نقشه اردوغان برای ورود چین به کریدور زنگزور چیست؟
وزیر حمل و نقل ترکیه می‌گوید، کریدور موسوم به «مسیر ترامپ» که سرزمین اصلی آذربایجان را از طریق ارمنستان به منطقه نخجوان در مرز ترکیه متصل می‌کند، خط شرق - غرب از پکن به لندن را کارآمدتر خواهد کرد.
بلومبرگ گزارش داد، ترکیه پتانسیل تجارت سریع‌تر بین چین و اروپا را می‌بیند، آن هم از طریق کریدور قفقاز جنوبی که قرار است در نتیجه توافق صلح ماه جاری میلادی میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان با میانجی‌گری ایالات متحده افتتاح شود؛ البته در صورتی‌که واشنگتن استفاده از این کریدور را محدود نکند.
عبدالقادر اورالوغلو، وزیر حمل و نقل ترکیه، روز پنجشنبه 30 مرداد گفت: «کریدور موسوم به مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی که سرزمین اصلی آذربایجان را از طریق ارمنستان به منطقه نخجوان در مرز ترکیه متصل می‌کند، خط شرق - غرب از پکن به لندن را کارآمدتر خواهد کرد.»
اما آمریکا حقوق توسعه انحصاری برای این گذرگاه که با نام کریدور زنگزور نیز شناخته می‌شود، را به دست آورده که می‌تواند بر میزان استفاده گسترده از آن تأثیر بگذارد. این شرط در بیانیه صلحِ امضا شده در واشنگتن در 8 آگوست 17 مرداد توسط نخست‌وزیر ارمنستان و رئیس‌جمهوری آذربایجان در واشنگتن، تحت نظارت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، گنجانده شده که هدف آن پایان دادن به دهه‌ها درگیری مسلحانه است.
اهمیت رویکرد آمریکا برای حضور چین در مسیر ترامپ
مقامات ترکیه اعلام کرده‌اند که تنظیم این کریدور تحت کنترل ایالات متحده در تعیین این‌که آیا صادرکنندگان بزرگ از جمله چین، تصمیم به استفاده از آن را می‌گیرند یا نه، بسیار مهم خواهد بود.
کنترل آمریکا بر این کریدور می‌تواند مسکو را به حاشیه براند و ارمنستان و آذربایجان را به غرب نزدیک‌تر کند. بلومبرگ مدعی شده است این مسیر ممکن است با رونق گرفتن، به‌تدریج نفوذ سیاسی روسیه و ایران را بر قفقاز را کاهش دهد.
ارمنستان و آذربایجان دهه‌هاست که بر سر منطقه قره‌باغ کوهستانی، منطقه‌ای عمدتا ارمنی‌نشین در آذربایجان، با هم درگیر هستند. آن‌ها در اوایل دهه 1990 جنگ‌هایی را آغاز کردند که منجر به کشته شدن بیش از 30 هزار نفر شد و در جریان یک درگیری 44 روزه در سال 2020، حداقل 6 هزار نفر جان باختند.
در همین حال، ترکیه در حال پیشبرد زیرساخت‌ها برای پشتیبانی از این کریدور است و ساخت راه‌آهن 224 کیلومتری که نخجوان را به قارص در شرق ترکیه متصل می‌کند، با تأمین مالی 2.4 میلیارد یورو (2.8 میلیارد دلار) وام خارجی آغاز خواهد شد. به گفته اورالوغلو، این خط پس از تکمیل تا سال 2029، ظرفیت حمل سالانه 15 میلیون مسافر و 2 میلیون تن بار را خواهد داشت.
او گفت: «این راه‌آهن شبکه‌های تأمین و لجستیک اوراسیا را تقویت می‌کند و ترکیه را در مرکز همکاری‌های منطقه‌ای قرار می‌دهد.»
این کریدور از طریق ارمنستان و آذربایجان حجم بار را در امتداد کریدور میانی که یک مسیر تجاری کلیدی بین آسیا و اروپا است، افزایش خواهد داد. ترکیه که زمانی توقف‌گاهی در جاده ابریشم باستانی بود، در بحبوحه تشدید رقابت ایالات متحده و چین بر سر مسیرهای تجاری در سراسر قفقاز و خاورمیانه، به‌دنبال تثبیت نقش خود به‌عنوان یک قطب ترانزیت مدرن است. آنکارا قصد دارد شبکه ریلی خود را 1200 کیلومتر گسترش دهد، اگرچه تنها یک‌سوم آن در دست ساخت است.
سود اقتصاد ترکیه از ارتباط بیشتر با ارمنستان
سلوا بهار بازیکی، اقتصاددان بلومبرگ اکونومیکس در آنکارا، اخیرا در تحلیلی گفت: «عادی‌سازی بالقوه روابط تجاری با ارمنستان همچنین می‌تواند دستاوردهای بزرگی ایجاد کند و صادرات ترکیه را سالانه 3 میلیارد دلار افزایش دهد، معادل حدود 1 درصد از کل صادرات ترکیه. اگر پروژه مرتبط با مسیر ترامپ همراه با ابتکارات تکمیلی راه‌آهن منطقه‌ای که در حال حاضر در حال انجام است، محقق شود، می‌تواند صادرات ترکیه را سالانه 1 میلیارد دلار دیگر افزایش دهد.»
انتظار می‌رود این توافق صلح، تلاش‌های ترکیه و ارمنستان را برای احیای روابط دیپلماتیک و بازگشایی مرز خود تسریع کند؛ گامی که مورد حمایت ایالات متحده و اتحادیه اروپا است. بازگشایی آخرین مرز بسته دوران جنگ سرد می‌تواند ارمنستانِ محصور در خشکی را مستقیما به یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای خاورمیانه متصل و تجارت فرامرزی را تقویت کند. ترکیه در سال 1993 در حمایت از آذربایجان در طول جنگ قبلی، مرز خود با ارمنستان را بست.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
