نمره مردودی صدا و سیما در پوشش اخبار حزب الله و سید حسن نصرالله

حمله جمعه شب اسرائیل به ضاحیه لبنان در تمام رسانه ها بازتاب یافت و باعث شد همه رسانه های مهم به پوشش اخبار این واقعه بپردازند. بررسی اخبار حمله به ضاحیه و شهادت سید حسن نصرالله نشان می دهد که نحوه پوشش اخبار بمباران بیروت و شهادت سید مقاومت توسط صدا و سیما جالب نبوده و رسانه ملی نمره پایینی در این زمینه می گیرد.

مشکل بزرگ صدا و سیما در پوشش اخبار جمعه و شنبه، نگاه امنیتی همیشگی اش به واقعه ای بود که چند ساعت بعد توسط تمام رسانه های اینترنتی و ماهواره ای افشا شد. اگرچه به محض بمباران ضاحیه، شبکه های مختلف صدا و سیما شروع به پوشش اخبار جنگ لبنان کرده و برخی شبکه ها نیز با زیرنویس، این اخبار را بازتاب دادند اما رویکرد برنامه های خبری رسانه ملی به شدت "امنیتی" بود و مجریان و خبرنگاران جلوی نشر آزادانه اطلاعات را می گرفتند و از افشای برخی اطلاعات خودداری می کردند.

در همان ساعت نخست بمباران، مشخص شد که ساختمان های اصلی حزب الله تخریب شده و احتمالا اعضاء ارشد این گروه شهید شده اند. چند دقیقه بعد از بمباران، شبکه های خبری از احتمال حضور سید حسن نصرالله در ساختمان های تخریب شده گفتند. این مساله تا فردا مورد تایید قرار نگرفت. با این حال، کارشناسان و تحلیلگران درباره احتمال شهادت سید و حضورش در ساختمان های تخریب شده بحث و تبادل نظر می کردند.

با این حال، صدا و سیما اشاره زیادی به احتمال شهادت سید حسن نصرالله نکرد. اخبار سیمای جمهوری اسلامی ایران به بمباران ضاحیه اشاره کرد اما از بیان واقعیات این حمله دهشتناک، تعداد احتمالی تلفات و نام افراد شاخص احتمالا ترور شده مانند سید حسن نصرالله و سردار نیلفروشان اجتناب می کرد.

با اینکه وظیفه اول و اصلی یک رسانه "نشر اطلاعات" است اما اخبار صدا و سیما و برنامه های خبری و سیاسی مختلف سیما صرفا به بیان برخی واقعیات کلی اکتفاء کرده و با وجود ابهامات فراوان در رابطه با بمباران ضاحیه، به تحلیل های متعدد در رابطه با این حادثه پرداختند. ساعتی از واقعه بیروت نگذشته بود که چند تحلیلگر در برنامه های مختلف ظاهر شده و شروع به تحلیل واقعه کردند.

تحلیل های ارائه شده توسط کارشناسان صدا و سیما پر بود از پیش فرض های ایدئولوژیک؛ که این مساله نیز به دورتر شدن ذهن مخاطب از واقعیات ماجرای ضاحیه دامن زد. هدف تحلیل های سیاسی بررسی ابعاد مختلف یک واقعه مهم سیاسی مانند جنگ است. تحلیلگر وظیفه دارد علت و زمینه وقوع یک حادثه، ابعاد آن حادثه، نتایج آن رویداد و واکنش طرف های درگیر را بررسی کرده و ضمن بیان پیش فرض ها و رویکرد خود، به ابعاد مختلف حادثه بپردازد. اما آنچه در صدا و سیما شاهدش بودیم بیشتر به یک قدرت نمایی و رجزخوانی سیاسی شباهت داشت. تحلیلگران صرفا تاکید داشتند که اسرائیل نابود خواهد شد یا در حمله به بیروت اشتباه کرده است و یا واقعه بیروت تاثیری در جریان مقاومت نخواهد داشت. تحلیلگران دعوت شده به صدا و سیما نه به چرایی واقعه می پرداختند و نه زمینه حادثه را واکاوی می کردند. نکته جالب دیگر این بود که هنوز صدا و سیما خبر احتمال شهادت سید حسن نصرالله را نداده و اشاره ای هم به شهادت مستشاران ایرانی یا فرماندهان حزب الله نداشت؛ با این حال، برخی مجریان و تحلیلگران از پاسخ سخت ایران سخن گفته و تاکید داشتند که اگر ایران پاسخ سریعی به جنایت صهیونیست ها ندهد، فردا روز تهران مورد هجوم قرار می گیرد.

رویه صدا و سیما در پوشش اخبار جنگ لبنان بار دیگر نشان داد "جریان آزاد اطلاعات" اهمیتی برای صدا و سیما ندارد و رسانه به اصطلاح ملی تنها می خواهد اخبار مورد نظرش را به صورت گزینشی و با پوششی از تحلیل های مورد پسندش به خورد مخاطب دهد.

این رویه در برخی رسانه های نزدیک به صدا و سیما و دولت سایه نیز جاری است. کافی است به تیتر اخبار برخی خبرگزاری های غالبا اصولگرا نگاهی بیندازید. در ساعات نخست حمله، همه این رسانه ها از سلامت سید حسن سخن گفته و اشاره ای به احتمال شهادت او نکردند. این رسانه ها در جریان شهادت ابراهیم رئیسی نیز همین رویه را پیش گرفتند و تا آنجا پیش رفتند که حتی مدعی شدند رئیس جمهور فقید پس از "فرود سخت" بالگرد، سوار خودرو شده و راهی محل امنی است.

رویه صدا و سیما و برخی رسانه های همسو با آن در زمانه و وضعیتی شکل گرفته که جریان اطلاعات با قدرتی مثال زدنی در حال درنوردیدن مرزها است و هیچ مطلبی از مخاطبان پوشانده نمی ماند؛ همانطور که خبر واقعه ضاحیه و شهادت سید حسن نصرالله از مخاطبان پوشانده نماند.