نقش دولت گذشته در وقوع خودکشی ها را نباید نادیده گرفت / «بیکاری» و «فقر» منشاء افزایش خودکشی، قتل و سرقت مسلحانه!

به گزارش خبر نگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در تقویم جهانی روز دهم دسامبر تحت عنوان «روز جهانی پیشگیری از خودکشی» نامگذاری شده است. این روز از سال 2003 در تقویم بین المل درج شد که هر ساله اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان با شعاری واحد سعی در کنترل و کاهش آمار خودکشی داشته اند؛ امسال نیز این رویه با شعار «با عمل، امید بسازیم» دنبال می شود. اما به رغم تلاش های جهانی آمار خودکشی در کشور ما افزایش داشته که برای آگاهی از دلیل یا دلایل این معضل اجتماعی با رئیس پیشین جامعه شناسی ایران گفتگو کرده ایم که در ادامه تقدیم می شود.

***

دکتر امرالله قرایی مقدم، جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی  شبکه اطلاع رسانی راه دانا می گوید: گاهی خود کشی نوعی اعتراض علیه وضع موجود است؛ حال این اعتراض‌ها گاهی توسط یک فرزند در محیط خانواده رخ میدهد و گاه در گستره ای فراخ تر مانند جامعه؛ اما در هر صورت لایه های زیرین پدیده خودکشی غالبا به کاستی ها و معضلات اجتماعی بر میگردد که دولتمردان ناتوان از اداره و مدیریت کردن آن هستند یا به واسطه کوتاهی هایی که توسط آنها صورت گرفته گاهی هنجارها شکسته می شود و وقایعی رخ می دهد که در نهایت منجر به خودکشی می شود..

فقر و بیکاری یکی از بزرگترین عوامل تحریک کننده فرد به خود کشی

وی در تشریح چرایی خودکشی در چند سال اخیر در کشورمان که متاسفانه آمار رو به تزایدی داشته، اظهار کرد: گاهی خودکشی از یک ناتوانی ناشی می شود. وقتی در اجتماعی فرد نتواند هزینه امورات جاری زندگی خود و خانواده اش را تامین کند، گاها به سمت خودکشی سوق پیدا میکند؛ همچنین جوان و نوجوانی که امیدها و آرزوها و استعداد خود را هدر رفته می پندارد، در مقطعی دچار افسردگی می شود و با شدت افسردگی بعید نیست این جوان به سمت و سوی خودکشی میل پیدا کند. نگاهی به آمارهای سال های اخیر که متاسفانه با رکود شدید اقتصادی، بیکاری و معضلات اجتماعی و اقتصادی دیگررقم خورده اند، می تواند مبین این نظریه باشد که فقر یکی از بزرگترین عوامل تحریک کننده فرد به خود کشی است.

قرایی مقدم در تقسیم بندی دیگری که از انگیزه های خودکشی داشت عنوان کرد: از مهمترین دلایلی که در سال های اخیر می توان از آنها به عنوان انگیزه های خود کشی در جامعه به ویژه در بین جوانان نام برد، دو دلیل بسیار بزرگ و با اهمیت است که به ترتیب اهمیت اولی مباحث اقتصادی و ضعف مالی افراد است و دومی فقدان هویت و پوچی شخصیت در افراد که اگر درست تحلیل شوند تمام انگیزه ها و بهانه های خود کشی به این دو عامل بر می گردد که متاسفانه در سال های اخیر به طرز بی سابقه و افسار گسیخته ای عوامل یاد شده بهانه ای بوده برای خودکشی در جامعه که آمارها می توانند عرایض بنده را به اثبات برسانند.

مسئولان اختلاسگری که برای وقوع جرایم الگو شده اند

رئیس پیشین انجمن جامعه شناسی در بخش دیگری از اظهاراتش متذکر شد: شما دیدید که در چند سال گذشته بزرگترین ناهنجاری های اقتصادی مانند اختلاس و خیانت به بیت المال در بین مسئولان دولتی شایع شد. چنانکه نزدیک ترین افراد دولتمردان ارشد، بخاطر دزدی و اختلاس محاکمه شدند. این هنجارشکنی ها برای مردم به ویژه جوانان قابل پذیرش نیست، ضمن آنکه وقتی می بینند یک مسئول دولتی از خدا و قرآن سخن می گوید اما در خفا اعمال او کوچکترین قرابتی با خدا و قرآن و معنویات ندارد، به تدریج نسبت به معنویات حتی خدا و قرآن بدبین می شود.

افرادی که با دیدن تبعیضات راه دیگری می روند

وی اضافه کرد: در چنین حالتی است که فرد کوچکترین ابائی از انجام بزه های خرد تا جرائم کلان ندارد؛ چرا که بزرگترین مانع و رادع، یعنی وجدان، نمی تواند او را از انجام تخلفات و ناهنجاریهای اجتماعی برحذر دارد. بنابراین در این شرایط جوانی که کار ندارد، نمی تواند آینده روشنی را برای خود متصور شود. از طرفی ترس از خدا و معنویات هم برای او با نگاهی که به بزرگان و دولتمردان خود دارد مرتفع شده، بنابراین گاهی چنین جوانانی دست به جنایت های بزرگی مانند آدم ربایی، سرقت مسلحانه، زورگیری و... میزنند که متاسفانه این اعمال خواسته یا ناخواسته منجر به قتل و فجایع دیگر می شود؛ این افراد در نقشه هایشان به خود میگویند اگر در نهایت به دام بیفتیم خود کشی می کنیم.

بیکاری، و فقر از دیگر انگیزه های انجام جرم و جنایت

قرایی مقدم با اشاره به اینکه افرادی از این دست با فلسفه اشباه خود هنجارهای اجتماعی را زیر پا میگذارند و دست به اقدامات جنایتگارانه میزنند، ادامه داد: به این صورت که آنها با خود می اندیشند حالا که شواهد نشان میدهد که آینده و زندگی من محکوم به نابودی است، مجبورم برای یکبار دست به کاری بزنم که مشکلم حل شود. خلافگاران همیشه در ابتدا فکر میکنند که خلاف آنها برای یکبار است و قرار نیست کسی از راز آنها باخبر شود و در صورت موفقیت با پولی که از راه خلاف به دست آورده ام کاسبی و تجارت می کنم و دیگر مرتکب اعمال خلاف نمی شوم.

تاثیر داشتن کار، شغل و درآمد در جلوگیری از خودکشی

روی دیگر سکه هم این است که چنین افرادی اگر یک درصد احتمال بدهند که گرفتار می شوند با خود می گویند یا دست به خودکشی می زنم و یا اگر گیر بیفتم زندان و تحمل خلاف و جرمی که کرده ام بدتر از زندگی قبلی من نیست که با بیکاری و آینده ای مبهم مرگ تدریجی برایم رقم خورده بود؛ بنابراین مقوله اقتصاد، شغل و برخورداری از حقوقی ناچیز میتواند امید به زندگی را در جوانان را زنده نگهدارد و مانع بزه هایی چون سرقت های خرد و کلان و جنایات و مواردی از این دست شود.

رابطه ناتوانی دولت ها در مدیریت اقتصاد و بروز سرقت های مسلحانه و قتل

این جامعه شناس و استاد دانشگاه با تشریح وضعیت اقتصادی کشور در چند سال گذشته گفت: با توجه به آنچه گفته شد دولت در چند سال گذشته به واسطه ناکامی در کنترل بازار و مدیریت اقتصاد کشور و ناتوانی در تامین کار جوانان، تعطیلی کارخانه ها و کارگاه ها و تعدیل نیروی سرپرست های خانوار و سایر فاکتورهای رفاه برای شهروندان خود، موقعیت رخداد برخی از ناهنجاری های خشن مانند سرقت های مسلحانه، قتل، گروگانگیری و... را فراهم کرده است که در چند سال گذشته به طرز بی سابقه ای رشد داشته که باید برای حل و فصل آسیب های اجتماعی سریعا چاره جویی شود.

افرادی که بیشتر در معرض خودکشی هستند

وی در تشریح بخشی دیگر از این آسیبها افزود: اما در میان مردم و جوانان افرادی هستند که مغلوب وجدان خود هستند یا در محل زندگی اشخاص و افراد نامدار و آبرومندی هستند و به این دلایل نمی توانند خود را متقاعد کنند که برای تامین نیازهای خود به مال دیگران دست اندازی کرده و اموال غیر را به سرقت ببرند؛ عکس این قضیه هم این است که اساسا فرد به خاطر برخوردای از فیزیک و جثه نا متناسب برای چنین اهدافی و یا اساسا نداشتن شهامت و جسارت... از انجام اعمالی چون سرقت و حتی بزه های کم اهمیت تر ناتوان است و همین مانع از انجام بزه هایی چون سرقت و... برای تامین نیازهای زندگی خود است که در مجموع چنین افرادی بیشتر در معرض خطر خود کشی واقع می شوند.

آیا در جامعه ما «آندومی» رخ داده؟/ نقش دولت ها در وقوع جرائم

قرائی مقدم در ادامه اظهاراتش تصریح کرد: در چنین حالاتی است که میگوئیم این دست از افراد دچار آندومی شده اند. آندومی یعنی فقر و فروپاشی فرهنگی و تمام باورهایی که نیاکان فرد به ان پایبند بوده اند. و با تکرار ایت حالان جامعه دچار فروپاشی ارزش ها می شود؛ چرا که به واسطه تغییر شرایط اجتماعی این افراد از پایبندی به باورهای اجداد و نیاکان خود شانه خالی می کنند و برای تامین خواسته های خود که گاهی شاید این خواسته ها در حد تامین یک وعده غذا باشد، به راه دیگری می روند؛ در چنین حالتی است که می گویند آندومی رخ داده است. با این اوصاف آنچه که مسلم است این است که نباید تمام تقصیرات یک جرم و حتی جنایت را به فرد انجام دهنده و مفعول آن جرم منتسب کرد؛ بلکه باید نقش دولتها را وقوع یک جرم در نظر گرفت.

افزایش وقوع جرم دوری مردم از معنویات را خبر می دهد

استاد جامعه شناسی در خاتمه اظهاراتش خاطر نشان کرد: وقوع برخی از حوادث مانند خودکشی و یا جنایت هایی دیگر زنگ خطری است برای اینکه متولیان و دولتمردان یک جامعه متوجه شوند که مردم از معنویات دور شده و تنها به سیر کردن شکم های خود و خانواده هایشان فکر می کنند؛ چرا که گذشته از مبحث خودکشی دیلی بسیاری از سرقت های مسلحانه و بسیاری از قتل ها مستقیما به مباحث مالی برمیگردد و افرا بخاطر ماجرا جویی چنین جرم هایی را مرتکب نمی شوند؛ بنابراین در درمان این حالت ها باید دولت جدید از جامعه شناسان کمک بگیرد تا دومرتبه باورهای عمیق مردم که واقعا در جهان مثل و مانندی نداشت و تمام خصائل نیکو و اخلاقی وانسانی که ذیل عنوان فرهنگ ایران شناخته میشد؛ دومرتبه ترمیم و احیاء شود.

انتهای پیام /