ناترازی گاز همچنان از پتروشیمی ها قربانی میگیرد؟

ناترازی گاز علتی شده تا هر سال با آغاز پاییز در انتظار محدودیت های گازی برای پتروشیمی ها به عنوان ارز آورترین صنعت باشیم که عدم النفع این صنعت سال به سال بیشتر می شود.

به گزارش خبرنگار مهر، بحران گاز چالش جدیدی نیست و هر سال با نزدیکی به فصل سرد سال بر نگرانی صاحبان صنایع وپتروشیمی ها افزوده می شود ذقیقا همانطور که ناترازی سال روند افزایشی به خود گرفته است و آنطور که مدیر عامل شرکت ملی گاز گفته است «پیش بینی می شود ناترازی گاز امسال به 350 تا 400 میلیون متر مکعب در روز برسد.» رقمی نگران کننده چرا که 400 میلیون متر مکعب به معنای یک سوم گاز تولیدی در کشور است و احتمال آنکه سهم پتروشیمی در تعداد روزهایی که خوراکشان قطع می شود فزونی می یابد و بر اقتصاد کشور نیز تاثیر گذار است؛ زیرا پتروشیمی ها را می توان سکان دار ارزآوری در کشور دانست.

سهم گاز پتروشیمی ها در سال گذشته چقدر بود؟

سهم خوراک پتروشیمی ها سال به سال کاهش پیدا می کند و بر اساس آمار و ارقام موجود در زمستان گذشته به کمتر از 20 درصد رسید و به دلیل اولویت تامین گاز و برق بخش خانگی پتروشیمی هایی که از خوراک گاز استفاده می کردند عملا امکان تولید نداشتند احمد مهدوی ابهری دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، عدم النفع ناشی از عدم تامین خوراک مورد نیاز مجتمع های پتروشیمی را 2 میلیارد دلار اعلام کرد و افزود: تامین گاز پتروشیمی ها در سال گذشته وضعیت خوبی نداشت و همین مساله باعث کاهش صادرات ما شد.

وی با اشاره به قطعی های مکرر گاز واحدهای پتروشیمی در سال 1403، گفت: چیزی حدود 90 تا 100 میلیون مترمکعب گاز باید در اختیار واحدهای پتروشیمی قرار می گرفت اما از این مقدار نیاز تنها 40 میلیون مترمکعب آن تامین شد.

این در حالی بود که سال گذشته ناترازی گاز 250 تا 300 میلیون متر مکعب بود و امسال این ناترازی افزایش می یابد البته برخی بر این باورند که امسال پتروشیمی ها مشکلی در تولید نخواهند داشت حمید حسینی سخنگوی اتحادیه صادر کنندگان فرآورده های نفتی در رابطه با این موضوع به خبرنگار مهر می گوید: پتروشیمی ها مشکل قطعی برق و گاز ندارند زیرا خوراک یوتولیتی دارند و در زمستان تنها متانولی ها با قطعی گاز دچار مشکل می شوند.

اقدامات پتروشیمی ها برای جبران گاز ناتراز

سال گذشته پتروشیمی ها برای آنکه تعداد روز های کمتری در رکود بمانند راه گریزی پیدا کردند و مشتریان گاز خانگی شدندبه صورت پایلوت در دو استان کرمانشاه و خراسان اجرا شود، به طوری که اگر مشترکان خانگی در فصل سرد سال نسبت به سال گذشته صرفه‌جویی داشته باشند، گاز صرفه‌جویی شده به قیمت خوراک پتروشیمی خریداری می‌شود و این پول به جیب مردم می رفت. احمد مهدوی ابهری دبیرکل کارفرمایی انجمن پتروشیمی در آن زمان گفته بود:«در صورت اجرایی شدن این طرح اگر مشترکی سال گذشته هزار متر مکعب مصرف داشته است و اکنون با صرفه‌جویی به 500 متر مکعب رسیده است گاز صرفه‌جویی شده به ازای هر متر مکعب بین 4 تا 5 هزار تومان خریداری می‌شود.»

اما این تنها چاره جویی پتروشیمی ها نبود بلکه پتروشیمی ها در سه سال گذشته به دنبال سرمایه گذاری در میادین گازی بودند که خود گاز مورد نیازشان در زمستان را تامین کنند به حالا با گذشت سه سال از بروکراسی های اداری قرار بود در میادین گازی باختر و پتروفرهنگ سرمایه گذاری کنند شاید در نگاه اول چنین اقدامی کمی دیر باشد اما برای سال های آینده مثمر خواهد بود.

امسال خوراک پتروشیمی ها قطع نمی شود!

حسینی با اشاره به اینکه در حال حاضر پتروشیمی هایی وجود دارند که از گاز اتان استفاده می کنند و مشکلی برای خوراک ندارد، خاطر نشان کرد: پتروشیمی هایی که از اتان و نفتا استفاده می کنند با مشکل مواجه نخواهند شد و تنها پتروشیمی هایی که متانول تولید می کنند با مشکل مواجه خواهند شد.

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی اضافه کرد: دولت با تدابیری که در نظر گرفته است و اعتقاد دارد امسال گازوئیل و مازوت پالایشگاه ها را با حداکثر توان تامین کرده است نباید اتفاق پارسال تکرار شود.

به گفته وی دولت با افزایش فرآورده های نفتی به خصوص مازوت و گازوئیل تلاش می کند که واحد های تولیدی با قطعی برق مواجه نشوند

وی در خاتمه اضافه کرد دولت باید با مدیریتی که دارد مانع از قطعی برق و گاز واحد های تولیدی شود تا از این طریق مشکلی برای تلید آنها و کاهش حجم صادرات پیش نیاید.

واگذاری بازار به رقبا به علت ناترازی گاز

صنعت پتروشیمی زنجیره‌ای درهم‌تنیده است؛ قطع خوراک در یک بخش، تاثیر مستقیم در بخش دیگر دارد به عنوان مثال زمانی که متانول تولید نشود، صنایع پایین‌دستی آن از تولید فرمالدهید تا انواع رزین دچار وقفه می‌شوند. وقتی اوره و آمونیاک محدود شوند، نه‌تنها صادرات این محصولات افت می‌کند، بلکه کود شیمیایی برای کشاورزی هم با کمبود مواجه می‌شود.

براساس بررسی‌های موجود در دی‌ماه 1403، ظرفیت تولید در برخی واحدهای اوره و آمونیاک به کمتر از 50 درصد کاهش یافت. این افت ظرفیت به معنای از دست رفتن قراردادهای صادراتی است؛ مشتریانی که به دنبال تأمین پایدارند، با هر بار محدودیت گاز یک گام از ایران فاصله می‌گیرند و به سمت رقبایی چون قطر و عربستان می‌روند که می توان آن را به عنوان کاهش درآمد ارزی کشور قلمداد کرد.

صادرات محصولات پتروشیمی در شرایط عادی سالانه بیش از 15 میلیارد دلار برای کشور ارزآوری دارد. اما محدودیت‌های ناشی از ناترازی گاز، شرایط متزلزلی را برای پتروشیمی ها رقم زده زیرا همانطور که پیشتر گفته شد دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی میزان عدم النفع حاصل از قطعی گاز را در زمستان گذشته نزدیک به 2 میلیارد دلار تخمین زده است.

بر اساس این گزارش، باتوجه به اینکه صادرات محصولات پتروشیمی به ارزاوری کشور گره خورده است باید راهی را ندبیر کرد که ناترازی گاز عاملی برای کاهش صادرات نباشد و بتوانیم از تمامی ظرفیت های این صنعت مهم استفاده کنیم نه آنکه دست روی دست بگذاریم و به علت ناترازی گاز بازار خود را به سایر رقبا واگذار کنیم.