پول پاشی هم بزرگترین وعده محیط زیستی دولت روحانی را محقق نکرد

مقصران خشک شدن دریاچه ارومیه با همان تفکر سازه محورانه قبل، با خرج کردن 11 هزار میلیارد از بودجه کشور نه تنها نتوانستند برای این احیای دریاچه کاری کنند که گره‌های اجتماعی را هم کورتر کردند.

خبرگزاری مهر_گروه جامعه: عیسی کلانتری دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه و رئیس سازمان محیط زیست روزهای گذشته در حالی از هزینه کرد 11 هزار میلیاردی ستاد احیای دریاچه ارومیه برای احیای این دریاچه طی 7 سال اخیر دفاع کرده است که همزمان وعده احیای این دریاچه را از سال 1401 وعده داده شده به سال 1406 موکول و به گردن دولت بعدی انداخته است، آن‌هم در شرایطی که اخیرا اعلام کرده شده است اگر حقابه مورد نظر دریاچه به آن نرسد تمام برنامه‌هایی که برای احیای آن کشیده‌اند برباد رفته و این دریاچه احیا نخواهد شد.

سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس دریاچه ارومیه در واکنش به اظهارات کلانتری به خبرنگار مهر گفته است، احیای دریاچه ارومیه قربانی سیاست بازی و شعارهای انتخاباتی دولت روحانی شد، پول کشور هم به تبع آن قربانی شده و مسئولان ستاد احیای دریاچه باید پاسخگو باشند که با میلیاردها سرمایه کشور به بهانه احیای دریاچه را چه کرده‌اند.

این نماینده مجلس از قطعیت مجلس برای تحقیق و تفحص از ستاد احیای دریاچه ارومیه و نظارت بر عملکرد آن از سوی مجلس قطعی خبر داد و ابراز داشت: حرف و ادعای مسئولان ستاد را بدون ادله منطقی نمی‌پذیریم، چون ناظر فنی در حال پیگیری واقعیت است و مسئولان ستاد احیا نمی‌توانند با ارائه گزارش‌هایی مثبت همچون گزارش‌هایی که به رئیس جمهوری می‌دهند ما را اقناع کنند.

پس از اعلام خبر کلید خوردن این طرح تحقیق تفحص از سوی رئیس فراکسیون محیط زیست، عیسی کلانتری با انکار اشتباهات ستاد احیا، طرح تحقیق و تفحص را زیر سوال برده و آن را حاصل اجماع نمایندگان آذربایجان غربی دانست که به دنبال کشت چغندر قند در حوضه آبریز ارومیه هستند، و ابراز داشت: این کار نه تنها به قیمت خشک شدن دریاچه و از دست رفتن آب نیست بلکه به لحاظ اقتصادی نیز به‌صرفه نبود. می‌توان گفت که هیچ احمقی در دنیا چنین کاری نمی‌کند!

برای احیای دریاچه ارومیه، ستاد ملی احیا 19 پروژه کلان تعریف کرده بود که تنها بر سه محور کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، آوردن آب جدید از حوضه‌های آبریز ارومیه (انتقال بین حوضه‌ای)، و استفاده از آب‌های رود که قبلا در حوضه آبریز مورد استفاده قرار می‌گرفته است تمرکز شده و بر اساس گزارش مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، با تمرکز پروژه‌ها بر مسائل سازه‌ای، احیای دریاچه ارومیه از یک مساله اجتماعی به یک اقدام سیاسی از سوی دولت تبدیل شده و به همین دلیل احتمال حاکمیت نظریه‌های کارشناسی در آن از همان سال‌های ابتدایی به حداقل رسید. این رویکرد باعث شد، تمرکز برای طرح‌های انتقال آب با اشکال سازه‌ای نسبت به اقناع افکار مردم (به ویژه کشاورزان و باغداران دو استان درگیر با مساله) برای تغییر الگوی کشت بیشتر باشد در حالی که تمرکز برای تقاضای تالاب چالش‌های هیدروپلیتیکی را به همراه دارد که از همان ابتدا از سوی کارشناسان محیط زیست مورد انتقاد قرار گرفت.

حجت میان آبادی پژوهشگر دیپلماسی آب در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به این اظهارات از سوی رئیس سازمان محیط زیست گفت: در زمان صدارت کلانتری در وزارت جهاد کشاورزی این مشکلات را برای دریاچه ارومیه به وجود آمده و وی سعی دارد با استفاده از کلمات غیر علمی و اغراق آمیز که صرفا جنبه ژورنالیستی دارد از بیان عملکرد خود فرار کنند.

افزایش سطح تراز عمومی به معنای احیای دریاچه نیست، اکوسیستم ارومیه دچاز مشکل شده است، تنها با تزریق آب این مشکل حل نمی‌شود

وی کلانتری را جز 3 شخصیت اصلی در 4 دهه گذشته دانست که بیشترین نقش را در به وجود آوردن بحران آب در ایران داشته‌اند، و در حال حاضر به جای اینکه پاسخگوی عملکردش باشد که چرا امنیت آبی حوضه دریاچه ارومیه را فدای امنیت غذایی کرده است در این دوره به مقام دبیری ستاد احیای دریاچه ارومیه منصوب شده و باز هم همان راه اشتباه گذشته را دنبال می‌کند.

میان آبادی با اشاره به گزارش مفصل مرکز استراتژیک ریاست جمهوری درباره روند اشتباه احیای دریاچه ارومیه گفت: در کجای دنیا راهی که باعث بیماری یک اکوسیستم شده را به عنوان راهکار احیا دوباره به کار می‌گیرند. همین مدیریت سازه محورانه دریاچه را به این روز انداخته است و باز هم با تزریق آب می‌خواهند دریاچه را احیا کنند، وقتی از احیا صحبت می‌کنیم باید بدانیم منظورمان از احیا چیست؟ آیا به سطح تراز عمودی رسیدن به معنی احیاست؟ خیر، در نظام تخصصی، احیا به معنای احیای اکوسیستم است و اکوسیستم باید به حدی برسد که بتواند بدون دستگاه‌های مصنوعی به حیات خود ادامه دهد.

وی به فراموشی سپرده شدن مسائل زیست محیطی و اجتماعی در روند احیای هزاران میلیاردی این دریاچه تاکید کرد و اظهار داشت: به اسم احیای یک دریاچه، مسائل زیست محیطی کنار گذاشته شده و با پول پاشی و ادامه رویکرد و سازه‌ای کمر به نابودی حوزه از نظر اجتماعی، سیاسی و انسانی این اکوسیستم بسته‌اند.

بودجه 11 هزار میلیاردی احیای دریاچه ارومیه بی‌نظیرترین حجم کمک‌های زیست محیطی در طول 5 دهه گذشته بوده است که به درستی از آن استفاده نشد، در حالی که دریاچه ارومیه به حالت خشکسالی طبیعی اقلیم خود پس از 2 سال پربارشی بازگشته و وزارت نیرو اعلام کرده است که بیشتر از حقابه مورد نیاز دریاچه در این مدت آب را به سوی آن رها کرده است، اما باز هم شاهدیم که دریاچه احیا نشده است.

با شکست احیای سازه محور دریاچه ارومیه مناقشات اجتماعی تا 5 سال دیگر در این حوزه اوج می‌گیرد

میان آبادی روش احیای سازه‌ای دریاچه ارومیه را محکوم به شکست دانست و پیش بینی کرد: مناقشات اجتماعی تا 5 سال دیگر در این حوزه آبریز به وجود می‌آید و مردم و دستگاه‌های نظارتی باید بپرسند این 11 هزار میلیارد کدام چالش اجتماعی را در این چند ساله در حوضه ارومیه حل کرده است؟

به نظر می‌رسد دیدگاه‌های سازه محورانه حاکم بر ستاد احیای دریاچه ارومیه، باعث شده مسئولان به جای همراه کردن ذی نفعان دریاچه و تغییر الگوی مصرفشان، طی این سال‌های ارزشمند، سعی کنند با کمک طرح‌هایی همچون انتقال آب و رهاسازی آب سدها، فاضلاب شهرهای اقماری به صورت موقتی عملکرد مثبتی از خود به نمایش بگذارند و حال با وجود حساس شدن دستگاه‌های نظارتی و مجلس به نحوه هزینه کرد این حجم از بودجه عمومی کشور باید پاسخگو باشند که چرا به جای تغییر گفتمان حاکم آبی در این منطقه سعی کردند صورت مساله را با روش‌های تکنوکراتی پاک کنند.