نحوه تسویه حساب کره جنوبی با ایران مشخص شد

«آزادسازی هفت میلیارد دلار پول بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی»؛ این خبری است که تقریباً هر ماه یک بار به تیتر اول رسانه‌ها تبدیل می‌شود. به‌ویژه در زمان افزایش نوسانات ارزی، رسانه‌های نزدیک به دولت سعی دارند با تکرار این موضوع به خبردرمانی بپردازند.

اما نهایتا سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا آب پاکی را روی دست مقامات ایران ریخت و اعلام کرد بازگشت این منابع صرفا به صورت کالاهای بشردوستانه مجاز است و عودت آن از طرق دیگر، به‌ویژه به صورت اسکناس در تضاد با تحریم‌هاست.

با این حساب ایران مجبور است با هفت میلیارد دلار منابع بلوکه شده خود فقط کالای بشردوستانه وارد کشور کند. اما در این رابطه این سوال مطرح می‌شود که آیا کره‌جنوبی ظرفیت صادرات هفت میلیارد دلار کالای بشردوستانه به ایران را دارد؟ برای پاسخ به این سوال بهتر است، نگاهی به سطح روابط تجاری ایران با کره‌جنوبی بیندازیم.

در حال حاضر تمام آمارهای موجود از تجارت بین ایران و کره جنوبی مربوط هشت ماهه سال 1400 است؛ در این مدت حجم صادرات ایران به کره جنوبی 54 میلیون دلار و حجم واردات کالا از این کشور 350 میلیون دلار بود. یعنی در مجموع سطح رابطه تجاری دو کشور 400 میلیون دلار است که با طلب هفت میلیارد دلاری ایران از این کشور قابل مقایسه نیست.

حال این سوال مطرح می‌شود که با توجه به اینکه سطح تجاری بین ایران و کره جنوبی بسیار کم است، آیا ایران می‌تواند هفت میلیارد دلار کالای بشردوستانه از این کشور وارد کند؟

البته قابل ذکر است که ایران پیش از این نیز واردکننده تجهیزات پزشکی، محصولات غذایی و دارویی از کره جنوبی بود، اما با تشدید تحریم‌ها واردات این کالاها از سال 98 محدود و در نهایت به صفر رسید. حال ایران برای اخذ مطالبات خود از کره جنوبی ناچار است به صورت دستوری اقدام به واردات کالاهای بشر دوستانه که شامل دارو و موادغذایی می‌شود کند، اما یکی از اعضای اتاق ایران و کره جنوبی عنوان می‌کند با اینکه پیش از این بخش خصوصی اقدام به واردات تجهیزات پزشکی و دارویی از کره جنوبی می‌کرد، اما ظرفیت کره جنوبی برای صادرات این حجم از کالای بشر دوستانه به ایران در شرایطی که سطح تجاری دو کشور بسیار کاهش یافته، محدود است.

از سمت دیگر کره جنوبی در بخش مواد غذایی ظرفیت محدودی برای صادرات دارد و تولیدکننده مطرحی در تولیدات کشاورزی مانند دانه‌های روغنی که کالای استراتژیکی برای ایران محسوب می‌شود، نیست.

ظرفیت صادراتی مواد غذایی کره جنوبی محدود است

پویا فیروزی، دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و کره جنوبی، به تجارت‌نیوز می‌گوید: البته موضوع آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در مقابل واردات کالاهای بشردوستانه تنها توسط برخی از رسانه‌ها مطرح شده و تاکنون به‌صورت رسمی اعلام نشده است.

او با بیان اینکه در صورت صحت این موضوع واردات غذا و دارو نسبت به سایر کالاهای دیگر بشردوستانه اولویت خواهد داشت، توضیح می‌دهد: پیش از این، در حوزه تجهیزات پزشکی و دندان‌پزشکی یک سری اقداماتی صورت گرفته بود، اما باید این را در نظر داشت که ظرفیت تامین کالاهای بشردوستانه از کره جنوبی چه میزان و از چه طریق امکان‌پذیر خواهد بود؟

وی می‌افزود: بخش مواد اولیه دارویی و محصولات دارویی از جمله ظرفیت‌هایی هستند که می‌توان از این طریق از کره جنوبی تامین کرد.

فیروزی ظرفیت واردات مواد غذایی با توجه به حجم بدهی کره جنوبی به ایران را محدود توصیف می‌کند و می‌گوید: از آنجایی که محصولات غذایی کره جنوبی سهم عمده‌ای از نیاز بازار مصرف ایران نیست، صادرات این گروه محصولات به ایران ظرفیت چشمگیری در برابر حجم پول مورد مباحثه ندارد.

دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و کره جنوبی در پاسخ به این سوال که در صورت صحت این موضوع آیا بخش خصوصی امکان واردات کالا از کره جنوبی را خواهد داشت؟ توضیح می‌دهد: در گذشته در حوزه واردات تجهیزات پزشکی و دندان پزشکی بخش خصوصی فعالیت داشت؛ اما ظرفیت کره جنوبی برای صادرات کالاهای بشردوستانه در مقابل پول‌های بلوکه شده ایران بسیار محدود است.

او معتقد است: بدهی کره جنوبی به ایران بار روانی پیدا کرده و هر بار که خبرهایی مبنی بر آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی مطرح می‌شود، نوسان بازار افزایش می‌یابد. اما این اثر محدودی دارد و تا زمانی راهکار اجرایی و عملی رسماً در اختیار فعالان بخش خصوصی قرار نگیرد نمی‌توان در مورد آن اظهارنظر کرد.

فیروزی تاکید می‌کند: برای ورود بخش خصوصی به این موضوع، باید مسیرها و کانال‌های ارتباطی قابل استفاده کاملا شفاف، دقیق و روشن باشد؛ در این صورت بخش خصوصی توانایی و ظرفیت واردات کالا از این کشور را خواهد داشت.

سازوکار ایران و کره جنوبی برای تسویه‌های بدهی

دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و کره جنوبی در پاسخ به این سوال که در صورت ورود بخش خصوصی برای واردات کالا از کره جنوبی رویه پرداخت مالی به دولت چگونه خواهد بود؟ توضیح داد: در حال حاضر هیچ‌گونه روش و دستورالعمل شفاف و مشخصی در این رابطه وجود ندارد، اما در گذشته این‌گونه بود که از طریق چند بانک عامل که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شد، شرکت‌ها می‌توانستند برای واردات کالا استفاده کنند.

او افزود: بعد از خروج آمریکا از برجام، پروسه‌ای برای واردات غذا و دارو طراحی شد، اما در نهایت نتیجه مطلوبی در پی نداشت.

فیروزی در پایان با اشاره به اینکه در حال حاضر سطح روابط تجاری ایران و کره جنوبی تقریبا نزدیک به صفر است، یادآور شد: به دلیل اینکه فرآیند مبادلات بازرگانی طی سال‌های بعد از تحریم پایدار نبود، در حال حاضر عملا رابطه تجاری قابل اتکایی با کشور کره جنوبی وجود ندارد.