مسجد محور همه فعالیت‌ها در زیست‌بوم ایرانِ فرهنگی

محمدمهدی اسماعیلی در آیین رونمایی از پوستر همایش ملی «مسجد و نظم اجتماعی در ایران» و شانزدهمین جشنواره بین‌المللی پژوهش فرهنگی که عصر امروز - سه‌شنبه 17 مرداد - با حضور رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد کشور و رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در محل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، تاکید کرد: امسال شورای سیاستگذاری همایش از اساتید برجسته علوم اجتماعی در کشور و حوزه‌های علمیه و نخبگان تشکیل شده و بنای دولت استفاده از همه ظرفیت‌های نخبگی برای تحقق حکمرانی مطلوب در حوزه فرهنگ، هنر و رسانه است.

وی از حضور و همکاری پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد کشور در راستای برگزاری همایش ملی مسجد و نظم اجتماعی در ایران، قدردانی کرد و افزود: ما همایش را صرفا به عنوان برپایی و اجرای یک رویداد برگزار نمی‌کنیم، بلکه هدف‌گذاری دقیق داریم. به ویژه وقتی در مورد پژوهش‌های فرهنگی صحبت می‌کنیم. دولتِ تلاش می‌کند از مشارکت گسترده همه اندیشمندان و فضلا برای ارتقاءِ فعالیت‌ها استفاده کند.

اسماعیلی تصریح کرد: فلسفه شکل‌گیری پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و سایر دفاتر مطالعاتی در وزارتخانه این است که حلقه واسط برای جهت‌دهی به مطالعات و پژوهش‌ها برای حکمرانی فرهنگی، هنری و رسانه‌ای باشد. نه این که پژوهشگاه فقط اعضای هیئت علمی داشته باشد. بلکه فعالیت انجام می‌شود و پژوهشگاه به عنوان حلقه واسط عمل می‌کند تا ضمن پژوهش بتواند از فضای بیرونی این اتفاق را رقم بزند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه امروز پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات نقش محوری را در دولت و کشور ایفا می‌کند، افزود: اکنون مرکز رصد در پژوهشگاه به صورت هفتگی کاربردی‌ترین پژوهش‌ها را در اختیار ما می‌گذارد و معتبرترین افکارسنجی‌ها را در مرکز رصد پژوهشگاه داریم. چنین همایش‌هایی باید به نقطه جهشی برای ارتقای فعالیت‌های عرصه حکمرانی با محور مسجد تبدیل شود. به این معنا که همه ارزیابی‌ها از مسجد باشد.

اسماعیلی گفت: ما معتقدیم مسجد محور همه فعالیت‌ها در زیست‌بوم ایران فرهنگی است. ایران عزیز ما از زمان ورود اسلام رویکردی تمدنی و یک نوع همنشینی با اسلام داشت و به همنشینی جذاب بین عناصر مختلف اجتماعی رسید.

وی گفت: همواره میدان امام (ره) اصفهان را به عنوان میدان تمدنی توصیف کرده‌ام. به این معنا که در ضلع شمالی میدان مسجد قرار گرفته و مسجد در رأس حوزه اجتماعی جامعه اسلامی تبلور دارد. سمت راست میدان مسجد شیخ لطف‌الله که مدرسه است واقع شده و رو‌به‌رو میدان عالی قاپو به عنوان محل سیاست و در نهایت جنوب میدان بازار قیصریه واقع شده و همنشینی زیبایی از اقتصاد و سیاست را ذیل فرهنگ مبتنی بر مسجد می‌بینیم. ما در نظام جمهوری اسلامی ایران نگاهمان این است که مسجد کانون است و از حوزه‌های علمیه تا مراکز دیگر حول مسجد شکل می‌گیرند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که دولت دینی در واقع یک معمار دینی برای جامعه است، ادامه داد: برخی تصور می‌کنند که ما می‌خواهیم به صورت پسوند به هر مسئله‌ای این توصیف را بچسبانیم. در حالی که ذات مساله و نگاه ما دینی است. چنانکه در آموزه‌های دینی تاکید شد «الدنیا مزرعه الاخره». این رویکرد در مسجد محقق می‌شود.

رئیس شورای فرهنگ عمومی کشور ادامه داد: مسجد محل ایثار و فداکاری، محل حضور گروه‌های مختلف برای تبادلات گوناگون و از همه مهم‌تر محل انسجام ملی است. مسجد در فرهنگ اسلامی باعث شده که هر محله یک کانون فرهنگی و اجتماعی داشته باشد و در هر شهر نیز این نقش در یک مسجد جامع شکل بگیرد. به همین دلیل می‌گویند روز‌های جمعه نماز ظهر و عصر در مساجد نباشد، بلکه همه به نماز جمعه بروند. همه این موارد حکایت از نگاه دقیق به پیوند مسجد با ساختار‌های اجتماعی دارد.

اسماعیلی با اشاره به تمرکز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به توسعه و ارتقاءِ فعالیت‌های بینابخشی در حوزه قرآن افزود: رویکرد این است که مسجد مبنای برگزاری جشنواره‌های مختلف و مسابقات قرآنی شود. به طوری که مساجد مملو از نوجوانان و جوانان شوند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اگر بخواهیم مقابل امواج سهمگین که کیان خانواده را مورد هدف قرار داده بایستیم باید به مسجد پناه ببریم. مسجد محل اجتماع‌مان است و امیدوارم با محافل قرآنی باشکوه در مساجد کشور شاهد برگزاری برنامه‌های قرآنی مفصل باشیم و این رویکرد را گسترش دهیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: باید نغمه و نورانیت قرآن را در جامعه بگسترانیم. مقام معظم رهبری برای جامعه قرآنی هدف‌گذاری‌های مهمی از جمله تربیت 10 میلیون حافظ قرآن را در نظر گرفتند که امیدواریم این مهم و سایر فعالیت‌های قرآنی را در فرصت‌هایی مانند محرم و صفر تحقق بخشیم.