نتیجه اولتیماتوم یک‌ساله پزشکیان به خودروسازان از نگاه یک کارشناس خودرو | مشکل بزرگ ما تحریم نیست، سیاست‌گذاری است
اقتصادنیوز: اولتیماتوم پزشکیان به خودروسازان داخلی برای ارتقای کیفیت خودروهای داخلی، واکنش کارشناسان صنعت خودرو را به همراه داشت، آنها معتقدند سیاست‌های اقتصادی، ارزی و تعرفه‌ای نادرست داخلی تأثیرات منفی زیادی بر روند توسعه این صنعت داشته و برای رفع این مشکلات باید اقدامات جدی صورت گیرد.
به گزارش اقتصادنیوز، کیفیت پایین، آلایندگی و به روز نبودن خودروهای داخلی، با اولتیماتوم مسعود پزشکیان به خودروسازان همرا شد.
رییس جمهور «در جلسه هیئت دولت به خودروسازان اخطار داد که «اگر در یک بازه زمانی معقول موتور خودروها اصلاح نشود و مصرف سوخت به سطح قابل‌قبول نرسد، مجبور خواهیم بود، در سیاست تخصیص ارز و صدور مجوز تولید بازنگری کنیم. در صورت نیاز، فناوری روز دنیا را خریداری کنید؛ دولت از این مسیر حمایت خواهد کرد».
این اخطاری بود که واکنش خودروسازان و کارشناسان این بخش را به همراه داشت. آنها معتقدند مشکلاتی، از جمله نوسانات ارزی، سیاست‌های تعرفه‌ای غیرقابل پیش‌بینی و عدم ثبات در قوانین اقتصادی، مانع از توانمندی خودروسازان در بهبود کیفیت و رقابت‌پذیری محصولاتشان شده است.
کارشناسان همچنین هشدار می‌دهند که برای تحقق تغییرات واقعی در صنعت خودروسازی، دولت باید فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری، انتقال تکنولوژی و بهبود زیرساخت‌ها را فراهم کند تا خودروسازان بتوانند به طور مؤثر در بازارهای داخلی و بین‌المللی رقابت کنند.
اما این اولتیماتوم چقدر ضمانت اجرایی دارد و دولت تا کجا برای اجرای پیش خواهد رفت؟
امیرحسن کاکایی کارشناس صنعت خودرو در گفت و گو با «اقتصادنیوز» به این نکته اشاره می‌کند که «اجرای این اولتیماتوم بستگی به این دارد که شما آن را از چه منظر ببینید. اگر منظور اجرای فنی و اداری است، بله، دولت می‌تواند آن را اجرا کند. اما مسئله دوم این است که آیا این اقدام می‌تواند نتیجه‌بخش باشد؟ پاسخ به این پرسش بستگی به هدف در نظر گرفته شده دارد. اگر هدف شما رشد مونتاژکارها باشد، بله، آنها به راحتی می‌توانند سفارش‌گذاری کنند، خودروهای با کیفیت بالاتر تولید کنند و به تبع آن، نیاز به مواد اولیه بیشتر و قیمت بالاتر نیز ایجاد خواهد شد. بنابراین از نظر فنی و عملی، این امر شدنی است».
کاکایی در ادامه افزود: اما آیا نتایج حاصل از این اولتیماتوم مطلوب خواهد بود؟ باید بگویم خیر. صنعت خودروی داخلی ما توانمندی محدودی دارد و تحقق اهداف بستگی به رعایت هزار و یک شرط و پیش‌شرط دارد که آیا امکان رعایت آنها وجود دارد یا نه. واقعیت این است که دولت نمی‌تواند به‌تنهایی این شرایط را فراهم کند، زیرا مشکلات موجود یک شبه ایجاد نشده‌اند و تغییرات لازم نیز تدریجی و آرام رخ داده‌اند.
این کارشناس صنعت خودرو در ادامه افزود: این سوال بستگی به نوع نگاه دارد. بله، از نظر فنی شدنی است، اما آیا نتایج مورد نظر آقای رئیس‌جمهور یا آن چیزی که ایشان اعلام کرده‌اند، حاصل خواهد شد؟ به طور خاص، آیا خودروهای ما در سال آینده به کیفیت مطلوب خواهند رسید؟ واقعیت این است که خیر، چون شرایط لازم برای تحقق این هدف در حال حاضر فراهم نیست. اما اگر منظور رشد مونتاژکارها باشد، بله، خودروسازان می‌توانند رشد قابل توجهی داشته باشند. اما آیا از نظر ظرفیت، کشور توانایی جذب این رشد را دارد؟ شخصا بعید می‌دانم که چنین ظرفیتی در بازار داخلی موجود باشد.
اقدامات اساسی برای رفع مشکلات
با توجه به موارد مطرح شده از سوی این کارشناس خودرو این سوال مطرح می‌شود که آیا رفع مشکلات صنعت خودرو در کوتاه مدت امکان‌پذیراست؟
کاکایی در پاسخ به این پرسش به این نکته اشاره می کند که «در شرایط کنونی باید به این نکته توجه کرد که آیا بازار ما کشش خرید خودروهای با کیفیت بالاتر از محصولات چینی را دارد؟ در شرایط فعلی، پاسخ به این سوال مثبت نیست. با این شرایط در مورد تولید داخلی، باید بگویم که مشکلات زیادی وجود دارد که حل آنها زمان‌بر و نیازمند اقدامات اساسی دارد».
نداشتن ارتباط با سایر کشورها یکی دیگر از مشکلاتی است که موجب شده تا دستیابی به بهبود کیفیت در کشور دور از ذهن به نظر رسد. در این خصوص کاکایی هم به این نکته اشاره می‌کند که «ما در حال حاضر ارتباطی با کشورهای دیگر نداریم تا بتوانیم تکنولوژی‌هایی که آقای پزشکیان اشاره کردند را وارد کنیم و حتی صادرات هم نمی‌توانیم انجام دهیم. به عبارت دیگر، در حال حاضر شرایط به گونه‌ای است که فکر می‌کنیم می‌توان کیفیت خودرو را ارتقا داد و صنعت را رشد داد، در حالی که واقعیت کاملاً متفاوت است».
کاکایی افزود: با این حال، من آنقدر ناامید نیستم. هر تکنولوژی که در حد نیاز ما باشد، امکان دستیابی به آن وجود دارد و می‌توانیم حتی با دور زدن تحریم‌ها بخشی از آن را در داخل کشور تامین کنیم. برای مثال، ما زمانی تایر با کیفیت عالی تولید می‌کردیم و دانش فولاد هم کم نداریم. اما نکته مهم‌تر از تحریم‌ها، مسئله ثبات رویه توسعه‌طلبانه در کشور است. باید پاسخ بدهیم که آیا واقعا توسعه صنعتی می‌خواهیم یا نه؟ اگر پاسخ مثبت باشد باید اصول آن رعایت شود ولی این احساس نمی‌شود.
مشکل تحریم‌ها نیست
کاکایی درباره مشکلات تحریم هم گفت: در این شرایط می‌خواهم بگویم همه مشکلات، تحریم نیست. مشکل بزرگ‌تر ما سیاست‌گذاری‌هاست. به عنوان مثال سال گذشته در ابتدا دولت تعرفه‌های واردات خودرو را 55 و 45 درصد اعلام کرد، اما بعد از تعطیلات اقدام به افزایش تعرفه کرد و شاهد رسیدن تعرفه‌ها به 100 درصد بودیم. روندی که هشت ماه بعد دوباره تغییر کرد و تعرفه خودرو های زیر 1500 سی‌سی 20 درصد اعلام شد. با این شرایط می توان گفت ما در سیاست‌گذاری مشکل داریم به طور مثال تصور کنید ما سرمایه‌گذاری را به نتیجه رساندیم، اما در چنین شرایطی که همواره دنبال ارز وارداتی هستید، تولیدکننده نمی‌تواند برنامه‌ریزی کند و ارز مورد نیاز خود را تامین کند.
این کارشناس خودرو اضافه کرد: هم‌اکنون هم که رئیس‌جمهور تهدید کرده، واردکنندگان باید حدود 70 میلیارد دلار ارز خارج از کشور تامین کنند. با این وضعیت، دولت عملاً نمی‌تواند کاری انجام دهد؛ چرا بانک‌ها را اصلاح نمی‌کند؟ چرا مسیر تامین ارز را درست نمی‌کند؟ اگر این اصلاحات انجام شود، من معتقدم با یک سال اصلاح نظام بانکی، یک سال بعد می‌توان خودرویی با کیفیت بالا تولید کرد.
کاکایی ادامه داد: بحث تحریم‌ها همیشه مطرح است و نباید گفت که تحریم‌ها هیچ تاثیری ندارد. البته، تحریم‌ها به هیچ وجه یک مسئله ساده و بی‌اهمیت نیستند، اما بخش عمده‌ای از مشکلات به تحریم‌ها ربطی ندارد. در واقع، مشکل اصلی ما این است که به واردکنندگان مشوق می‌دهیم، اما تولیدکنندگان را تحت فشار قرار می‌دهیم. این شرایط باعث بروز مشکلات جدی می‌شود.
او همچنین در پاسخ به این پرسش که توسعه صنعت خودروسازی با چه چالش‌هایی مواجه است، عنوان کرد: به نظرم چالش‌های بسیاری وجود دارد که باید به آنها توجه شود، به ویژه در زمینه سیاست‌گذاری‌های اقتصادی، از جمله مسائل ارزی، مالیاتی، تعرفه‌ای و برنامه‌های ارزی. این نکته اهمیت بسیاری دارد که تنها میزان ارز را مدنظر قرار ندهیم؛ بلکه نحوه برنامه‌ریزی ارزی هم بسیار اهمیت دارد. این‌ها مسائلی است که دولت باید به آنها توجه کند، اما متاسفانه به درستی رعایت نمی‌شود. علاوه بر این، مشکلاتی نظیر مشکلات زیرساختی مانند برق، آب و گاز هم وجود دارد. مثلا در فصول سرد، به راحتی تعطیلی‌های شهرک‌های صنعتی آغاز می‌شود. این مشکلات به هیچ‌وجه ارتباطی به تحریم‌ها ندارند.
وی در ادامه افزود: در نهایت، کیفیت نیز به ثبات رویه نیاز دارد. اما متاسفانه دولت ما ثبات ندارد. به عنوان مثال، در طول هشت سال اخیر، هشت وزیر برای وزارتخانه مربوطه منصوب شده‌اند. از این هشت نفر، سه نفر حساب‌سرپرست وزارتخانه بودند که تنها سه ماه در این سمت باقی ماندند. این تغییرات مداوم باعث بی‌ثباتی می‌شود و کار را برای تولیدکنندگان و صنعت‌گران دشوارتر می‌کند. در نهایت، باید بگویم این شرایط فقط با سیاست‌های درست و مدیریت صحیح قابل حل است.
همچنین بخوانید- 2 سناریوی حضور خودروسازان خارجی در ایران
- فعال شدن «ماشه» با بازار خودرو چه کرد؟/ نقاط اوج قیمت خودرو در یک دهه اخیر
- آماده‌باش برای افزایش قیمت خودرو | مسیح فرزانه: کمبود نقدینگی ارزی و ریالی بر تولید و مونتاژ خودرو اثر گذاشته است
- رمزگشایی از کاهش تولید خودرو | کمبود ارز بزرگترین چالش خودروسازان است | افزایش قیمت در راه است؟