پاسداشت ایرانیان به شعر و شاعری در کتاب «دیوان امام حسن‌بن‌علی (ع)»
یکی از نشانه‌ها شعر منسوب به ائمه (ع) این است که در آن‌ها حکمت و درستی سخن را مشاهده می‌کنیم، از این جهت به معرفی کتاب «دیوان امام حسن‌بن‌علی (علیه‌السلام)» پرداخته‌ایم.
کتاب «دیوان امام حسن‌بن‌علی (علیه‌السلام)» از سوی ابوالحسن علی بن محمدبن عبدالله مدائنی گردآوری شده است. او یکی از افراد معروف در تاریخ است که از آثارش در تاریخ و ادبیات بهره گرفته می‌شود. نسخه‌ای که این کتاب بر اساس آن تالیف شده است در کتابخانه دانشگاه تهران نگه‌داری می‌شود و شامل چهار بخش «دیوان ابوطالب»، «دیوان امام حسن (ع)»، «دیوان امام حسین (ع)» و «یک رساله از شهید ثانی» در یک جلد است. این اثر از سوی شیخ قیس بهجت العطار؛ محقق ایرانی‌الاصل پیدا و تحقیق و تالیف آن آغاز و در نهایت در کربلا منتشر می‌شود. همچنین این کتاب را حبیب راثی‌تهرانی ترجمه کرده و هم اکنون از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی به زیور طبع آراسته شده است.
این کتاب از سه بخش تشکیل شده است؛ بخش اول کتاب مقدمه مفصل صد صفحه‌ای نوشته بهجت العطار است و بخش دوم ترجمه و شرح دیوان بوده که تصحیح و تحقیق نسخه‌های خطی یافت شده در کتابخانه دانشگاه تهران است. تصاویر این نسخه‌ها در انتهای کتاب چاپ شده و در چاپ عربی و ترجمه کتاب نیز آمده است.
بخش سوم مستدرک دیوان را شامل می‌شود؛ در این بخش محقق هر شعر منسوب به امام حسن (ع) مندرج در کتاب‌های مختلف را در قالب قصاید و قطعات آورده است. به طور کلی در این دیوان 55 قطعه و قصیده منسوب به امام حسن (ع) گردآوری شده است. در انتهای کتاب، فهرست مفصلی از منابع، ماخذ و نمایه‌های مختلف برای خوانندگان و محققان درج شده است و کتاب با تصاویر نسخه‌های خطی به پایان می‌رسد.
در مقدمه کتاب به موضِع شعر و شعرا و جایگاه شعر در نزد پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) پرداخته شده است.
مولف کتاب در مقدمه به تفاوت شعر و نظم اشاره کرده و گفته است در شعر عنصر تخیل وجود دارد، اما این عنصر در نظم وجود ندارد. همچنین به شواهدی مبنی بر اینکه پیامبر (ص) هنگام خواندن ابیات آن‌ها را می‌شکستند تا از وزن شعری خارج شوند، اشاره شده است. در مورد ائمه (ع)، اهل بیت (ع) و معصومین شواهدی ذکر شده که یا از خودشان شعر می‌گفتند یا به شعر شاعران دیگر تمسک می‌جستند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیات