«نمایش قلم» در جشنواره فیلم فجر؛ شبکه کتاب رسانه پیوند «سینما» و «کتاب» است

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر از 12 تا 22 بهمن 1402 در تهران در دو بخش ملی و بین‌المللی برگزار شد. تلویزیون اینترنتی کتاب به عنوان تنها رسانه تصویری تخصصی کتاب در این دوره پوشش اخبار مربوط به فیلم‌های اقتباسی این دوره از جشنواره بین‌المللی فیلم فجر را برعهده داشت. طرح ویژه تلویزیون اینترنتی کتاب در این جشنواره برنامه «نمایش قلم» بود که با سردبیری و اجرای نادر سهرابی روی آنتن رفت. در این برنامه، فیلم‌ها و داستان‌های اقتباس شده از آثار ادبی مختلف مورد بررسی و نقد قرار گرفتند. یکی دیگر از فعالیت‌های شاخص شبکه کتاب و فلسفه حضور آن در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر امسال، حضور در نشست‌های خبری فیلم‌های جشنواره و پیگیری آثار اقتباس شده ادبی و معرفی آن‌ها به مخاطبان بود. به گفته نادر سهرابی بسیاری از فیلم‌های دوران حاضر سینمای ایران، بهره چندانی از میراث ادبی ایران و جهان نبرده‌اند و این یک نقد اساسی به تولیدات سینمای ایران در دهه‌هاست. این امر ضرورت حضور شبکه کتاب در جشنواره چهل و دوم فیلم فجر را به خوبی نشان می‌دهد تا این خلا پُر شود. فراموش نشود که جشنواره فیلم فجر، «جهان قصه‌هاست» و هر فیلمی قصه خودش را دارد. به همین دلیل، چون پیشتر در برنامه «میز داستان» شبکه کتاب به بررسی حوزه‌های مختلف ادبیات داستانی پرداخته شده بود، این امر، نقطه عطفی شد تا شبکه کتاب در ادامه همان برنامه به سراغ فیلم‌های اقتباسی از ادبیات داستانی برود. فیلم‌های «رویا شهر»، «آسمان غرب»، «معجزه پروین»، «نپتون»، «شمشیر و اندوه»، «ساعت جادویی»، «مجنون»، «بهشت تبهکاران»، «آپاراتچی»، «صبحانه با زرافه‌ها»، «قلب رقه»، «شهسوار»، «صبح اعدام»، «میرو»، «آغوش باز»، «دست ناپیدا» و «نبودنت» توسط شبکه کتاب معرفی و نقد شده است. لازم به ذکر است، سینمای ایران در دوران حاضر به یک پشتوانه مکتوب نیاز دارد و این اقدام شبکه کتاب در همین راستا صورت گرفت. این میان، البته برخی از کارگردان‌ها نتوانسته‌اند به خوبی از کتاب‌ها و داستان‌های آن‌ها استفاده کنند. به عنوان مثال، جدیدترین فیلم مسعود جعفری جوزانی، کارگردان سریال پر مخاطب «در چشم باد» که ماجرای آن در سال 1329 و بحبوحه‌ی ملی‌شدن صنعت نفت می‌گذرد، اشاره‌هایی مستقیم و غیرمستقیم به «خوشه‌های خشم» اثر جان اشتاین بک دارد. اما به نظر می‌رسد فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان، نتوانسته‌اند به خوبی از آن متن مهم و ماندگار بهره ببرند. شلختگی این فیلم به قدری بالا بود که صدای منتقدان را درآورد. در همین زمینه در شبکه کتاب، موضوع فیلم از دریچه کتاب و ادبیات بررسی شد و حتی کتاب‌هایی، چون «ژرمینال» امیل زولا، «مادر» ماکسیم گورکی و... نیز در همین موضوع معرفی شدند.

در ادامه برخی دیگر از آثار اقتباسی چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر معرفی شده‌اند:

«صبح اعدام»؛ گزارشی از یک روزنامه‌نگار

از جمله آثار اقتباسی جشنواره امسال می‌توان به فیلم «صبح اعدام» اشاره کرد. این فیلم برشی است از لحظات پایانی زندگی طیب حاج رضایی و اسماعیل رضایی است که در پی قیام خونین 15 خرداد 1342 محکوم به اعدام شدند. داستان این فیلم در فاصله زمانی 5 تا 6:30 صبح این روز روایت می‌شود. در واقع پیرنگ اصلی این داستان اعتراضی و سیاسی، اقتباسی از گزارش واقعی خبرنگار روزنامه کیهان از مراسم تیرباران این دو شخصیت است. «صبح اعدام» به نویسندگی و کارگردانی بهروز افخمی، تهیه‌کنندگی علی شیرمحمدی ساخته شده است. مسعود شریف در نقش طیب حاج رضایی، ارسطو خوش رزم در نقش حاج اسماعیل رضایی، داود فتحعلی‌بیگی در نقش قاضی عسکر، پوریا منجزی در نقش کلیددار طیب، محسن آوری در نقش سرهنگ دادستانی و کاوه دارابی در نقش خبرنگار کیهان در تازه‌ترین ساخته بهروز افخمی نقش آفرینی می‌کنند.

«آسمان غرب»؛ نمایش میهن‌دوستی خلبان شهید با استفاده از مستندات دفاع مقدس

فیلم سینمایی «آسمان غرب» به کارگردانی و نویسندگی محمد عسگری و تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد ساخته شده است. میلاد کی‌مرام (در نقش شهید شیرودی)، امیرحسین آرمان، در نقش شهید ادیبان، نادر فلاح، آرمین رحیمیان، کریم امینی، روح‌الله زمانی، محمدرضا صولتی، پیام اینالوئی، احسان عباسی، صفر محمدی، احسان صاحب‌الزمانی، یوسف فروتن، راهله لطفی، پرهام غلاملو، سمیه مهری، نیوشا علیپور و تورج الوند و نسیم ادبی بازیگران این فیلم سینمایی هستند. کارگردان این فیلم در پاسخ به سوال خبرنگار شبکه کتاب مبنی بر اینکه این فیلم تا چه میزان «قصه‌گو» است و کتاب «در فراز آسمان» تا چه میزان در تعیین خط روایی این فیلم موثر بوده است، گفت: این فیلم سینمایی روایتی واقعی از رشادت، غیرت و میهن‌دوستی خلبان شهید علی‌اکبر شیرودی و هم‌رزمانش در روز‌های آغازین جنگ و سال‌های دفاع مقدس را به تصویر کشیده است. این اثر از مستندات دفاع مقدس بهره گرفته که در واقع برای سینمای ایران بازگویی چنین روایت‌هایی افتخار و دستاورد بزرگی به حساب می‌آید. آثار ادبی سرزمینمان منابع مهم و قابل توجهی هستند که می‌توانند فرهنگ اصیل و وقایع تاریخی و فراموش نشدنی کشورمان را در قالب آثار سینمایی به تصویر بکشند تا برای فرزندان فردا و آیندگان هم به یادگار بمانند.

معجزه پروین، فیلمی برای پرداختن به مفاخر ادبی با رجوع به آثار مکتوب است

محمدرضا ورزی کارگردان مطرح تلویزیون که آثار تاریخی از جمله «معمای شاه» و «سال‌های مشروطه» را ساخته است در جشنواره امسال با فیلم «پروین» حاضر است. فیلم «پروین» درباره زندگی پروین اعتصامی شاعر نامدار معاصر است که زندگی او از دوران جوانی تا لحظه درگذشتش سرشار از اتفاقات است. کارگردان این فیلم در پاسخ به سوال شبکه کتاب مبنی بر اینکه در تدوین فیلم‌نامه این فیلم از چه منابع و مستنداتی استفاده شده، گفت: یکی از مهمترین منابع ما، از نگاه منتقد و کسی است که دشمنی با پروین داشته است؛ کتابی تحت عنوان «تهمت شاعری» منبع خوبی برای ما بود. نکاتی گفته بود که خود مشاهده کرده بود. فردی که آقای بیژن بنفشه خواه نقش او را بازی کردند. مجموع مقالات و مصاحبه‌ها نیز از جمله منابع مهم ما بودند. کارگردان فیلم پروین تاکید کرد: ما نمی‌توانستیم تمام ابعاد زندگی پروین را در یک فیلم نشان دهیم در غیر این صورت باید یک سریال می‌ساختیم. آگرین برگرفته از اشعار پروین بود. جایی که به مردم کمک و مهربانی می‌کرد و... تلاش کردم و انتخاب کردم که این بخش از زندگی پروین را نشان دهم. گفتنی است، طی روز‌های اخیر، بسیاری از فیلم‌های اقتباس شده از آثار ادبی مکتوب در جشنواره فیلم فجر در شبکه کتاب نقد و بررسی شده‌اند و علاقه‌مندان می‌توانند بازپخش این برنامه‌ها را از آدرس ketab.tv مشاهده کنند.