کرونا و سنت ها؛ هشدار برای روستاییان

حدود پنج ماه از اعلام رسمی ورود کرونا به کشور می گذرد و در این مدت هر کدام از ما متاسفانه تجربه های ناخوشایندی از بیماری یا از دست دادن عزیزان، دوستان، آشنایان و اعضای خانواده مان را داشته ایم.

این روزها کار و فعالیت روستاییان چند برابر شده است و سنت های دیرینه و انجام کارهای گروهی از جمله خرمن کوبی در روستاها در فصل تابستان چند برابر فصل زمستان است.

در فصل تابستان آبیاری، درو، خرمن‌کوبی، وجین و سم‌پاشی علاوه بر کارهای روزمره دیگر بر فعالیت کشاورزان افزوده شده و این در حالی است که پرورش دام و طیور، زنبور و قارچ نیز از دیگر فعالیت‌های جنبی کشاورزان در روستاهای کردستان است.

نور علی محمدی که کشاورزی 57 ساله از روستاهای سنندج است می گوید: کار و تلاش در روستا تعطیلی ندارد و ما در تابستان با زحمتی چند برابر باید برای نتیجه دست رنج یک ساله خودمان تلاش کنیم.

وی می گوید: کار گروهی در روستاها از قدیم الایام رسم بوده است و کوچک و بزرگ و مرد و زن همه باهم مشغول کار می شوند و برای تامین و ادامه زندگی تلاش می کنند، اگر چه این روزها هشدارهای زیادی برای استفاده از ماسک به گوش می رسد اما واقعیت این است که کار در مسر زمین و مزارع بسیار دشوار است.

آمنه زنی 50 ساله روستایی نیز می گوید: زندگی در روستا مانند زندگی در شهر نیست و ما کارمند اداره نیستیم که سر ماه منتظر حقوق باشیم، باید کار و تلاش خود را چند برابر کنیم تا در زمستان بتوانیم معیشت خود را ادامه دهیم. ما همه سعی می کنیم بهداشت را رعایت کنیم و به کرونا مبتلا نشویم اما هنگام کار در باغ و زمین نمی توانیم از ماسک و دستکش استفاده کنیم چون خسته کننده است.

اما اکنون سوال این است که آیا مبارزه با کرونا در جوامع روستایی با تعریف پروتکل های بهداشتی و پرهیز از تجمع، در روستاها با اهداف سنتی و کار گروهی فراوان امکان پذیر است؟

ضرورت تدوین پروتکل های ویژه مبارزه با کرونا برای جوامع روستایی

احمد ولی پور عضو هیأت علمی مرکز پژوهش و توسعه جنگلداری زاگرس شمالی، در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: این روزها اخبار ناگواری از شیوع موج دوم کرونا یا پیک دوم و افزایش مرگ و میر هموطنان شنیده می شود. اگرچه افزایش مجدد ابتلا و مرگ و میر در استان های نیمه غربی کشور از یک ماه پیش آغاز شده است اما سرانجام با اوج گیری دوباره این ویروس در تهران و برخی کلانشهرها شاهد تکاپو و نگرانی مضاعف مسئولین هستیم.

وی افزود: با گذشت بیش از شش ماه از شیوع این ویروس در دنیا هنوز موثرترین روش مبارزه با این بیماری، پیشگیری از ابتلا با رعایت بهداشت فردی، حفظ فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک است؛ کارهای بسیار ساده ای که البته در طولانی مدت خسته کننده، فرساینده و هزینه بر است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: نگاهی به نوع پروتکل ها، توصیه ها و حتی روش های اطلاع رسانی بیانگر این است که جامعه هدف مورد نظر مسئولین، پزشکان و سازمان های مردم نهاد عمدتا جوامع شهری است. روستاییان ما به دلیل شکل زندگی، فعالیت ها و روش های تامین معیشت منحصر به فرد و ویژگی های فرهنگی و اجتماعی ویژه نیازمند ارائه دستورالعمل ها و شیوه نامه خاص خود هستند.

وی ادامه داد: مراقبت و پشتیبانی از روستاییان هم به دلایل انسانی (همانند هر گروه دیگری از انسانها)، هم به خاطر شرایط محیط روستا و هم از نظر جایگاه مهم روستاییان در تولید انواع محصولات مورد نیاز جامعه امری ضروری و نیازمند توجه ویژه است.

به عقیده این استاد دانشگاه به اقتضای شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی محیط روستا، روابط روستاییان بسیار نزدیک و چهره به چهره است و امکان فاصله گذاری اجتماعی عملا وجود ندارد. روستاییان به طور کلی علاقه و عقیده کمتری به استفاده از ماسک دارند. استفاده از ماسک ممکن است موجب فعال شدن مکانیسم های کنترل اجتماعی در محیط روستایی شده و حتی در مواردی منجر به تمسخر و طرد فرد شود، همچنین در برخی موقعیت ها به دلیل شرایط سخت کار و عدم دسترسی به مواد شوینده (مثلا در مزرعه) رعایت بهداشت فردی ممکن نیست.

به گفته ولی پور، حجم و تراکم کار روستاییان در فصل تابستان به شدت زیاد است؛ ماهیت کارهای کشاورزی، برداشت محصول و جمع آوری علوفه در خیلی از روستاها به ویژه در مناطق کوهستانی به گونه ای است که نیازمند کار گروهی است، برای نمونه در فعالیت خرمنکوبی، گروه هایی تا 25 نفره هم شکل می‌گیرد.

وی افزود: در یک روستای متوسط 50 خانواری نزدیک یک ماه این گروه های 25 نفره با هم کار می‌کنند و بر اساس سنت و عرف روستا هر روز یکی از خانوارها میزبان آنها است، با توجه به اهمیت مراسم های برداشت محصول در روستاها، معمولا افرادی از شهر نیز در این مراسم ها حضور دارند. خرمنکوبی، بعنوان یک مصداق از کار روستایی آمیخته به خرده فرهنگ ها و عرف ها مشخص است که ریسک انتشار ویروس و بیماری در این جوامع تا چه اندازه بالا است، بنابراین ورود ویروس به روستاها خطر شیوع سریع آن و وقوع فاجعه انسانی را افزایش می‌دهد.

عضو هیات علمی مرکز جنگلداری زاگرس شمالی تصریح کرد: از آنجا که ساختار جامعه روستایی اجازه انعطاف زیادی به روستاییان در لغو این مراسم ها را نمی دهد، مداخله قدرت رسمی و مسئولین در این گونه موارد ضروری است تا حداقل سور و پذیرایی در خانه ها انجام نشود، فاصله اجتماعی رعایت شود، استفاده از ماسک اجباری و در صورت امکان در تهیه ماسک و سایر اقلام بهداشتی و حفاظتی (مانند شیلد) به آنها کمک شود، بازه زمانی تعیین کننده از این نظر، یک ماه تا یک ماه و نیم پیش رو است.

به گفته وی امروز که به اذعان وزیر بهداشت، مشخص شده برخی تصمیم های نادرست، ساده انگاری ها و خوش بینی های نابجا در ترازهای مختلف مدیریت کشور منجر به شکست گام نخست راهبرد مبارزه با کرونا در کشور شده است، دخالت به هنگام، حساب شده و مسئولانه مدیران ضروری است.

وی گفت: در این راستا پیشنهاد می شود که بخشداری ها و شبکه بهداشت و درمان زیر نظر فرمانداری ها با تهیه پروتکل ها و دستورالعمل های مخصوص جوامع روستایی و توجیه جدی دهیارها و بهورزهای روستا، وظیفه و مسئولیت خود را در سریع ترین زمان ممکن در قبال حمایت عملی از روستاییان و جلوگیری از وقوع فاجعه انسانی در روستاها به انجام برسانند.

ولی پور خاطرنشان کرد: دهیارها به عنوان عامل اجرایی دولت در سطح روستاها نقش مهمی در اجرای سیاست ها و کنترل رعایت دستورالعمل ها دارند. خانه های بهداشت و بهورزهای روستا نیز لازم است در خصوص اجرای دستورالعمل های بهداشتی از اطلاعات لازم برخوردار باشند و در انجام وظایف خود در اجرای پروتکل ها به صورت فعالتری وارد شوند، با توجه به نقش مهم این دو گروه، شایسته است فرمانداری ها، بخشداری ها و شبکه بهداشت و درمان ضمن توجیه و آموزش دهیاران و بهورزها، به صورت جدی‌تری از ظرفیت ها و توانایی های آنها در راستای سلامت عمومی و امنیت بهداشتی و روانی روستاییان استفاده کنند.

انتهای پیام