نمایشنامهنویسی که ترجیح داد معطل نماند
مهرداد کورشنیا، هنرمند تئاتر که در زمینه فیلمنامهنویسی هم صاحب تجربه است، بعد از اینکه برای چاپ نمایشنامههایش انتظارهای طولانی کشید، تصمیم گرفت به جای منتظر ماندن، خود دست به کار شود و نمایشنامههایش را بر روی سایت شخصی خودش منتشر کند.
این نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر که بیش از هشت سال است نمایشنامههایش را به این شیوه منتشر میکند، به ایسنا گفت: دهه هشتاد برای اجرای نمایش «آقا لیلا» به آلمان رفته بودیم و گروه بسیار فعالی داشتیم، بعد از تجربه اجرا در آلمان تصمیم گرفتیم سایتی راهاندازی کنیم که هم اخبار تولیدات و رویدادهای گروهمان را بازتاب دهد و هم نوعی بیوگرافی برایمان باشد.
او ادامه داد: مدتی بعد محدودیتهای متعدد در زمینه چاپ و نشر نمایشنامههایم اعم از اعمال سلیقههای شخصی، و نیز هزینهها و دردسرهای بوروکراتیک، سبب شد تا نمایشنامههایم را در همین سایت در دسترس مخاطبان قرار دهم.
کورش نیا یادآور شد: در همان دهه هشتاد نمایشنامه «آقا لیلا» ی من که اجرا شده و جایزه هم گرفته بود، در آلمان به زبان آلمانی منتشر شد درحالیکه این نمایشنامه در ایران تا سالها مجوز چاپ نگرفت و فکر کردم چرا باید به دلیل محدودیتهای بوروکراتیک و موضوعات سلیقهای معطل بمانم و بهتر است نمایشنامههایم را در فضای اینترنت منتشر کنم. البته پیش از من محمد یعقوبی دیگر نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر ایران که چند سالی است به کانادا مهاجرت کرده نیز نمایشنامههایش را در سایت شخصی خود منتشر میکرد.
نویسنده و کارگردان نمایش «آخرین نامه» با ابراز خوشنودی از استقبال هنرمندان جوان تئاتر در دیگر شهرها افزود: بعد از مدتی این اقدام با استقبال گرم هنرمندان و دانشجویان جوان تئاتر در دیگر شهرها رو به رو شد به طور مثال نمایشنامه «آخرین نامه» توسط 70 گروه نمایشی در سراسر کشور اجرا شد و از سه سال پیش جلوی اجرای آن را گرفتم.
او یادآور شد: وقتی نمایشنامهای را اجرا میکنم، دیگر کار من با آن تمام شده است و دوست دارم آن را در اختیار بچههای تئاتر در دیگر شهرها قرار بدهم چون متاسفانه آنان خیلی به دشواری امکان دسترسی به منابع محتوایی و نمایشنامهها را پیدا میکنند.
کورشنیا ابراز تاسف کرد: کشور ما بیش از 30 استان دارد ولی همه امکانات هنری آن در تهران خلاصه شده و ما برای هشتاد درصد جمعیت دیگر شهرها، هیچ برنامه، فضا و منابع پژوهشی و محتوایی فراهم نکردهایم و چون خود من کارم را از تئاتر شهرستان آغاز کردم، به خوبی با شرایط گروههای دیگر استانها آشنا هستم و فکر کردم در حد توان خود، آنان را یاری کنم.
نویسنده و کارگردان نمایش «آقا لیلا» اضافه کرد: در حال حاضر در سایت من هشت نمایشنامه قرار دارد و نمایشنامههایی مانند «مونس»،«قرار»،«عزازیل» مرتبا در استانهایی مانند خوزستان، همدان، تبریز و... به صحنه میروند و این افتخاری است برای من که گامی کوچک برای کمک فرهنگی انجام داده باشم چون همیشه ما فقط شعار گسترش فرهنگی سر میدهیم ولی کمتر پیش میآید که اقدامات عملی انجام دهیم.
کورشنیا در پاسخ به این پرسش که این اقدام او، به نوعی واکنشی از سر نومیدی برای چاپ این نمایشنامهها و حل مشکلات سیستماتیک در این زمینه است، تصریح کرد: چاپ کاغذی یک نمایشنامه و انتشار آن در فضای مجازی و اینترنت در تقابل با هم نیستند بلکه به نوعی مکمل یکدیگرند چون پیشرفت تکنولوژی و امکانات جدید نباید در تقابل با سیستم قبلی قرار بگیرد. باید واقع بین باشیم. یک نمایشنامه در چند نسخه منتشر میشود و چقدر امکان توزیع در شهرها و روستاهای دور افتاده را دارد. بسیاری از نمایشنامههای چاپ شده هرگز به دست هنرمندان دیگر شهرها نمیرسد اما با این شیوه یک دانشجو یا هنرمند جوان به سهولت امکان دسترسی به این منابع را پیدا میکند.
او تاکید کرد: ماهیت فضای مجازی و اینترنتی برای دستیابی آسان به اطلاعات است و ما نیز باید از همین ویژگی استفاده کنیم.
کورشنیا که به دیگر نویسندگان و پژوهشگران هم توصیه میکند چنین شیوهای را در پی بگیرند، درباره گیر و گرفتاریهای کپی رایت نمایشنامههای چاپ شده و مشکلاتی که در این زمینه پیش میآید، توضیح داد: سه نمایشنامه من «آخرین نامه»،«آواز ستارهها» و «قرار» در قالب مجموعه نمایشنامههای برگزیده منتشر شدهاند و هیچ یک به صورت تکی منتشر نشدهاند. بنابراین شخصا از این بابت مشکلی نداشتهام ولی برای دیگر موارد میتوان راهکارهایی مشخص کرد که گرفتاریهای قانونی درست نشود مثلا اینکه سیستم قراردادها را به گونهای تنظیم کنیم که بعد از بازه زمانی مشخصی، نویسنده حق قانونی برای انتشار نمایشنامهاش در فضای مجازی را داشته باشد. به هر حال میتوان اینها را در کنار یکدیگر پیش برد و نه در تقابل با هم.
کورشنیا علاوه بر نگارش نمایشنامههایی همچون «کابوس یک رویا»، «مانی»، «درختها»، «خطوط منحنی» و.. در زمینه فیلمنامهنویسی هم دست به قلم است و به تازگی به عنوان یکی از نویسندگان فیلمنامه «قصیده گاو سفید» در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت که در کنار دو نویسنده دیگر این فیلم، بهتاش صناعیها و مریم موسوی، نامزد دریافت جایزه از جشنواره شد. او نگارش فیلمنامه سریال «کرگدن» به کارگردانی کیارش اسدیزاده را هم در کارنامه هنری خود دارد.
انتهای پیام