چرا 14 مهر را «روز تهران» نامیدند؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم، این روز در تقویم رسمی کشور به عنوان «روز تهران» ثبت شده است. تصمیم شورای فرهنگ عمومی استان تهران در سال 1395 منجر شد تا 14 مهر به‌طور رسمی به این نام شناخته شود. این رویداد یادآور برگزیده شدن تهران به عنوان پایتخت ایران در عصر مشروطه است.

در 14 مهر 1285 خورشیدی، تهران نه‌تنها جایگاه سیاسی کشور را به دست گرفت، بلکه به نشانه‌ای از تحولات فرهنگی و تاریخی ایران بدل شد. امروز این شهر با بیش از 9 میلیون سکنه، بزرگ‌ترین کلان‌شهر خاورمیانه محسوب می‌شود.

از آبادی کوچک تا پایتخت مدرن

تهران پیشینه‌ای بیش از هفت هزار سال دارد و در آغاز روستایی کوچک در دامنه البرز بود. یافته‌های باستان‌شناسی در تپه‌های ری و چشمه‌علی نشان می‌دهد که سکونت انسان در این منطقه به عصر نوسنگی بازمی‌گردد.

دوران صفویه نقطه‌ای مهم در تاریخ تهران بود؛ شاه طهماسب صفوی با احداث دیوار پیرامون شهر، موقعیت آن را تقویت کرد. اما جهش واقعی تهران زمانی رخ داد که آقامحمدخان قاجار در سال 1165 خورشیدی آن را به پایتخت برگزید. انتخابی که به‌واسطه موقعیت امن و نزدیکی به مراکز قدرت شمالی، نقش تهران را در سیاست کشور تثبیت کرد.

در عصر قاجار، بناهای شاخصی چون کاخ گلستان ساخته شد؛ اثری که امروزه در فهرست میراث جهانی یونسکو جای دارد و با سبک معماری تلفیقی ایرانی - اروپایی، تالارهای آینه‌کاری و باغ‌های چشم‌نواز، نمادی از شکوه آن دوران است.

پایتختی مملو از جاذبه‌های دیدنی

وسعت تهران حدود 730کیلومتر مربع است و در ارتفاعی میان 900 تا 1800 متر از سطح دریا قرار دارد. اقلیم آن کوهستانی معتدل با زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم است.

تهران در جریان انقلاب مشروطه به کانون جنبش‌های آزادی‌خواه بدل شد و مجلس شورای ملی در آن تأسیس شد. پس از انقلاب اسلامی نیز، با نمادهایی چون برج آزادی و برج میلاد، وجهه فرهنگی و سیاسی‌اش بیش‌تر نمایان شد.

از کاخ‌های سعدآباد و نیاوران تا پل طبیعت که جلوه‌ای مدرن دارد، از کوه‌های توچال و دربند برای علاقه‌مندان به طبیعت تا موزه جواهرات ملی با گنجینه‌هایی بی‌همتا همچون «دریای نور»، تهران فهرستی متنوع از جاذبه‌ها ارائه می‌دهد.

جمعیت پایتخت با احتساب حومه به حدود 15 میلیون نفر می‌رسد و ترکیب متنوعی از قومیت‌ها، از فارس و ترک تا کرد و لر، فرهنگ شهر را غنی ساخته است. تهران به 22 منطقه شهری تقسیم شده و تضاد سبک زندگی از محله‌های مرفه شمالی چون فرمانیه تا بافت‌های سنتی جنوب مانند شهرری در آن قابل مشاهده است. پارک‌های بزرگی مانند ملت و لاله نقش مهمی در ایجاد فضای سبز ایفا می‌کنند. در عین حال، توسعه شبکه مترو با بیش از 200 کیلومتر طول، بخشی از تلاش‌ها برای مقابله با ترافیک و آلودگی بوده است.

فرهنگ و هنر؛ ضربان پایتخت

تهران مرکز اصلی هنرهای نمایشی، موسیقی و ادبیات کشور است. مجموعه تئاتر شهر، بزرگ‌ترین مرکز اجرای نمایش در خاورمیانه، محل برگزاری صدها برنامه سالانه است. موزه‌های ملی ایران و هنرهای معاصر گنجینه‌هایی ارزشمند از آثار تاریخی و مدرن را نگهداری می‌کنند. جشنواره‌هایی چون فیلم فجر و نمایشگاه بین‌المللی کتاب، جایگاه فرهنگی پایتخت را تثبیت کرده‌اند.

غذاهای سنتی مانند دیزی و کباب، با تلفیق طعم‌های بین‌المللی، تنوع آشپزی را نشان می‌دهند. بازار بزرگ تهران، مرکز خرید و تجارت با قدمتی دویست‌ساله، از زندگی روزانه شهروندان تصویری زنده ارائه می‌دهد. در حوزه ادبیات، نویسندگان مطرحی با الهام از فضای شهری تهران آثار ماندگار خلق کرده‌اند. موسیقی سنتی ایرانی در تالار وحدت اجرا می‌شود و سالن‌هایی همچون برج میلاد میزبان کنسرت‌های مدرن هستند.