نکته یارانه‌ای -1/ انصرافی‌های مغبون!

عصر ایران؛ سروش بامداد- واریز یارانه های 300 تا 400 هزار تومانی به ازای هر نفر به منظور جبران آزاد‌سازی قیمت اقلام برخوردار از ارز ترجیحی سبب شده کسانی که داوطلبانه از دریافت یارانه نقدی انصراف داده بودند، احساس «غَبن» کنند.

در معاملات و حقوق، اصطلاحی است به نام «غَبن» و بیشتر آن را در کنار کلمه «خیار» به معنی «اختیار» دیده‌اید. این که فرد حق "خیار غبن" را از خود سلب می کند یعنی با چشم باز مثلا این اتومبیل را خریدم و فردا ادعا نمی‌کنم فریب خوردم و زیان دیدم.

در داستان یارانه‌ها البته فریب در کار نبود. بلکه در همان آغاز کار در دولت احمدی‌نژاد (1389) از برخورداران خواسته شد انصراف بدهند و در فاز دوم در دولت روحانی (1393) نیز فراخوانِ انصراف گذاشتند و مراجع تقلید توصیه کردند چنانچه به یارانه 45 هزار تومانی نیاز ندارید دریافت نکنید.

استقبال و پاسخ به این دعوت البته بسیار کمتر از حد انتظار (با توجه به پایگاه اجتماعی آن روز دولت و نظر مراجع) بود اما به هر حال شماری از مردم در حالی که در زمره ثروت‌مندان هم نبودند از دریافت یارانه در فاز دوم منصرف شدند و ثبت نام نکردند.

در طول سال‌های بعد هم ارزش پول آن قدر کاسته شد که احساس زیان نمی‌کردند.

اکنون که با اجرای طرح "عادلانه سازی پرداخت یارانه‌ها" آن تصمیم گرفته شده عجالتا 300 تا 400 هزار تومان به ازای هر نفر واریز شود و قیمت اقلام اساسی به خاطر حذف ارز ترجیحی - دلار 4200 تومانی - افزایش یافته انصرافی‌ها احساس غبن می‌کنند یعنی حس می‌کنند ثواب کردند اما کباب شدند!

هر چند وزیر رفاه اعلام کرده به زودی سامانه سازمان هدف‌مندی یارانه ها اقدام به ثبت نام این افراد می‌کند اما در نظر داشته باشیم شهروندان انصرافی 8 سال است که ریالی دریافت نکرده اند و اکنون روا نیست زیان ببینند. چه یارانه 300 تا 400 هزار تومانی ادامه یابد و چه با اختصاص کالابرگ حذف شود ضمن این که چه بسا شرایط آن زمان فرد تغییر کرده و اکنون نیاز داشته باشد.

آموزه این ماجرا اما در مجموع این است: آن که انصراف داد و کمک کرد پاداش نگرفت. آن که گوش نکرد و یارانه را مطالبه کرد (اکثریت ایرانیان) اکنون با خود می‌گوید چه خوب شد آن زمان جوگیر نشدم!

جا دارد وزارت رفاه و سازمان هدف‌مندی به گونه‌ای عمل کنند که نه تنها این حس درنگیرد بلکه این شهروندان از امتیازی برخوردار شوند یا الگو شوند. اگر نه با اختصاص یارانه بیشتر که با برخی معافیت‌ها و اگر این هم نه دست‌کم دوباره و به سرعت مشمول شوند تا حس نگنند مغبون شده‌اند.