کرمانشاه و قم هم به کلان‌شهرهای آلوده اضافه شده‌اند!

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، ایرج حشمتی؛ سرپرست معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: در حال حاضر در حوزه محیط زیست با چندین چالش اساسی روبرو هستیم که موضوع آب، نخستین مسئله کشور است. خشکسالی، تغییرات اقلیمی و بسیاری از موضوعات دیگر باعث شده تا منابع آب از منظر کمی و کیفی به با چالش مواجه شوند و ضرورت دارد در برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و طراحی پروژه‌ها به این موضوع توجه شود.

وی بیان کرد: دومین چالش موجود، آلودگی هوا است که در حال حاضر حدود 20 شهر کشور را درگیر کرده است. در بحث آلودگی هوا پیش از این 8 کلان‌شهر داشتیم و اخیراً دو شهر کرمانشاه و قم هم اضافه شدند که به نوعی نشان از تشدید آلودگی هوا در کشور دارد.

سرپرست معاونت محیط زیست انسانی سازمان ادامه داد: بخشی از مشکلات آلودگی هوا مربوط به وقوع طوفان‌های گرد و غبار با منشأ فرامرزی از کانون‌ها و چشمه‌های گردوغبار در کشور همسایه است که در اختیار ما نیست اما در بخش کانون‌های گرد و غبار با منشأ داخلی باید برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شود و قصور در این خصوص قابل پذیرش نیست.

حشمتی تأکید کرد: باید در حوزه منابع آب و حفظ سرزمین و مقابله با بیابان‌زایی برنامه‌ریزی و اقدام کرد. در اواخر دهه 80 ستاد مدیریت و هماهنگی مقابله با گردوغبار در این سازمان شکل گرفت تا اقدامات لازم را در این خصوص به عمل آورد ولیکن این مهم همکاری و اراده جدی دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط را می‌طلبد.

وی تغییر کاربری‌های غیرمجاز و غیر اصولی اراضی را سومین چالش اصلی کشور برشمرد و گفت: وزارت جهاد کشاورزی، متولی تغییر حفظ و تغییرکاربری اراضی کشور است و بایستی حساسیت بیشتری برای حفظ کاربری اراضی ملی، جنگلی، مراتع، باغات، کشاورزی و فضای سبز از خود نشان دهد و برای جلوگیری از تغییر کاربری غیر مجاز این اراضی نظارت بیشتری اعمال کند و مراجع قضایی هم حمایت لازم را در این خصوص به عمل آورد.

سرپرست معاونت محیط زیست انسانی افزود: زمانی که اراضی جنگلی، باغات و فضای سبز، دستخوش تغییر کاربری شود، محیط زیست منطقه شکننده می‌شود و در نتیجه، اثرات مقطعی و درازمدت بر پیکره محیط زیست کشور وارد می‌شود و افکار عمومی از سازمان حفاظت محیط زیست مطالبه می‌کنند تا پاسخگوی عدم نظارت سایر دستگاه‌های ذی‌ربط باشد.

حشمتی با اشاره به اینکه موضوع شدت مصرف انرژی، چهارمین چالشی است که امروز کشور با آن روبروست تصریح کرد: اینکه قیمت حامل‌های انرژی واقعی نیست، منجر به این شده که شدت مصرف انرژی در کشور برابر میانگین دنیا باشد و مصرف بی‌رویه گاز طبیعی در بخش خانگی و تجاری در فصول سرد سال باعث می‌شود که از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها استفاده شود و یکی از دلایل آن این است که نتوانسته‌ایم از ظرفیت کشور در انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌درستی بهره ببریم و دستگاه ها نتوانستند تعهدات خود را بر اساس قانون هوای پاک ارائه کنند و کماکان وابستگی به انرژی فسیلی باعث ایجاد آلودگی هوا در کشور شده است.

وی افزود: این در حالی است که حدود 94 درصد تولید برق کشور ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی بوده و کمتر از یک درصد برق کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین می‌شود.

سرپرست معاونت محیط زیست انسانی، کاهش تنوع زیستی را از بزرگترین چالش های محیط زیستی کشور بر شمرده و افزود: بخشی از این آسیب‌ها ناشی از اجرای بی‌ضابطه و غیر اصولی طرح‌های توسعه‌ای و عمرانی مغایر با اهداف توسعه پایدار است، برای مثال احداث جاده، طرح‌های اکتشاف و استخراج و فرآوری معدن، صنایع بزرگ آلاینده در داخل یا پیرامون مناطق حفاظت شده و طبیعی باعث ناامنی زیستگاه‌ها، تهدید حیات وحش و زوال و تخریب پوشش گیاهی و در نتیجه آسیب به غنای تنوع زیستی کشور شده‌اند.

حشمتی بیان کرد: عمده وظایف معاونت محیط زیست انسانی، متمرکز بر بررسی، تجزیه و تحلیل، برنامه‌ریزی، تدوین و بازنگری ضوابط و مقررات، آیین‌نامه‌ها، استانداردها و نظارت و پایش منابع آلاینده به منظور پیشگیری از ایجاد آلودگی و بهبود وضعیت محیط زیست است. حدود 112 وظیفه در قالب 4 دفتر و یک مرکز شکل گرفته که 37 مورد آن دقیقاً بر بحث نظارت تأکید دارد.

وی گفت: در بخش نظارت، وظایف مهمی بر عهده ماست و اقداماتی که باید دنبال کنیم با امکانات و منابع انسانی موجود همخوانی ندارد و لذا ضمن اولویت‌بندی فعالیت‌ها و برنامه، باید از روش‌ها و فناوری‌های نوین و ایجاد سامانه‌ها به وظایف خود عمل کنیم، خوشبختانه سامانه جامع محیط زیست کشور در سازمان ایجاد شده و باید از ظرفیت این سامانه در حوزه‌های تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی استفاده کنیم.

سرپرست معاونت محیط زیست انسانی با تأکید بر ضرورت برنامه‌ریزی بخش‌ها و استان‌ها برای ورود و تکمیل اطلاعات مورد نیاز در سامانه جامع، گفت: رویکرد سازمان در دوره جدید سامانه محوری است که این موضوع باعث دسترسی به داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز، شفافیت بیشتر امور، نظارت بهتر و تسریع و تسهیل در فرآیندها و کارها می‌شود، ضمن اینکه بانک اطلاعات محیط زیست کشور در دسترس علاقمندان و دانشجویان و محققین قرار می‌گیرد.

حشمتی در کنار استفاده از ظرفیت حاکمیتی و نظارتی سازمان حفاظت محیط زیست، استفاده از ظرفیت نهادهای نظارتی همچون دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کشور در رسیدگی و حل معضلات و مشکلات محیط زیستی کشور را مهم و اساسی دانست و افزود: می‌توان از ظرفیت این دستگاه‌ها برای دستیابی به اهداف سازمانی در حفاظت از محیط زیست کشور بهره برد.

وی افزود: برخی از گزارش‌های پروژه‌های مشمول ارزیابی، از کیفیت علمی لازم برخوردار نبوده و به هیچ وجه قابل بررسی نیست و نشان می‌دهد که متأسفانه برخی از مشاوران از دانش و یا تعهد لازم برخوردار نیستند و لذا ضرورت دارد تا همکاران استان و ستاد توجه بیشتری در این خصوص اعمال کنند. در خصوص پروژه‌های مشمول ارزیابی، نباید همه مسئولیت‌ها و پاسخگویی‌ها صرفاً با سازمان حفاظت محیط زیست باشد و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط نیز باید ایفای نقش کرده و نظرات خود را شفاف اعلام کنند.

سرپرست معاونت محیط زیست انسانی با تأکید بر اینکه بررسی گزارشات ارزیابی محیط زیستی، یک وظیفه فرابخشی است، افزود: در این حوزه سایر دستگاه‌ها همچون وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و دیگر دستگاه‌ها هم باید پاسخگو باشند چرا که در غیر این صورت باعث بروز نارضایتی ملی و سلب اعتماد جامعه خواهد شد.

حشمتی گفت: در شش ماهه دوم سال قطعاً با وارونگی دمایی (اینورژن) و پایداری هوا، کلانشهرها و برخی از شهرهای صنعتی، با آلودگی هوا مواجه خواهند شد و از این رو، ادارات کل، بایستی وفق بخشنامه ابلاغی ریاست عالی سازمان، ضمن تشدید پایش و گشت شبانه، با همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط، برنامه‌ریزی‌های لازم را جهت برخورد با واحدهای آلاینده هوا به منظور پیشگیری از تشدید هوا به عمل آورند و در این خصوص حمایت مراجع قضایی بسیار مؤثر خواهد بود. دستگاه‌های اجرایی هم باید وفق قانون هوای پاک به تکالیف خود عمل کنند.

وی ادامه داد: در اجرای قانون حفاظت خاک، ادارات کل موظفند بر اساس دستورالعمل‌های ابلاغی، پایش خاک را به صورت جدی دنبال کرده و با اشخاص حقیقی و حقوقی آلوده‌کننده خاک برخورد کنند و وفق ماده 46 قانون توزیع عادلانه، به منظور پیشگیری از آلودگی آب، اقدامات لازم را به عمل آورند.

سرپرست معاونت محیط زیست انسانی خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت پایش در منابع آلاینده و منابع زیستی در جلوگیری از آلودگی محیط زیست، ادارات کل استان، نسبت به نگهداری و راهبری ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا و ورود به موقع داده‌های کیفیت هوا اقدام کرده و همچنین پایش سوخت را با هماهنگی دفتر پایش فراگیر، در دستور کار خود قرار دهند.