نشانه‌های موج جدید گرانی؛ سفره کارگران کوچک‌تر می‌شود؟
افزایش 100 درصدی قیمت نان در یک سال گذشته نه مشکلات کارفرمایان صنف نانوایی را حل کرده و نه وضعیت معیشتی کارگران نانوا را بهبود بخشیده است. در حالی که دولت از پرداخت یارانه نان خودداری می‌کند و قیمت‌ها را کنترل نگه داشته، کارگران همچنان با دستمزدهای ناچیز و شرایط سخت زندگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و اقشار ضعیف جامعه بیشترین فشار را متحمل می‌شوند.
در روزهای اخیر قیمت نان در مشهد بار دیگر افزایش یافت. امیرالله شمقدری، معاون استاندار و دبیر شورای تأمین خراسان رضوی، اعلام کرد اتحادیه‌های صنفی نانوایان با اشاره به افزایش هزینه‌های کارگر، اجاره مغازه، بیمه، قبوض آب و برق و گاز و همچنین گرانی اقلامی مانند خمیرمایه، خواستار افزایش نرخ نان شدند. این احتمال جدی وجود دارد که در هفته‌های آینده سایر استان‌ها نیز با موج جدید گرانی نان مواجه شوند. در ماه‌های گذشته نانوایان در شهرهایی چون مشهد، اهواز، تهران، اصفهان، بیرجند، کرمانشاه و شاهین‌شهر در اعتراض به عدم پرداخت یارانه نان تجمع کردند. آنان معتقدند هزینه‌های تولید بالا رفته اما دولت هم یارانه نمی‌پردازد و هم قیمت نان را کنترل می‌کند.
فشار مضاعف بر کارگران نانوا
عبدالله بلواسی، فعال کارگری، می‌گوید افزایش قیمت نان نه تنها به نفع کارگران نیست بلکه فشار بیشتری بر اقشار کم‌درآمد وارد می‌کند. کارگران نانوایی‌ها همچنان با دستمزد سه سال پیش کار می‌کنند، در حالی که هزینه‌های زندگی چند برابر شده است. دستمزد روزانه کارگران بین 500 تا 600 هزار تومان است که در مجموع ماهانه حدود 13 میلیون تومان می‌شود؛ پس از کسر بیمه، دریافتی واقعی به حدود 11 میلیون تومان کاهش می‌یابد. بلواسی تأکید می‌کند طبق ماده 41 قانون کار، دستمزد باید هر سال افزایش یابد اما در عمل افزایش حقوق کارگران نانوا منوط به گرانی نان شده است. حتی در شهرهایی که دستمزد تغییر کرده، این افزایش بسیار ناچیز بوده و تضمینی برای تکرار سالانه آن وجود ندارد. بسیاری از کارگران برای جبران هزینه‌ها به مشاغل دوم مانند مسافرکشی، کار ساختمانی یا کولبری روی می‌آورند که گاه به قیمت جانشان تمام می‌شود.
ناکارآمدی ساختار و نقش دولت
بلواسی معتقد است ساختار موجود ناکارآمد است و دولت توان ایفای نقش میانجی را از دست داده است. او می‌گوید دولت باید از درآمدهای عمومی کشور مانند مالیات و فروش نفت برای حمایت از مردم و کارگران استفاده کند. به باور او، دولت موظف است به کارفرمایان یارانه نان پرداخت کند و در مقابل برای کارگران نانوا بن کارگری و خدمات درمانی رایگان در نظر بگیرد.
این فعال کارگری هشدار می‌دهد که در شرایط فعلی هر سه گروه مردم، کارفرمایان و کارگران بازنده هستند و بیشترین آسیب متوجه اقشار ضعیف جامعه است. حتی اگر یارانه نان پرداخت شود، باز هم بعید است کارگران نانوا از آن بهره‌ای ببرند؛ چراکه آنان قربانی اصلی ساختار معیوب و ناکارآمد موجود هستند.
