مسیر وزارت راه و شهرسازی در رسیدن به قانون حجاب / نقض حریم خانواده در شهرسازی
گروه زنان و جوانان خبرگزاری فارس: این روزها مطالبه درباره موضوع حجاب و عفاف به یکی از بحثهای روز در جامعه تبدیل شده است. اتفاقات تابستان و پاییز سال گذشته که منجر به اعتراضات و اغتشاشاتی پیرامون موضوع حجاب شد یک بار دیگر این مقوله فرهنگی را به نقل محافل تبدیل کرد. در کشور ما حجاب یک قانون و الزام است. در این بین نهادهای مختلفی هم موظف شدهاند تا هر یک در حیطه کار خود به گسترش این قانون در جامعه و دعوت و تشویق مردم به حجاب و عفاف کمک کنند.
طبق قانون 25 نهاد در کشور مسئولیت مستقیم برای پیادهسازی قانون حجاب را در سطح جامعه دارند. شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1376 روشهای اجرای فرهنگ عفاف و حجاب را تصویب کرد و بعد از آن در سال 1384 راهبردها را مشخص و به تصویب رساند. در طی این سالها ورزش و جوانان جای وزارت تربیت بدنی را گرفته است. از طرف دیگر سازمان ملی جوانان نیز منحل و وظایف آن در سازمان ورزش و جوانان ادغام شده است. بنابراین تغییرات، هنوز 25نهاد در کشور هستند که باید از آنان مطالبه اجرای قانون عفاف و حجاب را داشت؛ یا آنچه شورای عالی انقلاب فرهنگی در «قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب» به تصویب رسانده است.
در این قانون وظایفی نیز برای وزارت راه و شهرسازی تعیین شده است که به شرح ذیل است:
1- ترویج فرهنگ عفاف در حوزه وزارتخانه و نظارت بر رعایت حجاب اسلامی توسط شاغلین در آن وزارتخانه و ادارات تابعه در سراسر کشور
2- تهیه و تدوین دستورالعمل اجرایی برای هر یک از سازمانهای تابعه از قبیل: الف سازمان هواپیمایی کشور، ب شرکت راهآهن جمهوری اسلامی، ج) سازمان حمل و نقل و پایانههای کشور؛ به منظور تعمیم فرهنگ عفاف در اماکن تحت پوشش این سازمان
3- بررسی صلاحیت متقاضیان تأسیس و افتتاح شرکتها و مؤسسات حمل و نقل در کشور «از قبیل: دفاتر فروش بلیط هواپیما، قطار، اتوبوس بین شهری، مؤسسات خدمات باربری درون و برون شهری» به منظور پیشگیری از ورود افراد فاقد صلاحیت در مشاغل مذکور و تأمین امنیت اخلاقی خانوادهها در استفاده از امکانات و خدمات اینگونه مراکز
4- شناسایی و ساماندهی شرکتها و مؤسسات حمل و نقل غیرمجاز، رسیدگی به تخلفات اینگونه مراکز اعم از دارای مجوز و فاقد مجوز درخصوص عدم رعایت مقررات مصوب، معرفی متخلفین به مراجع ذیصلاح و جلوگیری از ادامهی فعالیت آنان
5- کنترل و نظارت بر فعالیت شرکتها و مؤسسات حمل و نقل زمینی، هوایی، دریایی و ریلی کشور، به منظور تطبیق قوانین موجود در مراکز مذکور با مقررات مصوب در زمینهی توسعهی فرهنگ عفاف و حجاب، معرفی متخلفین به مراجع ذیصلاح و جلوگیری از ادامهی فعالیت آنان
6- تشویق و ترغیب شرکتها و مؤسسات حمل و نقل زمینی، هوایی، دریایی و ریلی به ارایهی خدمات فرهنگی به مسافران به منظور اشاعهی فرهنگ عفاف و حجاب
7- ایجاد مراکز بهداشتی رفاهی در ایستگاههای راهآهن، فرودگاهها، پایانهها و جادهها به همراه نصب تابلوهای راهنما و اطلاعرسانی با محوریت عفاف و حجاب
8- تأکید بر اجرای مقررات ساختمانی در جهت استفاده از معماری متناسب با فرهنگ دینی به صورتی که خانوادهها در حریم خانه احساس آزادی عمل و آرامش کنند. موضوع مصوبه مورخ 14121371 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران. مصوبه 14121371 شورای عالی شهرسازی و معماری: ضوابط و مقررات منطقهبندی مسکونی شهرها، مجتمع آپارتمانی، چند خانواری و تک واحدی در جهت حفظ حقوق همسایگی در واحدهای مسکونی به لحاظ تأمین نور آفتاب و عدم اشراف
9- معرفی نمونههای موفق ساخت و ساز متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی جهت الگوبرداری سازندگان
10- رعایت موازین شرعی به لحاظ عدم دید داشتن ورودی خانهها، درب ورودی خانههای آپارتمانی به گونهای طراحی گردد که به هنگام بازشدن، محوطهی داخلی خانه (اتاقهای نشیمن و هال) در معرض دید نباشد.
11- تدوین سیاستها و اجرای برنامههای مناسب در جهت تأمین تسهیلات لازم برای خانهدار شدن اقشار جوان و زنان سرپرست خانوار از طریق مسکن استیجاری.
12- رعایت مصوبات مربوط به تهیه نقشههای جامع و تفصیلی حدود مربوط به بلند مرتبهسازی در هر منطقه با توجه به فرهنگ دینی و حریم خانوادهها با هماهنگی سازمانها و نهادهای مرتبط با نظارت دقیق شهرداریها
13- کوشش در جهت تقویت و ترویج شهرسازی و معماری اسلامی به طوری که ارزشهای اخلاقی و دینی ملاک عمل بوده و همواره در طراحیهای شهری منظور گردد.
14- تشکیل کمیسیون معماری و طراحی شهری به منظور یافتن راهکارهایی جهت رعایت اصول و ارزشهای معماری و شهرسازی ایران (موضوع مادهی 2 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب 1374)
15- اختصاص واحد مسکونی به ائمهی جماعات و طلاب علوم دینی در مجتمعهای بزرگ مسکونی احداثی این وزارتخانه به منظور ترویج معارف و فرهنگ اسلامی
16- پیشنهاد اصلاح مادهی 8 قانون تملک آپارتمان به این شرح: در هر ساختمان مشمول مقررات این قانون در صورتی که عدهی مالکین بیش از سه نفر باشد مجمع عمومی مکلفند مدیر یا مدیرانی از بین خود یا خارج انتخاب نمایند؛ هماهنگی نظم و ادارهی امور ساختمان به نحوی که آسایش ساکنین آن تأمین شده و از امور خلاف قانون، اخلاق و شئونات اسلامی جلوگیری به عمل آید به عهدهی مدیر ساختمان است و گواهی مدیر دراین زمینه برای مراجع انتظامی، ضابطین دادگستری و مراجع قضایی معتبر خواهد بود و طرز انتخاب مدیر از طرف مالکین، وظایف و تعهدات او و امور مربوط به مدت مدیریت و سایر موضوعات مربوطه در آییننامهی این قانون تعیین خواهد شد.
با نگاهی کلی به بخشهایی از این مصوبه که درباره قوانین ساختوساز ساختمانها صحبت کرده است میتوان متوجه شد که بخش ساخت و ساز شهری تا حد بسیار زیادی به این قانون بیتوجه است.
با گسترش آپارتماننشینی این روزها شاهد بلندمرتبهسازیهایی در کنار هم هستیم که ساختمانها کاملا به هم اشراف دارند. از طرف دیگر در معماریهای جدید حریم خانهها دچار دگرگونی شده است و به جز قسمتهایی مثل آشپزخانه که حریم جدایی از پذیرایی ندارند و یا فقط با یک دیوار میزمانند از هم جدا شدهاند، درب خانهها نیز در محلی قرار گرفته است که با باز شدن تمام نمای ساختمان در معرض دید افراد بیرون از خانه قرار میگیرد. درحالی که در بند 10 به صراحت گفته شده است که موازین شرعی به لحاظ عدم دید داشتن ورودی خانهها، درب ورودی خانههای آپارتمانی هنگام بازشدن، محوطهی داخلی خانه (اتاقهای نشیمن و هال) ضرورت دارد.
سهلانگاری دیگر وزارت راه و شهرسازی درباره قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب مربوط به نمای خانههاست. موضوعی که بسیاری از معماران بزرگ و متخصص نیز بارها درباره آن صحبت کردهاند. این روزها نمای خانهها در شهر به شدت از معماری ایرانی و اسلامی دور شده است و جای آنها را نماهایی موسوم به رومی، یا نماهایی مدرن که سنخیتی با روح شهرنشینی ایرانی ندارند گرفته است. همچنین در این نماها اغلب مواردی چون «عدم اشراف و تامین نور و آفتاب» نیز رعایت نمیشود.
حفظ پوشش پرسنلی که در زیرمجموعههای وزارت راه و شهرسازی فعالیت میکنند نیز از موارد قابل ذکر دیگر است. در متن مصوبه «قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب» به ترویج حجاب و عفاف در وزارتخانه و ادارات تابعه توسط شاغلین تاکید شده است. همچنین در بندهایی به توسعه فرهنگ عفاف حجاب توسط شاغلین حوزههای حمل و نقل زمینی، هوایی، دریایی و ریلی کشور اشاره شده است. اما آنچه دیده میشود به خصوص درباره خطوط هوایی کشور، استفاده از بانوان با پروتکلهای خاصی از پوشش است که موازین اسلامی از جمله عدم بدننمایی و پوشاندن موی سر در آن رعایت نمیشود. این موضوع شامل کارکنان قسمتهای اداری و مهمانداران و حتی بسیاری از آژانسهای مسافرتی هم می شود.
وزارت راه وشهرسازی به عنوان سازمانی که به طور مستقیم با همه آحاد جامعه سرو کار دارد با فرهنگسازی در خطوط زمینی، هوایی و دریایی کشور میتواند سهم مهمی در پیشبرد قانون حجاب و عفاف داشته باشد. وظایف این وزارتخانه به طور مستقیم در معرض دید مردم قرار دارد و توجه به ارزشهای اسلامی در خروجی این وظایف نوعی تبلیغ غیرمستقیم برای التزام به حجاب و عفاف در سطح جامعه است.
پایان پیام /