کالاهای عجیب همراه مسافر؛ از "تردمیل" تا "بیل"

دولت به 849 ردیف کالا مجوز ورود به مناطق آزاد تحت رویه کالای مسافری را داده، اما بررسی اجمالی این کالاها از اجناس عجیبی پرده برمی‌دارد که سنخیتی با کالای همراه مسافر ندارد. به گزارش تسنیم، به‌دنبال مصوبه هشتم مهر 98 کارگروه تعیین سهمیه و فهرست کالاهای همراه مسافر، سهمیه کالای همراه مسافر، خرده‌فروشی و همچنین میزان سهمیه مجاز ورود پوشاک (البسه، کیف و کفش) به هر منطقه، برابر فهرست 849 ردیف تعرفه کالاهای مجاز به ورود یا خروج از محدوده مناطق آزاد تحت رویه کالای همراه مسافر و خرده‌فروشی بوده است. بررسی اجمالی این لیست حاکی است که متأسفانه حدود 300 قلم کالا از مجموع 849 کدتعرفه در گروه 4 کالایی یا به‌عبارت دیگر در گروه کالای ممنوعه قرار دارند. لازم به ذکر است گروه چهارم کالایی شامل کالاهای لوکس یا مشابه تولید داخل یا غیرضرور است، عجیب‌تر اینجاست که مجلس شورای اسلامی با وجود آگاهی به این دست کاستی‌ها و فسادهای پرشمار در این مناطق که کالای همراه مسافر یک نمونه از آنها بود، در آذر ماه با تأسیس 111 منطقه آزاد و ویژه جدید موافقت کرده است. از سوی دیگر با بررسی این 849 کالا به کدتعرفه‌هایی برخورد می‌کنیم که نمی‌توان مصرف و نیاز مسافری برای آن تصور کرد، از جمله: سرشعله اجاق‌گاز، دستگاه‌های آبگرمکن و آب‌سردکن توأم خانگی، بخاری درجا مخصوص وسایل نقلیه، دستگاه تردمیل، شیر مخصوص اجاق‌گاز (ترموکوپلدار)، بیل و بیلچه، اره‌دستی، ماشین‌های چاپگر، اسکنر، فتوکپی، فاکس، تلویزیون، دوربین عکاسی و فیلمبرداری و.... دورزدن قوانین گمرکی در مناطق آزاد؛ مگر تجارت با کالای همراه مسافر ممنوع نیست؟ طبق قوانین امور گمرکی، مسافران ایرانی یا غیرایرانی که از خارج کشور یا از مناطق آزاد تجاری صنعتی وارد کشور میشوند، علاوه بر اسباب سفر و اشیای شخصی مستعمل همراه خود (که به‌شرط غیرتجاری بودن از پرداخت پایه حقوق ورودی معاف‌اند)، می‌توانند یک بار در سال کالا به‌ارزش حداکثر 80 دلار با معافیت از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی به‌شرط غیرتجاری بودن وارد سرزمین اصلی کنند و مازاد بر ارزش مذکور را با پرداخت حقوق گمرکی و دوبرابر سود بازرگانی وارد و ترخیص نمایند. شواهد نشان می‌دهد: متأسفانه این روند واردات کالای مسافری در مناطق آزاد کاملا روند تجاری پیدا کرده و از فلسفه وجودی خود فاصله گرفته است. قائم‌مقام مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارسطی مصاحبه‌ای در مهر 98 با اشاره به امکان ثبت سفارش و واردات 849 قلم کالا توسط فعالان تجاری و اقتصادی، عنوان کرد: «بر همین اساس، فعالان اقتصادی و تجاری منطقه آزاد ارس نیز می‌توانند بر اساس لیست کالاهای مجاز برای واردات و تعرفه هر کالا، نسبت به ثبت سفارش خود اقدام کنند. بازرگانان فعال منطقه آزاد ارس، باید در مرحله اول ثبت پرونده در قسمت نوع کالای وارداتی، گزینه همراه مسافر را انتخاب کنند.» وی صراحتا فعالان تجاری و اقتصادی را مورد خطاب قرار می‌دهد تا برای ثبت سفارش به‌شکل مسافری در رویه وارداتی خود اقدام کنند؛ در حالی که طبق قوانین امور گمرکی کالای همراه مسافر نباید ماهیت تجاری پیدا کند و از طریق تاجران نباید مورد سوء استفاده قرار بگیرد. اتلاف منابع ارزی کشور به‌بهانه کالای همراه مسافر لازم به ذکر است در نشست کارگروه تعیین سهمیه و فهرست کالای همراه مسافر، نمایندگان وزارت صمت، بانک مرکزی، گمرک، جهاد کشاورزی و دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه حضور داشته‌اند. مجموعه مدیریت بانک مرکزی، بارها نسبت به مدیریت صحیح و تخصیص ارز غیرضروری برای واردات تأکید کرده‌اند. حال سؤال اینجاست؛ چرا در جلسه‌ای که نماینده بانک مرکزی حضور داشته، مصوبه‌ای به‌تصویب رسیده است که منابع ارزی کشور را مصروف واردات کالاهای غیرضروی و لوکس در قالب رویه مسافری در مناطق آزاد می‌کند؟ بر اساس آمار در مجموع 528 میلیون دلار سهمیه کالای همراه مسافر و همچنین بالغ بر 167 میلیون دلار سهمیه پوشاک برای مجموع 7 منطقه آزاد در سال 98 تعیین شده است. از سوی دیگر سهمیه کل کالای همراه مسافر در سال 97 بین مناطق آزاد حدود 660 میلیون دلار تعیین شده بود. با تجمیع ارقام این دو سال می‌توان فهمید رقمی در حدود 1188 میلیون دلار منابع ارزی در باتلاق واردات به‌وسیله "رانت کالای همراه مسافر در مناطق آزاد" اتلاف شده است. بر اساس اعلام گمرک، بالاترین سهمیه کالای همراه مسافر مربوط به منطقه آزاد کیش و کمترین آن مربوط به منطقه آزاد ماکو است. این موضوع در مورد سهمیه پوشاک نیز به همین ترتیب است. این مطلب توجه سیاست‌گذار به تعداد گردشگر در تخصیص سهمیه کالای همراه مسافر در مناطق آزاد را نشان می‌دهد در حالی که هدف تأسیس مناطق آزاد اصولا جذب گردشگر نبوده و نیست. پیامدهای نبود تشریفات گمرکی صحیح در مناطق آزاد از سوی دیگر اجرای ناصحیح تشریفات گمرکی برای خروج کالای همراه مسافر از مناطق آزادبه محرومیت دولت از منابع درآمدی و رقابت نابرابر کالای بدون هویت خارجی با کالای ایرانی منجر شده است؛ بدین گونه که اولا ارزش‌گذاری کالای همراه مسافر در گمرکات مستقر در مناطق آزاد به‌شیوه دقیق صورت نمی‌پذیرد تا به‌دنبال آن 80 دلار معافیت کالای همراه مسافر به‌دقت محاسبه شود. ثانیا طبق قانون، ورود کالای همراه مسافر برای هر شخص فقط یک مرتبه در سال مجاز است. اما با توجه رصد غیرسیستمی در مبادی ورودی و خروجی گمرکی مناطق آزاد، امکان ترددهای متعدد در مناطق آزاد در طول یک سال و استفاده چندین‌باره از معافیت 80دلاری برای افراد سودجو وجود دارد.

اجناس عجیبی که ورود آن به‌عنوان کالای همراه مسافر در مناطق آزاد مجاز شده است

ردیف

شماره تعرفه

نوع کالا

گروه کالایی

150

39253000

پشت‌دری و پشت‌پنجره‌ای، پرده (از جمله پرده کرکره) و اشیای همانند و اجزا و ملحقات آنها

4

164

40139020

تیوپ موتورسیکلت

24

456

73219010

سرشعله اجاق‌گاز، همچنین اجزا و قطعات آن

23

457

73229010

اجزا و قطعات دستگاه‌های گرماتاب که در آنها انتقال حرارت به‌روش تابش بوده و با سوخت گاز کار می‌کند

23

458

73229020

بخاری درجا مخصوص وسایل نقلیه

25

473

82011000

بیل و بیلچه

4

474

82013000

کلنگ به‌هرشکل، کج‌بیل، کج‌بیل باغبانی، شن‌کش، گل‌تراش

4

475

82014000

تبر و تیشه، دهره و ابزارهای برنده همانند

4

476

82015000

قیچی باغبانی (از جمله قیچی برای بریدن گوشت پرندگان) که با یک دست کار می‌کند

4

477

82016000

قیچی پرچین‌بر، قیچی باغبانی و ابزارهای همانند که با دو دست کار می‌کند

4

478

82019000

سایر ابزارهای دستی از نوعی که در کشاورزی، باغبانی و گلکاری یا جنگلداری مورد استفاده قرار می‌گیرد

4

479

82021000

اره دستی

4

545

84513010

--- اتوپرس از نوع خانگی

27

546

84713010

ماشین‌های خودکار داده‌پردازی شخصی (PC) به‌صورت کامل

24

547

84713020

ماشین‌های خودکار داده‌پردازی شخصی (PC) کیفی (Note Book)

24

549

84713040

--- رایانه لوحی (tablet PC) با صفحه‌نمایش لمسی حداقل 7اینچ حتی با قابلیت نصب سیم‌کارت

24

554

84714910

ماشین خودکار داده‌پردازی شخصی (PC) به‌صورت کامل

24

556

84714930

ماشین‌های خودکار داده‌پردازی به‌صورت یکپارچه شامل چاپگر، اسکنر، فتوکپی، فاکس، تلفن، تلویزیون، دوربین عکاسی، فیلمبرداری و دیسک‌خوان نوری قرارداده‌شده در یک محفظه

23

558

84715010

جعبه کامپیوتر شخصی (PC) شامل کلیه واحدها و متفرعات داخلی از جمله درایوها، بردها، حافظه و هارد و غیره

24

559

84715020

دستگاه کامل کامپیوتر SERVER شامل کلیه واحدها و متفرعات داخلی از جمله درایوها، بردها، حافظه، هارد و کارت شبکه بدون واحدهای ورودی و خروجی

22

561

84716010

صفحه کلید

25

562

84716020

موشواره

25

565

84717010

--- دیسک‌خوان نوری

23

566

84717090

--- سایر

22

567

84718010

انواع بردها شامل برد اصلی (Mainboard)، گرافیک، صدا و ویدئو

22

577

84818010

--- شیرآلات بهداشتی، شیر مخلوط حمام و دستشویی، روشویی، ظرفشویی و پیسوار

4

578

84818011

--- شیر مخصوص دستگاه‌های تصفیه آب خانگی

23

579

84818015

--- شیر فلکه کشویی (gate valve) از جنس برنج لغایت سه‌اینچ

26

580

84818016

--- شیرفلکه کشویی (gate valve) از جنس فولادی یا چدنی تا 56اینچ

4

581

84818020

--- شیر توپی (Ball valve) از جنس برنج لغایت 5/2اینچ

26

582

84818021

--- شیر توپی (Ball valve) از جنس فولادی یا چدنی تا 56اینچ

4

584

84818036

--- شیر مخصوص اجاق‌گاز (ترموکوپلدار)

25

585

84818037

--- شیر مخصوص اجاق‌گاز (ترموستاتیک)

25

584

84818036

--- شیر مخصوص اجاق‌گاز (ترموکوپلدار)

25

585

84818037

--- شیر مخصوص اجاق‌گاز (ترموستاتیک)

25

586

84818083

--- شیر توپی پلاستیکی

26

587

84841010

مربوط به خودروهای سواری و وانت

23

588

84841020

مربوط به خودروهای اتوبوس، مینی‌بوس، کامیون و کامیونت، ماشین‌آلات راهسازی و کشاورزی

23

590

85044030

منبع تغذیه رایانه

24

613

85086000

سایر جاروهای مکنده

4

614

85094000

آسیاب و مخلوط‌کن‌های مواد خوراکی، دستگاه‌های آب‌میوه‌گیر و آب سبزی‌گیر

4

615

85098010

دستگاه بخور اولتراسونیک غیر از نبولایزرهای مشمول ردیف 10 20 9019

27

616

85098090

سایر

4

617

85099000

اجزا و قطعات

22

618

85101000

ریش‌تراش

25

619

85102010

ماشین موزنی حیوان (پشم‌چینی)

25

620

85102090

سایر

25

621

85103000

دستگاه‌های موزدایی

27

622

85109000

اجزا و قطعات

22

623

85121000

دستگاه‌های روشنایی یا علامت‌دادن بصری از انواع مورد استفاده برای دوچرخه

22

624

85151100

هویه‌ها و تپانچه‌های لحیم‌کاری

24

625

85151910

ماشین لحیم‌کاری به‌روش غوطه‌وری (حوضچه قلع)

24

626

85158020

دستگاه جوش لیزری یا پرتو نوری

25

627

85161010

دستگاه‌های آبگرمکن و آب‌سردکن توأم خانگی

4

628

85163100

موخشک‌کن

27

629

85163200

سایر دستگاه‌های آرایش مو

27

630

85163300

دستگاه‌های خشک‌کردن دست

4

631

85164000

اتوی برقی

27

632

85165000

فر Oven (میکروویو)

4

633

85167100

دستگاه‌های درست‌کردن قهوه یا چای

4

634

85167200

دستگاه برشته‌کردن نان (Toasters)

4

637

85171100

دستگاه‌های تلفن با سیم (Line) با گوشی‌های بی‌سیم (Cordless)

24

638

85171210

گوشی تلفن همراه

23

724

90064000

دوربین عکاسی با ظهور و چاپ فوری

24

688

85271310

دستگاه پخش رادیویی دارای ضبط یا پخش صوت دیجیتالی با قابلیت‌های MP3 و غیره از نوع پرتابل به‌وزن کمتر از 2کیلوگرم

25

689

85291010

آنتن‌های تلویزیون به‌استثنای آنتن تلسکوپی

24

681

85258010

دوربین مداربسته برای مراقبت یا برای نظارت عبور و مرور (traffic) بدون ادوات سنجش

24

682

85258030

--- دوربین‌های پرنده (پرنده‌های بدون سرنشین دوربین‌دار)

24

826

95069110

دستگاه Treadmills

24