موافقان و مخالفان بازگشت قیمت به آگهی‌های اینترنتی چه می‌گویند؟

کدام آشفتگی؟ کدام التهاب؟

بعد از فراهم شدن مجدد امکان درج قیمت در آگهی‌های خانه و خودرو روی پلتفرم‌ها و سایت‌های اینترنتی خبری از طغیان و سرکشی قیمت‌ها نشد. علی‌رغم نوسانات دلار، بازار آرام و سربه‌راه ماند و حتی تا حدودی شاهد نزولی شدن قیمت‌ها بودیم. این اتفاق درست نقطه مقابل پیش بینی افرادی است که 8 ماه پیش به این بهانه باعث حذف قیمت‌ها شدند. گروهی که می‌گفتند عامل افزایش قیمت‌ها و آشفتگی بازار همین شفافیت در قیمت‌گذاری در سرویس‌های آنلاین است. در نهایت تصمیم آن‌ها برای حذف قیمت‌ها جز هزینه و دردسر اضافه برای شهروندان حاصل دیگری نداشت. حالا اما از چند هفته پیش این دستورالعمل پراشکال کنار گذاشته شده و قیمت‌ها به آگهی‌های اینترنتی برگشته است؛ اتفاقی که با استقبال افکار عمومی هم مواجه شده و نتایج سه نظرسنجی که در سه کانال مختلف تلگرامی با مخاطبان میلیونی انجام شده نشان می‌دهد بیش از 70 درصد کاربران از بازگشت قیمت به پلتفرم‌های آنلاین ابراز رضایت کردند.

استدلال موافقان درج قیمت‌ها چیست؟

علاوه بر کاربران طیف وسیعی از کارشناسان و مسئولان هم پیش از این در مصاحبه‌ها و اظهار نظرهای مختلف موافقت خود را با بازگشت قیمت‌ها اعلام کردند. استدلال آن‌ها این است که وقتی قیمت‌ها شفاف باشد کمتر احتمال کلاهبرداری و سوء استفاده وجود دارد. ضمن این‌که زمینه فساد و اقدامات مجرمانه هم با این شفافیت برچیده می‌شود. این نکته‌ای است که چندین نماینده مجلس در گفت‌وگوهای مختلف بیان کرده‌اند. مهدی طغیانی (سخنگوی کمیسیون اقتصادی) و ناصر موسوی لارگانی از همین کمیسیون، در کنار حجت الله فیروزی از کمیسیون صنایع و اقبال شاکری و علیرضا سلیمی و... به این نکته اشاره کرده بودند که حذف قیمت‌ها اگر قرار بود مفید باشد که در ماه‌های اخیر قیمت‌ها این‌قدر بالا نمی‌رفت. اشاره آن‌ها در واقع به این نکته است که در همین بازه زمانی که امکان درج قیمت در اگهی‌های اینترنتی وجود نداشت قیمت خودرو بیش از 65 درصد افزایش داشت و متوسط قیمت یک متر مربع آپارتمان در تهران از 15.5 میلیون تومان در ابتدای سال به 27 میلیون تومان در انتهای پاییز رسید.

از بین کارشناسان هم به طور مشخص فرید زاوه و امیرحسین کاکایی که در زمینه صنعت خودرو صاحب نظر هستند در مصاحبه و یادداشت هایی اعلام کردند حذف قیمت‌ها صرفا منجر به افزایش هزینه مشتریان شده است. این نکته ای است که داده‌های آماری سایت دیوار هم تایید می‌کند. دم دستی‌ترین هزینه‌ای که حذف قیمت‌ها بر دوش مردم گذاشته بود، همین افزایش هزینه تماس تلفنی است. اتفاقی که به طور مستقیم البته به سود اپراتورهای تلفن همراه بوده است. داده‌های آماری ثبت شده از میزان کلیک روی گزینه تماس با فروشنده در دیوار نشان می‌دهد اهالی پایتخت صرفا در مورد آگهی‌های مسکن مجبور به 75 هزار ساعت تماس تلفنی بیشتر در این 8 ماه شدند که به عبارتی معادل از دست رفتن 270 میلیون تومان برای آن‌ها است. در مورد آگهی‌های خودرو هم ماجرا دراماتیک‌تر می‌شود چون کاربران را در سطح کشور وادار به 2 میلیون و 580 هزار ساعت مکالمه اضافه و غیرضروری کرده و البته 9 میلیارد و 228 میلیون تومان درآمد عاید اپراتورها شده است. لب کلام این است که موافقان بازگشت قیمت‌ها می‌گویند چرا باید مردم را با این هزینه‌های اضافه و اتلاف وقت و رفت و آمد بیشتر جریمه کنیم؟ از سوی دیگر هم معتقدند که این کار باعث حذف شفافیت از بازار می‌شود که زمینه‌ساز فساد است.

مخالفان چه می‌گویند؟

افرادی که معتقدند نباید قیمت‌ها در آگهی‌های اینترنتی درج شوند می‌گویند این کار باعث التهاب بازار می‌شود. محمد اسلامی وزیر راه یکی از افراد است که مصرانه می‌گوید باید قیمت مسکن از پلتفرم‌های اینترنتی حذف شوند. به گفته او درج قیمت‌ها «ذهن جامعه را منحرف کرده و برای عده‌ای توهم ایجاد می‌کند». برداشتی که می‌توان از این صحبت‌ها این است که اگر فرض کنیم پلتفرم‌ها دماسنجی برای وضعیت بازار باشد، دیده شدن دمای بازار باعث «ایجاد توهم» می‌شود، پس باید با حذف آن و شکستن دماسنج اجازه ندهیم کسی «ذهن جامعه را منحرف کند!» مشابه این اظهارات را رئیس اتحادیه مشاوران املاک هم بارها مطرح کرده و از تعابیری مثل قماربازی و دلال بازی برای آگهی‌های اینترنتی استفاده کرده است. این در حالی است که خود این اتحادیه که یکی از اعضای مهم آن نیز درگیر پرونده فساد است، یک بار برای ایجاد پلتفرمی مختص خود تلاشی ناکام داشته و اخیرا هم با یکی زا پلتفرم‌های نوپا قرارداد همکاری امضا کرده است!

راه حل پلتفرم‌ها چیست؟

پلفترم‌ها و سایت‌های اینترنتی برای اینکه هم رضایت مخاطبان را جلب کنند و هم نگرانی مسئولین ذی‌ربط را برطرف کنند ایده‌های مختلفی به کار گرفتند. از جمله این‌که سایت دیوار دامنه مشخصی را برای درج قیمت خودرو در نظر گرفته است. به این معنی که نقطه ماکزیمم قیمت درج شده برای آگهی‌های خودرو میانگین قیمت‌هایی است که از مراکز تعویض پلاک در دو هفته منتهی به زمان درج آگهی جمع‌آوری می‌شود. بالاتر از این مقدار امکان درج قیمت وجود ندارد و عبارت «عدم امکان نمایش قیمت» جایگزین آن می‌شود. ضمن این‌که یک سرویس آنلاین رایگان هم توسط دیوار راه‌اندازی شده که کاربران می‌توانند با ورود اطلاعات خودروی کارکرده از قیمت واقعی آن رد بازار آگاه شوند. در عین حال فهرستی از قیمت منصفانه قیمت خودروهای صفر کیلومتر تعبیه شده که هر روز و به طور منظم به‌روزرسانی می‌شود. برای درج قیمت منصفانه مسکن هم از سوی دیوار یک کمیته تخصصی تعیین شده که آگهی‌ها را بررسی می‌کنند و مانع انتشار آگهی‌هایی با قیمت‌های غیرعادی و نامتعارف می‌شوند.

نظر مردم چیست؟

مردم که در نظرسنجی‌های مختلف چه قبل از بازگشت قیمت‌ها و چه بعد از آن به طور واضح و شفاف نظر خود را اعلام کردند. چندی پیش یک نظرسنجی از سوی مرکز افکار سنجی سپنتا به صورت تلفنی انجام شد و نتیجه این بود که از بین یک هزار کاربر عادی حدود 88 درصد اعلام کردند از درج قیمت‌ها در آگهی‌های اینترنتی دفاع می‌کنند. 87 درصد گفتند با حذف قیمت‌ها انجام معامله دشوار شده و 76 درصد حذف قیمت‌ها را مانع ایجاد شفافیت در بازار ارزیابی کردند. حتی 85 درصد مشاوران املاک هم گفته بودند که موافق برگشت قیمت‌ها به آگهی‌های اینترنتی هستند. بعد از بازگشت قیمت‌ها هم نظرسنجی‌ها مختلفی انجام شد از جمله در سه کانال خبری اقتصاد آنلاین و خبرانلاین و آخرین خبر که نتایج هر سه تقریبا مشابه بود. از بین ده‌ها هزار نفری که در این سه نظرسنجی شرکت کردند به ترتیب 83 درصد، 76 درصد و 70 درصد مخاطبان از بازگشت قیمت‌ها ابراز رضایت کردند.