کاهش تخفیف های نفت | دولت سیزدهم چه اقدامی کرد؟

ایران نفت خود را با ارایه تخفیف به چین صادر می کرد که این تخفیف ها در دولت سیزدهم کاهش یافت.

چندی پیش، رسانه ای در واکنش به گفته‌های یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری درباره افزایش صادرات نفت، ادعا کرده است که این افزایش صادرات ناشی از تخفیف‌های بالا بوده و حدود 10 میلیارد دلار به چین هدیه داده شده است. در گزارش منتشرشده از سوی این پایگاه خبری آمده است: «اگرچه ارقام مختلفی درباره تخفیف‌های نفتی ایران به چین شنیده شد، اما بیشتر ارقام میان 12 تا 15 دلار متغیر بود. اگر میانگین صادرات نفتی ایران به چین را بنا به گفته‌های دولت یک‌میلیون و 200 هزار بشکه در نظر بگیریم، با عدد 12 دلار بیش از 9 میلیارد دلار و با عدد 15 دلار تخفیف بیش از 10 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی کشور، به چین هدیه شده است».

در چند وقت اخیر ادعاهای مشابهی درباره دلایل افزایش صادرات نفت ایران از سوی وابستگان به دولت گذشته در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است که نسبتی با حقیقت ندارد. البته انتشار این مطالب خلاف واقع، نشان می‌دهد جهش صادرات نفت ایران به حقیقتی کتمان‌ناپذیر تبدیل شده و اکنون برای پوشاندن ضعف دولت گذشته، تلاش می‌شود درباره چگونگی دستیابی دولت سیزدهم به این موفقیت، با اتکا بر جعل واقعیات، روایت‌سازی کاذب صورت گیرد. این دست خبرسازی‌ها، بیش از هر چیز، تلاشی نخ‌نما و شکست‌خورده برای واردکردن خدشه بر عملکرد مثبت وزارت نفت در دیپلماسی انرژی و کتمان دستاوردهای دولت سیزدهم تفسیر می‌شود.

اما برای تنویر افکار عمومی، ابتدا باید گفت مقدار تخفیف‌ها در فروش نفت ایران نسبت به دولت گذشته - که اتفاقاً این سایت خبری همواره حامی آن بوده است -، نه‌تنها افزایش نیافته، بلکه به گواه رسانه‌های خارجی فعال در زمینه معاملات نفتی، تخفیف‌های نفتی ایران روند کاهشی داشته است. بنابراین، هر ادعایی مبنی بر افزایش فروش نفت ایران به دلیل تخفیف‌های ارائه‌شده، مردود و بی‌اساس است. تمامی اعداد و ارقام مورد اشاره در این گزارش خبری نیز ساخته و پرداخته ذهن نویسندگان بوده و به‌هیچ‌وجه حقیقت ندارد. همچنین باید اشاره کرد که برخلاف تبلیغات و ادعای این رسانه‌ها، چین هرگز تنها مقصد صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی ایران نبوده و بازارسازی‌ها درباره فروش نفت ایران در نقاط مختلف دنیا صورت می‌گیرد.

برای رد این اتهام، ذکر همین دلیل کافی است که اگر جهش صادرات نفت ایران تنها با دادن تخفیف امکان‌پذیر بود، دولت گذشته در این زمینه پیشگام می‌شد و اجازه نمی‌داد میزان صادرات نفت در مقاطعی به اعداد و ارقام بسیار پایین 100 یا 200 هزار بشکه در روز سقوط کند. شایان ذکر است بنا بر گفته رئیس‌کل وقت بانک مرکزی، میزان درآمد نفتی در سال 1399 به 7 میلیارد و 500 میلیون دلار کاهش یافته بود که با لحاظ درآمد نفتی سال 1400، جمعاً میزان درآمد نفتی در این دو سال به 20 میلیارد دلار رسیده بود و همین عامل موجب کسری بودجه و تحمیل بدهی‌های فراوان در پایان عمر دولت دوازدهم شد. ذکر این نکته از آن رو قابل اهمیت است که بخش عمده‌ای از درآمدهای نفتی به‌دست‌آمده در دولت سیزدهم، صرف پوشاندن کسری‌های به‌وجودآمده و پرداخت همین بدهی‌ها شد.

گفتنی است وزیر سابق نفت در دولت گذشته، طی 2 نامه مجزا در بازه زمانی انتقال دولت، خطاب به رئیس دولت دوازدهم، همچنین در ابتدای دولت سیزدهم خطاب به شهید جمهور «شهید سید ابراهیم رئیسی»، بیان کرده بود صادرات نفت کاهش خواهد یافت و حتی در این نامه‌ها پیش‌بینی شده بود که به دلایل موجود در بازار، امکان افزایش فروش نفت ایران در آینده نیز میسر نخواهد بود، البته عملکرد دولت سیزدهم نادرستی این پیش‌بینی‌ها را ثابت کرد و نشان داد ریسک‌پذیرنبودن مدیران دولت دوازدهم اصلی‌ترین دلیل کاهش درآمدهای نفتی بوده است.

زمان زیادی سپری نشده و افکار عمومی هنوز از خاطر نبرده است که در پایان دولت دوازدهم، بالغ بر 90 میلیون بشکه نفت و میعانات گازی روی آب ذخیره شده بود و همه‌چیزی برای بحرانی‌شدن شرایط آماده بود، اما با آغاز فعالیت دولت سیزدهم و بازارسازی و بازاریابی فعال این وزارتخانه، تمام این ذخایر در مدت‌زمان اندکی به فروش رفت. از یاد نبرده‌ایم که سالانه حدود 400 تا 500 میلیون دلار هزینه نگهداری از این ذخایر بود و دولت سیزدهم امروز به‌جای پرداخت این هزینه‌های نابجا که درواقع حاصل ناکارآمدی در بخش فروش و بازاریابی بود، درآمدهای حاصله را صرف پیشبرد پروژه‌های عمرانی می‌کند.

شیطنت‌ها و تحریف رسانه‌ای برای زیر سؤال بردن دستاوردهای دولت مردمی در حالی شدت یافته است که فعالان اقتصادی و پژوهشگران شاهدند دولت سیزدهم در چه شرایطی فعالیت خود را آغاز کرد. مصوبات هیئت دولت در روزهای پایانی دولت گذشته، هزینه‌هایی را ایجاد کرده بود که برای تحقق آن‌ها هیچ منبعی پیش‌بینی نشده بود و بخش عمده‌ای از درآمدها هم پیش از تحقق، برای مصارف دیگری در نظر گرفته و درواقع پیشخور شده بود. اوضاع خطیری که با تلاش جهادی کارکنان صنعت نفت و جهش صادرات نفت در دولت سیزدهم با کمترین هزینه و مشکل پشت سر گذاشته شد.

اینکه رقابت‌های سیاسی باعث شده است رسانه‌های «ویژه» به‌وضوح چشم خود را بر واقعیت‌های ثابت‌شده ببندند و در پی فریب مخاطب خود باشند، البته اتفاق جدیدی برای خاک‌پاشیدن بر چهره خورشید نیست. کما اینکه در مطالب منتشرشده از سوی این رسانه‌ها، دلیل اصلی افزایش فروش نفت در دولت سیزدهم یعنی به‌کارگیری شیوه‌های نوین بازاریابی و بازارسازی برای نفت ایران، همچنین پیوندهای استراتژیک با سایر کشورها به‌هیچ‌وجه مورد اشاره قرار نمی‌گیرد. بدون شک، انتشار مطالب کذب این‌چنینی، هیچ‌گاه باعث زیر سؤال رفتن فداکاری و تلاش بی‌وقفه کارکنان وزارت نفت در دولت شهید رئیسی نخواهد شد و تنها بی‌صداقتی گردانندگان و قربانی‌کردن اعتبار رسانه به پای اغراض سیاسی را نمایان‌تر خواهد کرد.