میرکاظمی می گفت کسری بودجه نداریم، اما برخی ارقام، عدد 800 هزار میلیارد تومان کسری را نشان می دهد
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: اگر کسری حدود 800هزار میلیارد تومانی بودجه 1401 که توسط معاون سازمان برنامه و بودجه مطرح شده صحت داشته باشد، در واقع ادعایی خلاف اظهارات آقای میرکاظمی، رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه، است که اعتقاد داشت بودجه سال گذشته کسری نداشته است.
به گزارش اقتصادنیوز، دنیای اقتصاد نوشت:
هرچند که نهادهای کارشناسی کسری بودجه را حدود 470هزار میلیارد تومان عنوان می‌کنند، اما بسته به تحقق درآمدهای نفتی و میزان انتشار اوراق این رقم می‌تواند حتی تا 700 همت نیز برآورد شود.
در سال‌های اخیر، پولی کردن تامین کسری بودجه یکی از موتورهای اصلی افزایش تورم بوده است. حال اگر این کسری بتواند از منابع غیرتورمی مانند اوراق یا درآمدهای نفتی تامین شود، اثر تورمی کمتری خواهد شد، اما این خطر وجود دارد که استقراض مستقیم از بانک مرکزی یا استقراض غیرمستقیم به وسیله بانک‌ها، شرایط را برای تورم سخت کند.
کسری بودجه و روش‌های تامین آن توسط دولت به عنوان یکی از اصلی‌ترین متهمان تورم‌های بالا در ایران شناخته می‌شود. به همین دلیل است که برآورد ناترازی درآمدها و هزینه‌های دولت یا همان کسری بودجه اهمیت بالایی دارد. برای جبران کسری بودجه دولت‌ها در ایران معمولا به سراغ استقراض می‌روند. این استقراض یا به صورت مستقیم از بانک مرکزی صورت می‌گیرد یا به صورت غیرمستقیم و از محل منابع بانکی انجام می‌شود. در هر دو صورت به دلیل چاپ پول بدون پشتوانه و تشدید رشد نقدینگی، افزایش تورم اتفاق می‌افتد.
یکی دیگر از راه‌های پیش روی دولت برای تامین کسری بودجه خود، انتشار و فروش اوراق است که آن هم به دلیل افزایش نرخ بهره نگرانی‌هایی را در رابطه با توان دولت برای بازپرداخت این بدهی‌ها ایجاد کرده است. بنابراین در چنین شرایطی کنترل کسری بودجه دولت یک ضرورت برای سیاستگذار به شمار می‌رود. معمولا روایت‌های متفاوتی از کسری بودجه توسط مسوولان اعلام می‌شود؛ اما مطابق اعلام رسمی دیوان محاسبات در گزارش‌های تفریغ بودجه، کسری بودجه سال 99، 183هزار میلیارد تومان و سال 1400، 205هزار میلیارد تومان بوده است. به عبارتی نسبت کسری بودجه به منابع عمومی آن در این دو سال به‌ترتیب 4/ 32 و 5/ 16درصد بوده است.
برآوردهای سال 1401
هرچند هنوز گزارش دیوان محاسبات از عملکرد بودجه 1401 منتشر نشده است اما مطابق محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس از عمکلرد مالی دولت، پیش‌بینی کسری بودجه سال 1401 حدود 300هزار میلیارد تومان بوده که نسبت 8/ 21درصدی را به منابع آن نشان می‌دهد. با این وجود مسعود میرکاظمی، رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه، سال گذشته بارها بر کسری نداشتن بودجه 1401 تاکید کرده بود. این ادعا در حالی از سوی او مطرح می‌شد که محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، کسری بودجه 1401 را 400هزار میلیارد تومان عنوان کرد. هرچند بلافاصله پس از آن حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، اظهارات پورابراهیمی را تکذیب کرد.
برخی نیز مجوزی را که میرکاظمی برای برداشت 150هزار میلیارد تومانی از صندوق توسعه ملی در پایان سال 1401 اخذ کرد، دلیلی بر وجود کسری بودجه می‌دانند. البته میرکاظمی معتقد بود این کسری به دلیل تکالیفی مثل حقوق فرهنگیان که بر سازمان برنامه تحمیل شده بود رخ داده است. با این حال معمای کسری بودجه سال 1401 هنوز حل نشده و اخیرا نیز رحیم ممبینی، معاون سازمان برنامه و بودجه، اظهار کرده که کسری بودجه واقعی سال 1401، 794هزار میلیارد تومان بوده است. به گفته او، کسری بودجه عمومی در سال 1401 حدود 304هزار میلیارد تومان، کسری هدفمندسازی حدود 190هزار میلیارد تومان و تعهدات سال 1401 دولت به تامین اجتماعی و بانک‌ها هم حدود 300هزار میلیارد تومان بوده است. اگر کسری حدود 800هزار میلیارد تومانی که معاون سازمان برنامه به آن استناد کرده صحت داشته باشد، به این معناست که حدود 9/ 56درصد از منابع تحقق نیافته که بیش از نیمی از بودجه دولت محسوب می‌شود.
بودجه تراز بود؟
در همین رابطه احسان ارکانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: اگر کسری حدود 800هزار میلیارد تومانی بودجه 1401 که توسط معاون سازمان برنامه و بودجه مطرح شده صحت داشته باشد، در واقع ادعایی خلاف اظهارات آقای میرکاظمی، رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه، است که اعتقاد داشت بودجه سال گذشته کسری نداشته است. این نماینده در رابطه با برآورد مجلس از کسری بودجه 1401 افزود: مجلس اظهارات آقای میرکاظمی را قبول دارد و مطابق محاسبات ما در کمیسیون، منابع و مصارف در بودجه سال گذشته تقریبا سر به سر بوده است.
همچنین بخوانید