نه چرخ ویلچر می‌چرخد و نه چرخ زندگی
اردبیل - ایرنا - روی ویلچری کهنه و فرسوده، کنار بساط محقری از دست بافته و پارچه‌های گلدوزی نشسته است، در حالی‌که بدن خود را تا زیر گلو برای در امان ماندن از برف و سوز سرمای پاییزی زیر پتو پنهان ساخته در انتظار عابرانی است که شاید محصولی از وی خرید کنند.
حمیده 40 ساله است، شناسنامه‌اش هم همین را می‌گوید، اما به چشمانش که خیره می‌شوی، رد زنی 50 - 60 ساله را می‌بینی، در کودکی پدر و مادرش را از دست داده و تحت سرپرستی اقوام و آشنایان و با کمک خیران گذران عمر کرده است.
ازدواج ناموفقی نیز داشته و شوهر معتادش او را با یک کودک 2 ساله رها کرده و اکنون او باید هم خرج خود و هم دخترش را تامین کند، سال‌هاست که خیاطی و گلدوزی می‌کند، گاهی نیز دست بافته‌هایش را در کنار خیابان به رهگذران عرضه کرده و از این طریق زندگی خود را می‌چرخاند.
به ویلچر فرسوده‌اش اشاره می‌کند و می‌گوید: دیگر عمر خود را کرده و به زور مرا به این سو و آنسو می‌برد هر چند که در شهری که معابر و ساختمان‌هایش بدون توجه به نیاز معلولان احداث شده تردد به سختی و تنها با کمک شهروندان ممکن است.
این روزها کرونا بر مشکلات حمیده افزوده است، دیگر مثل گذشته کسب و کارش نمی‌چرخد، زنان همسایه کمتر سفارش دوخت لباس به او می‌دهند، در معابر نیز مشتریان دست بافته‌هایش بسیار کم شده‌اند، افزایش اجاره‌ها نیز برایش دردسرساز شده و کمک‌های ناچیز دستگاه‌های حمایتی نیز کفاف خرج او و دخترش را نمی‌دهد.
قادر نوجوان 14 ساله، لاغر اندام که جین آبی پاره به تن دارد و کلاه پشمی لبه‌دار بر سر، با پای لنگان در خیابان گل می‌فروشد، تنها نان آور خانه و مادر مریض و 2 خواهرش است، برغم همه مشکلات از درس و مشقش هم عقب نمانده است.
وی می‌گوید: مستمری بهزیستی بسیار کم است و مجبور هستم برای تامین خرج زندگی در این برف و سرما در چهارراه‌ها گل‌فروشی کنم، مسوولان باید بیشتر از اینها به معلولان رسیدگی کرده و در گذران زندگی کمک حال آنها باشند.
به گزارش ایرنا، در استان اردبیل 38 هزار معلول تحت پوشش بهزیستی قرار گرفته و بسیاری از معلولان نیز وجود دارند که یا خود نخواسته‌اند و یا امکانات بهزیستی امکان پوشش آنها را نمی‌دهد و هنوز بسیاری در صف انتظار حمایت این سازمان قرار دارند.
معلولان استان اردبیل مشکلات عدیده‌ای دارند، از مشکل شغل تا مسکن، ازدواج و حتی تردد راحت در معابر شهری.
بیشتر معلولان اما نداشتن شغل را مهمترین مشکل خود ذکر کرده و می‌گویند که با وجود داشتن تحصیلات و تخصص مجبور به دستفروشی در خیابان هستند، در کارخانه ها و ادارات نیز گویا به آنها نیازی نیست.
به گفته آنها، با اینکه در قانون اختصاص سه درصد از سهم استخدام‌ها به معلولان پیش بینی شده است ولی کمتر اداره و صاحب کارگاه و کارخانه‌ای به این مصوبه توجه می‌کند.
تامین مسکن هم در زمانه‌ای که نرخ‌ها سر به فلک کشیده است از مشکلات دیگر معلولان استان می‌باشد، با اینکه در سال‌های اخیر مسکن مورد نیاز تعداد قابل قابل توجهی از معلولان توسط بهزیستی تامین شده ولی هنوز بسیاری از آنها از داشتن سرپناه مناسب بی‌بهره‌اند.
به گفته صاحب‌نظران، در زمینه ازداوج نیز معلولان با مشکل مواجه‌اند، آنها این حق را دارند تا شریک زندگی برای خود انتخاب کنند اما کمتر کسی پیدا می‌شود که با فرد معلول ازدواج کند و بیشتر آنها مجبورند که خواسته و ناخواسته شریک زندگی خود را از بین معلولان انتخاب کنند که این امر نیز در کنار برخی مزیت‌ها در تامین هزینه‌های زندگی و گذران عمر مشکلات جدیدی برای آنها ایجاد می‌کند.
تامین امکانات ورزشی هم از دیگر خواسته‌ها و مشکلات معلولان استان اردبیل است چرا که نبود امکانات مناسب برای حمل‌ونقل و هزینه‌های بالای ورزش آنها را برای استفاده از این امکانات دچار مشکل کرده است.
شهر و معماری شهری نیز در این میان از مشکلات معلولان است، عدم مناسب‌سازی معابر برای تردد راحت معلولان، مشکل تردد در ساختمان‌های اداری و عمومی و حتی مجتمع‌های مسکونی، مشکل حمل‌ونقل و جابه‌جایی درون و برون‌شهری، نبود امکانات مناسب بهداشتی بین‌جاده‌ای، نبود امکانات در مراکز خرید، نبود صندلی‌های مناسب در پارک و کنار خیابان‌ها نیز از دیگر مشکلاتی است که معلولان به آن اشاره می‌کنند.
کرونا و افزایش مشکلات معلولان
شیوع بیماری کرونا در یک سال گذشته در کنار آحاد جامعه، معلولان را بیشتر از دیگر اقشار تحت آزار و آسیب قرار داده است و زندگی در این شرایط برای جامعه معلولان سخت‌تر شده است.
بدلیل وجود نقص در قوانین مربوط به برخورداری معلولان از خدمات مختلف اجتماعی، زندگی در شرایط کرونا نیز برای این قشر مشکل بوده بطوریکه در این شرایط افزایش هزینه‌های زندگی، تورم، افزایش سرسام‌آور قیمت مسکن و سایر هزینه‌های زندگی مشکلات آنها را افزایش داده است.
فریدون بابایی فرماندار خلخال در این باره گفت: با شیوع بیماری کرونا افزایش میزان مراجعات مختلف معلولان به فرمانداری جهت ارائه مشکلات زندگی حاکی از افزایش مشکل این گروه آسیب‌پذیر است.
وی با اشاره به مشکل اشتغال معلولان و موثر نبودن قانون مربوط به اختصاص و جذب سه درصد از مجموع ظرفیت استخدامی ادارات به جامعه معلولان گفت: پرداخت تسهیلات بانکی به معلولان جهت ایجاد اشتغال، تامین مسکن و یا حل مشکلات زندگی نیز با توجه به اینکه بیشتر این افراد به علت بیکاری و فقدان شغل توانایی پرداخت بدهی وام گرفته شده را ندارند، طرح مناسبی برای حل مشکلات این گروه اجتماعی نیست.
بهزاد ستاری مدیرکل بهزیستی استان اردبیل هم درباره شرایط سخت کرونا برای معلولان گفت: بهزیستی در کنترل، نظارت، پایش و پیگیری‌های بموقع بویژه از طریق کارکنان مراکز نگهداری و مراقبتی تلاش می کند.
وی افزود: تمام مراقبت‌ها و تلاش‌ها در زمینه مقابله با این بیماری بر این پایه استوار است که سازمان بهزیستی طبق وظیفه ذاتی خود که حمایت از افراد جمعیت هدف است، طبق پروتکل‌ها، بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های سازمان عمل کند به طوری که از زمان شیوع ویروس کرونا در جامعه تاکنون در مراکز نگهداری وابسته به بهزیستی در استان فوتی نداشتیم.
تلاش دولت برای رفع مشکلات معلولان
در حالی که مشکلات جامعه معلولان بویژه در استان اردبیل همچنان دغدغه ای انکار نشدنی است اما دولت ببا برنامه های حمایتی و نیز پیشگیرانه در جهت رفع این مشکلات تلاش می‌کند.
رویکرد سازمان بهزیستی بعنوان متولی اصلی معلولان مقابله و پیشگیری از معلولیت‌هاست با اقدامات بهداشتی و درمانی از جمله مشاوره، آزمایش‌های ژنتیکی و غربالگری است اما در کنار این مهم سیاست حمایتی از جامعه معلولان را نیز در حال اجرا دارد.
بهزاد ستاری مدیرکل بهزیستی استان اردبیل در این زمینه گفت: پارسال در استان اردبیل بیش از 16 هزار کودک غربالگری شنوایی و 75 هزار کودک سه تا 6 ساله مورد غربالگری بینایی در قرار گرفته‌اند.
وی با بیان اینکه ارائه مشاوره و آزمایش ژنتیکی برای خانواده‌های تحت پوشش بهزیستی رایگان است، اضافه کرد: بهزیستی استان امسال تاکنون در مجموع به سه هزار و 500 نفر مشاوره و آزمایش ژنتیکی رایگان ارائه کرده که از این تعداد از 180 نفر آزمایش ژنتیکی رایگان گرفته شده است.
وی با اشاره به پوشش 38 هزار معلول در استان اردبیل از فعالیت 42 مرکز نگهداری سالمندان و معلولان ذهنی و روانی در استان اردبیل خبر داد و بیان کرد: از این تعداد مراکز 16 مرکز شبانه‌روزی و 26 مرکز هم روزانه است.
ستاری یکی از مشکلات مددجویان و معلولان تحت پوشش بهزیستی را داشتن مسکن مناسب دانست و افزود: سازمان بهزیستی در کنار تامین سایر نیازمندی‌های خانواده‌های زیرپوشش با اجرای برنامه‌های متنوع و استفاده از امکانات خیرین، نهادها و ارگان‌های مختلف نسبت به تامین مسکن نیازمندان اقدام می‌کند.
وی درباره تامین مسکن معلولان گفت: امسال در مجموع 250 واحد مسکن در استان اردبیل به مددجویان و معلولان تحت پوشش بهزیستی واگذار شده است.
ستاری با بیان اینکه بازتوانی، توانمندسازی و خوداتکایی افراد و خانوارهای تحت پوشش یکی از اولویت‌های بهزیستی است، اظهارداشت: امسال با برنامه‌ریزی‌های انجام شده قرار بود زمینه اشتغال 770 نفر مددجوی تحت پوشش بهزیستی استان فراهم شود که تاکنون بیش از 50 درصد این امر تحقق یافته است.
وی اضافه کرد: با اینکه با مشغول به کار شدن مددجو، وی و خانواده آن از چرخه خدمات دریافت مستمری سازمان خارج می‌شوند ولی باز از سایر خدمات و حمایت‌های ارائه شده سازمان بهره‌مند هستند.
ستاری با بیان اینکه کارفرمایان می‌توانند از مشوق‌های بکارگیری معلولان استفاده کنند، ادامه داد: هر کارفرمایی فردی از جامعه هدف بهزیستی را بکار گیرد حق بیمه آن فرد به مدت پنج سال را بهزیستی پرداخت خواهد کرد.
او اضافه کرد: همچنین بر اساس قانون برنامه ششم توسعه هر کارفرمایی معلولی را بکار گیرد با توجه به شدت معلولیت تا 50 درصد حقوق فرد شاغل را سازمان بهزیستی پرداخت خواهد کرد.
مدیرکل بهزیستی استان اردبیل درباره اشتغال معلولان هم گفت: تلاش اداره کل بهزیستی این است که سهم سه درصدی معلولان از اشتغال در دستگاه‌های اجرایی استان محقق شود چرا که اشتغال یکی از مهمترین و اساسی‌ترین عوامل خودکفایی و استقلال فردی این قشر است.
ستاری افزود: ارائه خدمات توانبخشی حرفه‌ای و آماده‌سازی شغلی برای دستیابی به فرصت‌های شغلی مناسب با حفظ کرامت انسانی، ایجاد عدالت اجتماعی و تامین استقلال نسبی از دیگر اقدامات این اداره کل در زمینه اشتغال مددجویان تحت پوشش در استان است.
وی با بیان اینکه بدهی‌های دانشجویان معلول و غیرمعلول بهزیستی استان تا پایان سال 98 به مراکز دانشگاهی پرداخت شده است، اظهارکرد: همزمان با هفته معلولان از سامانه "کمک هزینه دانشجویان" رونمایی خواهد شد و هزینه ها و شهریه دانشجویان تحت پوشش بهزیستی با ثبت‌نام در این سامانه به خود دانشجویان پرداخت خواهد شد.
مدیرکل بهزیستی استان اردبیل 2 برابر شدن اعتبارات مناسب‌سازی اماکن عمومی و ساختمان‌ها و منازل معلولان مورد اشاره قرار داد وگفت: مناسب‌سازی ادارات در اردبیل از میانگین کشوری بیشتر است به طوری که امسال مناسب سازی ادارات برای معلولان و افراد دارای مشکل در سطح کشور 43 درصد بوده که این رقم در استان اردبیل 55 درصد می‌باشد.
ستاری با اشاره به اینکه حق پرستاری معلولان ضایعه نخاعی با رشد 2 برابری از 2 میلیون و 500 هزار ریال در هر ماه به پنج میلیون و 540 هزار ریال افزایش یافته است، اضافه کرد: سازمان بهزیستی به 450 خانوار تحت پوشش در استان اردبیل حق پرستاری معلولان ضایعه نخاعی پرداخت می‌کند.
او از بیمه کردن معلولان روستایی و عشایری در بازه سنی 18 تا 50 سالگی و بازنشسته شدن و بهره مندی آنها در 58 سالگی خبر داد و از آنها خواست تا نسبت به ثبت‌نام در بیمه بازنشستگی و کار افتادگی اقدام کنند.
ستاری ادامه داد: مستمری مددجوی تحت پوشش بهزیستی امسال نسبت به پارسال 15 درصد افزایش داشت که در لایحه سال 1400 پیش بینی شده که حداقل 45 درصد افزایش یابد که انتظار می رود نمایندگان مجلس شورای اسلامی همکاری لازم در این خصوص را داشته باشند.
وی با بیان اینکه توانبخشی برند و نماد سازمان قلمداد می‌شود، افزود: فعال‌سازی کمیته مناسب‌سازی اماکن و فضاهای عمومی در سطح استان و شهرستان‌ها، راه اندازی خانه‌های کوچک معلولان، طرح مراقبت در منزل، گسترش موسسات خیریه، مراکز مشاوره روانشناختی معلولان، پذیرش بیش از 9 هزار نفر از افراد پشت نوبت، تامین مسکن، توجه به ورزش معلولان از جمله خدمات ارائه شده به این افراد است.
مدیرکل بهزیستی استان اردبیل با اشاره به اهمیت توجه به معلولان گفت: تلاش می‌کنیم جذب 3 درصدی معلولان در دستگاه‌ها محقق شود و تسهیل ازدواج این بخش از جامعه در اولویت برنامه‌ها قرار گرفته است.
ستاری با ارج نهادن به جامعه معلولیت به ویژه روشندلان اظهار داشت: تمامی اقشار و افرادی که از ناتوانی رنج می‌برند به نوعی نیازمند حمایت، توجه و رسیدگی به نیازهای خود هستند تا از این طریق امکان برخورداری از شرایط و امکانات شهری برای این افراد فراهم شود.
وی با بیان اینکه دستگاه‌های دولتی جوابگوی تمامی نیازهای اشتغال افراد جامعه نیست، بیان کرد: به منظور کاهش بیکاری در بین روشندلان لازم است انجمن و نابینایان به ارائه طرح های ابتکاری بپردازند و با حمایت سازمان و بهره‌گیری از تسهیلات نسبت به ایجاد اشتغال همت کنند.
ستاری با بیان اینکه بهزیستی استان از تمام ظرفیت خود برای کمک به توانمندسازی معلولان استفاده خواهد کرد، افزود: تامین وسایل کمک توانبخشی، پیگیری به موقع پرداخت شهریه‌های دانشجویی و تلاش در راستای جذب سه درصدی افراد دارای معلولیت از جمله مطالباتی بوده که از سوی جامعه معلولان استان مطرح بوده و برای تحقق آن تلاش می‌کنیم.
مدیرکل بهزیستی استان اردبیل بیان کرد: تامین مسکن، مناسب‌سازی اماکن و فضاهای عمومی، پرداخت هزینه‌های درمانی، توجه ویژه در پرداخت ایاب و ذهاب، فراهم ساختن زمینه‌های ازدواج آسان، ورزش معلولین و پیام‌رسانی به روشندلان از طریق شبکه‌های مجازی از دیگر مطالبات این قشر از افراد جامعه است.
مسعود امامی یگانه فرماندار اردبیل هم گفت: بهزیستی را به عنوان دبیرخانه کمیسیون مناسب سازی فضای شهری برای تردد راحت معلولان دارای اختیارات جامع و وسیع در تصمیم گیری‌های کلان اعلام کرد و افزود: نهادهای مرتبط باید اعتبارات و تجهیزات مناسب را در نظر بگیرند تا کار مشترکی برای مناسب سازی فضای شهری در تردد راحت و سهل جامعه معلولان فراهم آید.
ویبیان کرد: عمده مشکل معلولان در فضای شهری و اماکن عمومی اردبیل عدم اجرای مناسب رمپ، ورودی‌ها، آسانسورها و سرویس‌های بهداشتی است.
او افزود: ساماندهی و مناسب سازی محیط شهری به منظور دسترسی معلولین و جانبازان و رفع موانع مشارکت و حضور افراد معلول در محیط‌های شهری به ویژه اماکن عمومی باید در دستور کار همه دستگاه‌ها قرار گیرد.
فرماندار اردبیل ادامه داد: رعایت ضوابط در ساخت و سازها و نظارت دقیق بر اعمال آن از سوی دستگاه‌های متولی از جمله نظام مهندسی، شهرداری‌ها و سایر ارگان‌ها و مراجع ذیربط به ویژه در اجرای پروژه‌ها با کاربری عمومی و خدماتی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
امامی یگانه افزود: عمده مشکل معلولان در فضای شهری و اماکن عمومی عدم اجرای مناسب رمپ، ورودی‌ها، آسانسورها و سرویس‌های بهداشتی است.
به گفته وی نسبت به اصلاح برخی ایرادات در معابر عمومی و ساختمان‌های شهر اردبیل اقدام شده ولی هنوز برای ایجاد ساز و کارهای مناسب موضوع باید با جدیت دنبال شود.
حمید لطف اللهیان شهردار اردبیل هم گفت: عملکرد شهرداری در قبال فراهم کردن خدمات رفاهی برای معلولان بجا و لازم بوده اما به هیچ وجه کافی نیست.
وی افزود: بدیهی است شهرداری باید امکاناتی را برای جامعه نابینایان فراهم کند تا این قشر از رفاه بیشتری برخوردار باشند و همچون اعضای دیگر جامعه بتوانند امورات روزمره خود را با کیفیت بهتری انجام دهند.
لطف اللهیان تحقق ایجاد شهری با رفاه و شرایط مناسب برای معلولان را مستلزم مشارکت شهروندان دانست و افزود: تمامی توسعه و پیشرفتی که در شهر رخ می دهد مدیون مشارکت شهروندان است و ایجاد خدمات رفاهی برای جامعه معلولین نیز از این قاعده مستثنی نیست.
شهردار اردبیل ادامه داد: این حضور نشان از اهمیت جایگاه جامعه معلولان است که شهرداری اقداماتی چون مناسب سازی، تامین زمین برای محل دفتر انجمن و صدور مجوزهای لازم در این زمینه را انجام داده و امروز نیز مطالبات این انجمن را مورد بررسی قرار خواهد داد تا در سال آینده محقق شود.
لطف اللهیان گفت: امروز ساختن شهری خوب نه تنها وظیفه شهرداری است بلکه سایر نهادها نیز باید در این امر مشارکت داشته باشند تا شهری زیبا همراه با خدمات رفاهی برای شهروندان بخصوص جامعه معلولان داشته باشیم.
گزارش: یعقوب شاددل
*س_برچسب‌ها_س*
