چرا جوانها و نوجوانها بعد از مرگ مهسا امینی، به شدت عصبانی شدند؟
اقتصادنیوز: یونس نوربخش استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران در یادداشتی به تحلیل دلایل حضور جوانان در اغتشاشات اخیر پرداخته است.
به گزارش اقتصادنیوز، او نوشته است: طی هفته های گذشته شاهد اعتراضات و گاه اغتشاشات در کشور بودیم. همه این رویدادها از یک حادثه شروع شد و به سرعت شعله ور گردید. هسته اصلی معترضان و یا بهتر است بگوییم پیشتازان آن، جوانان و نوجوانان بودند و در این میان شمار دختران بیشتر بود.
این واقعه ویژگی هایی از جامعه ایران را نشان می دهد که «نادیده» گرفته شده است. بنابراین باید این حادثه را از جنبه نشانه شناسی تغییرات و جنبش های فرهنگی و اجتماعی ایران نیز نگریست.
جامعه ایران آن یکدستی فرهنگی دهه های گذشته را ندارد. فرهنگ غالب، با چالش مواجه است. بخشی از جامعه نگرش ها و ارزشهای دیگری دارد بلکه گاه در تضاد با جریان غالب است.
این تغییر در نگرش ها و ارزش‌ها در بین بخش قابل توجهی از زنان و جوانان جدی تر شده و تا حدی در حال تبدیل شدن به یک جنبش اجتماعی است. آنها اصرار دارند با این جنبش، دیده شوند و به حساب آیند. از این تفاوت بعضی از جامعه شناسان با عنوان شکاف نسلی یاد کرده اند ولی به نظر می رسد موضوع فراتر از شکاف نسلی و بلکه نوعی جنبش استقلال خواهی جوانان است.
این گروه اجتماعی از زنان و جوانان چند ویژگی دارند:
الف: سلطه سنتی خانواده را بر نمی تابند.
ب: برای جوان استقلال قائل هستند و بر خلاف نسل های پیشین دوران جوانی را به عنوان یک دوره مستقل، معنادار و باهویت می بینند نه دوران گذار. آنها برای خود حقوقی قائل هستند و نمی خواهند بزرگترها (نسل پیشین) برای آنها تصمیم بگیرند.
ج: آنها سازمان‌های آموزش رسمی را ناکارآمد می دانند و آینده خود را در مدرسه و دانشگاه نمی بینند. آنها پرورش یافته شبکه های اجتماعی و دنیای مجازی هستند. آنها به دلیل زیست در فضای مجازی به نوعی دچار انزوای اجتماعی شده اند و خود را در حاشیه جامعه یافته اند و تلاش می کنند یا دنیای حقیقی را مطابق خود تغییر دهند و یا دنیای حقیقی جایی برای آنها باز کند.
***
جامعه ایران با گسترش وضعیت آنومیک (بی هنجاری) مواجه است و این وضعیت در بین جوانان و دختران شدت بیشتری دارد. هرچند اکثریت آنها نمی خواهند علیه وضعیت موجود شورش کنند ولی بحران های ارزشی و اجتماعی برخی از آنها را تا آستانه شورش هم کشانده است.
بخشی از گروه جوانان و زنان نقش های سنتی را نمی پذیرند و بازتعریف آنها را خواهانند.
علت خشم آنها چند احساس و ادراک اجتماعی است: احساس عدم رضایت از وضعیت موجود، احساس ناکارآمدی سیستم اجرایی و اداری کشور و احساس عدم اعتماد به نظام تصمیم گیری و مدیریتی.
گفتگو با این نسل، توجه به درخواست های آنها، و توجه به آنها به عنوان کنشگران فعال، رویکردی است که می بایست در مطالعات حوزه جوانان و زنان جایگزین نگاه آسیب شناسی شود.
همچنین بخوانید