نمایشنامه قدیمی حقوق بشر باید بروز رسانی شود

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، نشریه آمریکایی «فارن پالیسی» در گزارشی با عنوان «نمایشنامه قدیمی حقوق بشر دیگر جواب نمی‌دهد» بر اولویت منافع سیاسی - اقتصادی بر مسائل حقوق بشری نزد مقامات ایالات متحده تاکید کرد که در ادامه بخش‌هایی از آن آمده‌است. سفر اخیر «جو بایدن» رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده به خاورمیانه به حامیان حقوق بشر اثبات کرد که حتی تصمیماتی که در سطح ریاست‌جمهوری برای اولویت دادن به حقوق بشر گرفته می‌شود، زمانی که بحث رقابت به میان می‌آید به حاشیه رانده شده و نادیده گرفته می‌شوند. بایدن سفر به عربستان و دیدار خود با «محمد بن‌سلمان» ولیعهد عربستان‌سعودی را در حالی کلید زد که او را مسبب قتل «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار سعودی می‌دانست. در عصری که قدرت‌های بزرگ به صورت مداوم در حال رقابت با یکدیگر هستند، حامیان حقوق بشر شاید دیگر به این قبیل ناامید شدن‌ها عادت کرده باشند، زیرا حقوق بشر در این دوره تنها به مسائلی حاشیه‌ای تبدیل شده‌اند. با وجود اینکه رسانه‌ها، سفر‌ها و بیانیه‌های مسئولان را نشانه‌ای از تعهد حقوق بشری می‌دانند، اما واقعیت چیز دیگری را نشان می‌دهد. شاخص‌هایی که به سنجش دموکراسی و آزادی می‌پردازند، در یک دهه گذشته روندی نزولی را طی کرده‌اند. هنگ کنگ، میانمار، افغانستان، اوکراین، روسیه، اتیوپی، سودان و جا‌های دیگر تغییرات شدیدی در این زمینه داشته‌اند. حتی در برخی از کشور‌هایی که روند رو به رشدی در زمینه دموکراسی داشتند، این روند متوقف یا حتی معکوس شده‌است. رقابت نظامی و اقتصادی بین غرب و چین که اینک روسیه نیز به آن اضافه شده است، توجه به دموکراسی و حقوق بشر را به حاشیه رانده است. درحالی‌که رسانه‌های آمریکا تاکید دارند که این کشور بر آزادی و دموکراسی تاکید دارد، اما حامیان حقوق بشر به این نکته پی‌برده‌اند که پایه‌های فشار دولت بر دیگر دولت‌ها برای تقویت بنیان‌های حقوق بشری در حال تزلزل است. این بخش از نمایشنامه حقوق بشر نیاز به تغییر و به‌روز رسانی دارد. آن هم برای اینکه وجهه ایالات‌متحده به عنوان کشوری که همواره ادعای حمایت از حقوق بشر را در عرصه جهانی دارد، به شدت خدشه‌دار شده‌است. پاسخ محمد بن سلمان به بایدن در باره پرونده خاشقچی زخم ماندگاری را بر شهرت آمریکا برای مبارزه با دموکراسی و آزادی ایجاد کرد. وقتی بایدن در ابتدای دیدار به پرونده ترور جمال خاشقچی اشاره کرد، بن سلمان در پاسخ به او عملکرد آمریکا در زندان ابوغریب را یادآور شد. از طرفی، سال‌هایی که «دونالد ترامپ» بر کرسی ریاست‌جمهوری آمریکا تکیه زده بود، بحران مشروعیت واشنگتن برای حمایت از حقوق بشر بیش از پیش تشدید شد. اگرچه حقوق بشر هرگز به طور منظم و همیشه در برنامه‌های دیپلماتیک دوجانبه جایگاه ثابتی نداشته‌است، اما تشدید تنش‌های جهانی و دوجانبه، فضای موجود برای تحقق و اجرای دیدگاه‌های اصولی در مورد نحوه رفتار دولت‌های خارجی با مردمشان را به شدت کاهش می‌دهد. رقابت‌های اقتصادی و نظامی به چرخه معیوبی دامن می‌زند که در آن سیاستگذاران ایالات‌متحده از خود سؤال می‌کنند که آیا مسئله حقوق بشر اصلا ارزش آن را دارد که از منافع خود چشم‌پوشی کنند یا خیر؟ برخی از کارشناسان در تحلیل‌های خود از سفر بایدن به عربستان، پرداختن وی به موضوعات حقوق بشری را فقط برای انحراف افکار عمومی از منافع اصلی که ایالات‌متحده به‌دنبال آن است، ارزیابی کردند. شایان ذکر است که دیپلماسی حقوق بشر نباید فقط در حد حرف و تبلیغات باقی بماند، بلکه باید در طول زمان برای نجات جان انسان‌ها، رعایت عدالت و تامین آزادی همواره در کانون توجه باشد و منافع اقتصادی و نظامی عاملی برای نادیده گرفتن آن نباشد.