پیشنهادهای هنرمندان تجسمی و موسیقی به دولت سیزدهم
با فرا رسیدن هفته دولت این بار سراغ هنرمندان حوزه هنرهای تجسمی و موسیقی رفته‌ایم تا از آنها درباره‌ی نقاط قوت و ضعف دولت سیزدهم و همچنین پیشنهادها در حوزه سیاست‌گذاری در زمینه فرهنگ و هنر پرسش کنیم.
اگرچه نظرات برخی از هنرمندان حاکی از استمرار مشکلات چندساله است و برخی هم حاضر نیستند درباره‌ی این موضوع صحبت کنند اما بسیاری همچنان با طرح درخواست‌هایی برای کاهش سانسورها، محدودیت‌ها و ایجاد فضا برای پرداختن به موضوعات متفاوت، بهبود شرایط برای توسعه فضای فرهنگ و هنر را طلب می‌کنند.
احمد عربانی (کاریکاتوریست)، جواد علیزاده (کاریکاتوریست)، منصور آذری (مجسمه‌ساز)، علی فرامرزی (نقاش)، عباس مجیدی (مجسمه‌ساز)، شهرام صارمی (نوازنده) و بهروز وجدانی (پژوهشگر موسیقی) از جمله افرادی هستند که در گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ی این مسأله به اظهار نظر پرداخته‌اند. * احمد عربانی، کاریکاتوریست محدودیت‌هایی برای کار کردن درباره سوژه‌های مختلف وجود دارد.
به سوژه‌های جالب و شوک‌آور فکر شود. محدودیت در حوزه کاریکاتور کمتر شود تا کاریکاتوریست‌ها جرأت پیدا کنند که به سوژه‌های جان‌دار بپردازند.
احمد عربانی، کاریکاتوریست* جواد علیزاده، کاریکاتوریست نقاط قوت: - فکر می‌کنم هنوز برای اظهار نظر زود باشد ولی به هر حال در حوزه هنرهای تجسمی که کاریکاتور هم به آن مربوط می‌شود، اخیرا مثل اینکه قرار است جشنواره جوان دوباره با تغییراتی شروع شود که فکر می‌کنم اتفاق خوبی است. نقاط ضعف: - در کل برای هنرمندان حرفه‌ای هنرهای تجسمی و کاریکاتور که ما هم بخشی از آن هستیم، اوضاع اقتصادی اصلا جالب نیست. پیشنهاد: در زمینه کاریکاتور دولت اگر واقعا می‌خواهد کاری کند، در وهله‌ِ نخست باید به حال مسائل معیشتی و اقتصادی کاریکاتوریست‌ها فکری انجام دهد. حالا نمی‌دانم که این مشکل بیشتر به انجمن روزنامه‌نگاران مربوط می‌شود یا انجمن هنرمندان. کسانی که به عنوان کاریکاتوریست در مطبوعات شاغل هستند، باید فکری شود تا آینده شغلی آنان از نظر بیمه و درآمد تأمین شود. از طریق همین انجمن هنرهای تجسمی فکر می‌کنم که می‌توان کارهایی انجام داد. فکر می‌کنم دولت باید برای برندگان جشنواره جوانان چیزی در نظر داشته باشد تا آینده شغلی آنان تضمین شود. کاریکاتوریست‌ها نه آینده شغلی دارند و نه اصلا قانون کپی رایت رعایت می‌شود. خیلی از آنها برای دلشان کار می‌کنند. اگر حراجی‌ای برای هنرمندان رشته هنرهای تجسمی برگزار می‌شود، کاش در زمینه کاریکاتور هم بازاری ایجاد شود و اتفاقی بیفتد تا آثار کاریکاتوریست‌ها هم خریداری شود؛ چون درست است که کاریکاتور هنری محسوب می‌شود که بیشتر با کاغذ و مطبوعات سر و کار دارد ولی اگر کمی بیشتر جنبه هنری پیدا کند که امکان خرید و فروش آن فراهم شود یا مثلا خود موزه هنرهای معاصر تهران اگر بیشتر به آثار فاخر کاریکاتور توجه نشان دهد، به نظر من می‌توان خوش‌بین بود. یکی از کارکردهای کاریکاتور این است که انتقادپذیری را در جامعه رواج می‌دهد و هرچقدر انتقادپذیری مسئولان هم بالا برود، به نفع مردم و دولت است. در شرایطی که خشونت در جامعه ما زیاد است، با کاریکاتور می‌توان به مسائل خشن حتی خندید و همه این موارد به نحوی به دولت هم مربوط می‌شود که محدودیت به لحاظ محتوایی در نظر نگیرند.
جواد علیزاده، کاریکاتوریست* منصور آذری، مجسمه‌ساز اساساً یکی از مشکلاتی که در حوزه مجسمه‌سازی وجود دارد، موازی کاری‌های فراوان از سوی ارگان‌های مختلف و به تبع آن دخالت‌های غیرکارشناسی است که بسیار آسیب‌زننده هست. دوران کرونا همان‌طور که برای تمام مردم ایران مشکل‌آفرین بود، برای هنرمندان هم سال‌های سختی بود که همچنان نیز ادامه دارد. دوستان زیادی را می‌شناسم که از عهده اجاره کارگاه و هزینه‌های زندگی برنیامده و تعطیل کردند. مضاف بر اینکه از سفارش و خرید آثار هم خبری نبود. متاسفانه خیلی‌ها آسیب جدی دیدند که از دولت انتظار حمایت بیشتری می‌رفت. مجسمه‌سازان هیچگونه جواز کسب قانونی ندارند و با توجه به اینکه برای این هنر نیاز به کارگاه هست، تمامی ارگان‌ها از قبیل آب و برق و شهرداری و... برای ادامه فعالیت کارگاه‌های مجسمه‌سازی، درخواست جواز کسب می‌کنند و این یکی از مشکلات اساسی مجسمه‌سازان محسوب می‌شود. - مساله دیگر معافیت هنرمندان در قراردادهای هنری است که عموماً شهرداری‌ها و بیمه تامین اجتماعی، اهمیتی به این موضوع نداده و با هنرمندان مثل دیگر پیمانکاران قرارداد می‌بندند.
پیشنهاد: - از دولت و مجلس تقاضا دارم فکری برای حل این مشکلات کنند. با ادامه این روند، دیگر جایی برای زندگی یک هنرمند مجسمه‌ساز نمی‌ماند.
منصور آذری، مجسمه‌ساز* علی فرامرزی، نقاش مسئولان دولتی به سراغ هنرمندان نمی‌روند. برای مثال یکی مثل من که 50 سال در این حوزه آموزش دادم و نوشته‌ام اصلا من را می‌شناسند؟ هنرهای تجسمی از نظر تولید و عرضه کار در گالری‌ها خودکفا شده و بخش خصوصی در 40 سال اخیر موفق شده خودش را بسازد اما مشکلات اقتصادی و فروخته نشدن کارها به این حوزه ضربه زده است. پیشنهاد: یک پیشنهاد کلی وجود دارد و آن هم این است که باید وضع اقتصادی طبقه متوسط خوب شود تا بخش عمده هنرهای تجسمی در زمینه فروش آثار هنری به حرکت درآید.
علی فرامرزی، هنرمند نقاش* عباس مجیدی، مجسمه‌ساز تعامل بین هنرمندان و مسئولان نمی‌بینیم و دیالوگ صورت نمی‌گیرد. به هنرمندان و نگره‌های تخصصی آنها توجه نمی‌شود و نهادهای تخصصی هنر نادیده گرفته می‌شوند. پیشنهاد: - باید فضا بازتر شود تا هنرمندان بتوانند کار خودشان را انجام دهند. فضا گویی به یک بن بستی رسیده که اتفاقی برای کسی رخ نمی‌دهد. انتظار بر اینکه که با ایجاد فضای تعامل و گفت‌وگو فضا برای بروز آثار خلاقانه هنرمندان مهیا شود.
عباس مجیدی، مجسمه‌ساز* شهرام صارمی، نوازنده لغو کنسرت‌های متعدد و سکوت معاونت هنری وزارت ارشاد، دفتر موسیقی وزارت ارشاد و خانه موسیقی آزاردهنده است. قوانین شفاف و راهبردی درباره هنر و به ویژه موسیقی همچنان وجود ندارد.
سخت‌تر شدن روند اخذ مجوزهای کنسرت و آلبوم آزاردهنده است. افزایش هزینه سالن‌های اجرای موسیقی (به عنوان مثال: سالن رودکی برای هر اجرا 19 میلیون تومان). طی دوره فعالیت دولت جدید حمایتی از موسیقی‌های هنری از جمله دستگاهی، کلاسیک و مقامی نشده است. البته در دولت‌های قبل هم حمایت نمی‌شد.
شهرام صارمی، نوازنده* بهروز وجدانی، پژوهشگر موسیقی مجوزهای ضبط و پخش موسیقی و کنسرت‌های موسیقی را دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می‌کند که اقدامی که سبب گره‌گشایی از مشکلات موسیقی و رضایت جامعه موسیقی شود انجام نشده تا باخبر شویم. در حوزه چاپ و نشر آثار موسیقی گرهی باز شود که سبب شادی و امیدواری اهل پژوهش شود. شهرداری تهران هم به دستور شهردار جدید بودجه اندک تمام نهادهای غیردولتی از جمله خانه موسیقی ایران را قطع کرده و همه نهادهایی که به نوعی جلوی خاموشی چراغ کم فروغ موسیقی و دیگر رشته‌های هنری را گرفته بودند هم ناامید و کم اثر کرده است.
بهروز وجدانی، پژوهشگر موسیقی
