کارگردان «تارکد»: اسنادی داریم که ادعای منافقین درباره شهید بهشتی را باطل می‌کند / 10 سوژه امنیتی و روایت اسناد آمریکایی
مجموعه مستند 10 قسمتی «تارکد» سراغ 10 پرونده مهم با رگه امنیتی رفته و با استفاده از اسناد مختلف آنها را روایت کرده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم مجموعه مستند 10 قسمتی «تارکد» تولید جدید شبکه مستند سیما به کارگردانی محمدصالح نیکنام است که از تلویزیون پخش می‌شود.
نیکنام در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم درباره سوژه این مجموعه مستند گفت: «تارکد»، مجموعه مستند 10 قسمتی و آرشیوی است که به تعدادی از حساس‌ترین موضوعات در تاریخ انقلاب اسلامی می‌پردازد و با استفاده از مجموعه اسناد پژوهشی دقیق، جزییات کمتر شنیده‌شده از آن رویدادها را بیان می‌کند.
وی ضمن معرفی 10 سوژه‌ای که در این مستند مورد بررسی قرار گرفته‌اند گفت: اولین قسمت از این مجموعه به ماجرای کودتای آیت الله شریعتمداری می‌پردازد و در قسمت‌های بعدی به ترتیب به ماجرای آتش‌سوزی در سینما رکس، پرونده عباس امیر انتظام، کارنامه سیاسی شهید بهشتی و ترور وی، آغاز جنگ تحمیلی، پشت پرده حملات شیمیایی عراق در دفاع مقدس، پرونده ابراهیم یزدی، فرار بنی‌صدر، حج خونین سال 1366 و انفجار دفتر نخست وزیری می‌پردازد.
نیکنام با اشاره به وجه تمایز این مستند با دیگر آثاری که با همین موضوعات ساخته شده است، اشاره کرد و گفت: وجه تمایز اصلی این مجموعه تمرکز دقیق بر اسناد جدیدی است که در تولید این مستند پیدا کردیم و بسیاری از آنها برای نخستین بار بازخوانی می‌شود. در این مجموعه سراغ اسنادی رفتیم که از لانه جاسوسی سفارت آمریکا کشف شده است. این اسناد بسیار حیرت‌انگیز است و اطلاعات قابل تاملی در آنها دیده می‌شود.
مستند زندگی آرمان علی‌وردی پخش میشودوی ادامه داد: علاوه براین، سراغ پرونده‌های به جای مانده از ساواک و اسنادی از وزارت خارجه آمریکا رفته‌ایم که در سال‌های اخیر از محرمانگی خارج و منتشر شده است.
کارگردان مجموعه مستند «تارکد» درباره روند تحقیق و پژوهش این مستند توضیح داد و گفت: به صورت رسمی، ساخت این مستند نزدیک به 2 سال زمان برد اما از یکسال قبل از آن هم تحقیق و پژوهش و جمع‌آوری اسناد را آغاز کرده بودیم.
نیکنام درباره دلیل انتخاب این سوژه‌ها توضیح داد و گفت: عمده موضوعات مورد بررسی، اتفاقاتی است که نتایج و تبعات زیادی در تاریخ انقلاب اسلامی به همراه داشته و از این نظر همواره مورد بحث در محافل بوده است. بسیاری از این سوژه‌ها رگه امنیتی دارند و همین موضوع باعث شده ابعادی از آنها دیده نشود. سعی کردیم با کمک گرفتن از اسناد جدید، اتفاقات کمتر بیان شده‌ای را از زاویه نگاه جدیدی به تصویر بکشیم. برای مثال حج خونین را از زاویه اقتصاد سیاسی و جنگ نفتکش‌ها بررسی کردیم.
این مستندساز با اشاره به روایت جدیدی که در این مستند از ترور شهید بهشتی داشته است، گفت: همانطور که می‌دانید یکی از بهانه‌های اصلی سازمان منافقین برای ترور شخصیت شهید بهشتی این است که می‌گویند وی دیدارهای متعددی با آمریکایی‌ها داشته و می‌خواسته با آنها سازش کند. برای کشف پاسخ این ابهام، سراغ اسناد لانه جاسوسی رفتیم و محتوای آن دیدارها را که در اسناد به جای مانده آمده بود، مورد بررسی قرار دادیم. جالب است بدانید که ادعای منافقین اصلا مطرح نبوده و از قضا شهید بهشتی در نقطه مقابل آنها یعنی عدم سازش با آمریکا بوده است.
کارگردان تارکد درباره قسمت اول این مستند نیز توضیح داد و گفت: در قسمت اول سراغ پرونده کودتا آیت الله شریعتمداری رفتیم. درباره این موضوع نیز اسناد به جای مانده از لانه جاسوسی عجیب و غریب و در عین حال قابل تامل است. جالب است بدانید که آمریکایی‌ها در نخستین گام، یک پرونده ارزیابی شخصیتی برای هر نفر آماده می‌کردند و در آن سعی می‌کردند ویژگی‌های مثبت و منفی او را شناسایی کرده و براساس همین ویژگی‌ها رفتار آینده او را مورد بررسی قرار بدهند. مثلا در مورد بنی‌صدر در اسنادی که سال 1357 از وی تهیه شده اشاره می‌شود که احتمالا او یکی از افرادی است که خیلی زود با انقلاب اسلامی زاویه پیدا می‌کند و به پاریس می‌رود. همچنین تحلیل جالبی از آقای شریعتمداری در سال 1342 تهیه می‌کنند که در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب خودش را نشان می‌دهد.
مواجهه مستقیم یک مستندساز با منافقین روی آنتن تلویزیونوی در پایان گفت: در این مستند سعی کردیم با کنار هم قرار دادن اسناد لانه جاسوسی، ساواک، وزارت امور خارجه آمریکا و دیگر اسناد در دسترس زمینه وقوع موضوعات مورد بحث را نشان بدهیم.
عوامل تولید این مستند عبارتند از:
مجری طرح و کارگردان: محمدصالح نیکنام، نویسنده و پژوهشگر: مجتبی نوروزپور و موشن گرافیک: احسان میرآبادی. این مستند در مرکز رسانه‌ای سپهر تهیه شده است.
براساس این گزارش، نخستین قسمت از این مجموعه روز پنجشنبه 12 مردادماه ساعت 22 ازشبکه مستند پخش می‌شود و بازپخش آن نیز روز بعد ساعت 15 است. پخش این مستند هر هفته پنجشنبه‌ها خواهد بود.