. همچنین در واپسین روز‌های سال 1401، مرکز مشابهی در محدوده سرخه‌حصار منطقه 13 ایجاد شد تا به گفته مدیران شهری رفته رفته از بار ورودی پسماند آرادکوه کاسته و به تدریج طرح تفکیک پسماند از درب منزل اجرایی‌تر شود.
افتتاح پارکینگ طبقاتی امیر کبیر در ازدحام مرکز شهر 30مهرماه در نهمین شنبه امیدوافتخار، شهردار تهران اولین پارکینگ طبقاتی هوشمند دارای تأییدیه آتش‌نشانی و صددرصد زیرسطحی پایتخت را افتتاح کرد.
پارکینگ امیرکبیر در 3 طبقه با هدف بهبود وضعیت معابر در مرکز شهر، با ظرفیت 551 واحد و در مساحت 20 هزار متر مربع راه‌اندازی شده که 6 آسانسور هیدرولیکی و 1 آسانسور کششی برای آن در نظر گرفته شده است. پارکینگ امیر کبیر نزدیک به محدوده طرح ترافیک و در مجاورت ایستگاه مترو امیرکبیر و مسیر اتوبوس خیابان 17 شهریور قرار دارد. به همین دلیل می‌تواند دسترسی خوبی به مرکز شهر و بازار امین‌حضور را برای شهروندان فراهم کند.
ساخت این پارکینگ از سال 87 آغاز شده بود. تا سال 97 تنها 35 درصد پیشرفت داشت، اما از سال 1400 با تلاش مدیریت شهری ششم ساخت و تکمیل این پارکینگ در دستور کار قرار گرفت و با صرف 50 میلیارد تومان این پارکینگ تکمیل شد. پارکینگ طبقاتی امیرکبیر مجهزترین پارکینگ پایتخت در زمینه تجهیزات اطفای حریق است و فضای پارکینگ با استفاده از درب‌های ضدآتش، به گونه‌ای طراحی و تقسیم‌بندی شده تا در صورت بروز حادثه از احتمال انتقال آتش به سایر بخش‌ها جلوگیری شود.
یک ورودی از خیابان شکوفه برای این پارکینگ ایجاد و خروجی پارکینگ نیز از خیابان 17 شهریور در نظر گرفته شده است. بنابر آنچه اعلام شده با رایزنی‌های صورت گرفته، یک ورودی از بزرگراه امام علی (ع) نیز برای این پارکینگ در نظر گرفته خواهد شد.
بهره‌برداری از این پروژه در کنار میدانگاه (پلازای) امیرکبیر گامی مهم در راستای نوسازی بافت فرسوده شهر تهران به شمار می‌رود که معضل کمبود پارکینگ در بافت فرسوده منطقه 14 را تا حد قابل ملاحظه‌ای برطرف می‌کند.
گسترش کمربند سبز تهران
توسعه کمربند سبز تهران را می‌توان از جمله برنامه‌های مهم شهرداری تهران در دهه‌های اخیر نام برد. تجربه‌های جهانی پیرامون توسعه کمربند سبز حکایت از آن دارد که شهر‌های مطرح دنیا با هدف کاهش آلودگی هوا، حفاظت از حریم شهرها، تعین خط مرز شهرها، جلوگیری از توسعه بی رویه کلان‌شهر‌ها و در نهایت به عنوان سدی در مقابل حوادث طبیعی مانند سیل و یا وزش باد‌های شدید اقدام به توسعه کمربند سبز حاشیه شهرها می‌کنند.
در تهران نیز طی 2 دهه اخیر توجه به این مساله مورد تاکید شهرداران پایتخت قرار گرفت و بنا بر قانون، توسعه این کمربند توسط شهرداری جزو وظایف آن‌ها قرار داده شد. بر همین اساس در سی‌ودومین رویداد امیدوافتخار، دومین فاز بهره‌برداری از 1500 هکتار جنگل‌کاری کمربند سبز شهر تهران انجام شد، در حالی که فاز نخست این کمربند نیز چند هفته قبل‌تر افتتاح شده بود. در این مراسم شهردار تهران وعده داد تا در سال 1402 حدود 2000 هکتار دیگر از کمربند فضای سبز شهر تهران تکمیل می‌شود.
بر اساس آنچه مطرح شد، توجه به اجرا و تکمیل پروژه‌های زیرساختی و کلان شهری، می‌تواند شهروندان را به تلف نشدن منابع مالی بابت امور جاری امیدوار کند. وضعیتی که به کیفیت گشایش‌های مالی و اولویت‌بندی پروژه‌ها و نگرش کلان به موضوعات حیاتی شهر بازمی‌گردد.