چرا برخی روحانیون از جمله برادر، داماد و نوه امام خمینی از بنی صدر حمایت کردند؟

همچنین، آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی از اصرار خود به امام (ره) برای پذیرش نامزدی شهید بهشتی، شهید باهنر و... و مخالفت امام با حضور روحانیون در این مناصب سخن به میان آورده است.

به هر حال، سران حزب جمهوری اسلامی در میان شخصیت‌های سیاسی فردی را برگزید که کتاب‌های او در دوران مبارزه از منابع مورد مراجعه گروه‌های مبارز مسلمان بود و از سوی دیگر، جلال‌الدین فارسی به دلیل حضور نسبتا طولانی در سازمان الفتح فلسطین به عنوان فردی آشنا به مسائل نظامی شناخته می‌شد و به همین دلیل، سیاستمداری متناسب با دوران صدور انقلاب به شمار می‌رفت.

فارسی به‌رغم سابقه حضور در نهضت آزادی به عنوان منتقد رویه‌های مسامحه طلبانه لیبرال‌ها و طرفدار شیوه‌های محکم اسلامی در سیاست‌های داخلی و خارجی ظاهر شده بود. با همه اینها شهید بهشتی هنگام معرفی جلال‌الدین فارسی ادامه همراهی با وی را مشروط به پایبندی او به اصول دانست.

بنی‌صدر نیز از ابتدا روش نزدیکی به روحانیت را برگزید؛ به گونه‌ای که اکثریت جامعه روحانیت مبارز از همراهی با نظر شهید بهشتی و یارانش در این مورد سر باز زدند و بنی‌صدر را به عنوان نامزد ریاست جمهوری به مردم معرفی کردند.

در این اقدام عوامل متعددی دخالت داشت. نخست اینکه از دیدگاه آنان، فردی باید رئیس‌جمهور شود که کارنامه و تجربه‌اش متناسب با نیازهای جامعه ایران باشد. یعنی در شرایطی که آمریکا و غرب فشار اقتصادی خود علیه جمهوری اسلامی را پس از تسخیر لانه جاسوسی آغاز کرده بودند، تصور می‌شد که باید فردی با «دانش اقتصادی» سکان اجرایی کشور را در دست بگیرد. نکته دیگر اینکه از ابتدای تأسیس حزب جمهوری اسلامی، برخی از اعضای جامعه روحانیت مبارز، اصولا علاقه‌ای به حزب‌گرایی نداشتند و بعضی مانند شهید مطهری و آیت‌الله مهدوی‌کنی دارای تصور بدبینانه‌ای از فعالیت حزبی بودند. این فاصله‌گیری مانع شنیدن استدلال‌های آیت‌الله دکتر بهشتی و یارانش می‌شد.

البته آیت‌الله مهدوی کنی به عنوان رهبر غیررسمی جامعه روحانیت مبارز از مخالفان حمایت از نامزدی بنی‌صدر بود، اما افرادی هم مانند مرحوم حسن لاهوتی تحت تأثیر افکار و گرایش‌های فرزندان خود موضع‌گیری‌های تندی بر ضد حزب جمهوری اسلامی داشتند. فرزندان لاهوتی از اعضای سازمان مجاهدین خلق (منافقین) بودند و در نهایت باعث فوت او در یکی از خانه‌های تیمی گروهک منافقین شدند. این گرایش زمانی تقویت می‌شد که مردم شاهد حمایت‌های چهره‌هایی مانند آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی (داماد امام) آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده برادر امام و سیدحسین خمینی (فرزند شهید حاج آقامصطفی خمینی) از نامزدی ابوالحسن بنی‌صدر بودند. حمایت‌های آنها اغلب تحت تأثیر گرایش‌های برخی از نزدیکان صورت می‌گرفت.

23302