کشت گلخانه مرهمی بر عطش بخش کشاورزی

باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی - طی سال های اخیر محدودیت منابع آبی و خشکسالی مهم ترین معضل بخش کشاورزی است که برای برون از رفت چالش فعلی و کاهش تنش آبی، راهی جزء مصرف بهینه آب نداریم که توسعه گلخانه و انتقال محصولات سبزی و صیفی به فضای بسته می تواند در مدیریت مصرف آب و پایداری تولید تاثیر بسزایی داشته باشد که تمامی ارکان حاکمیت بر توسعه گلخانه تاکید دارند.

چند روز پیش مسعود پزشکیان با حضور در نشست وزیر جهاد با مدیران بل تأکید بر ضرورت بازنگری در مدل اعطای مجوز و نیز مدیریت احداث واحدهای گلخانه‌ای و نیز الگوی کشت گفت: احداث گلخانه‌ها نیز باتوجه‌به دردسترس‌بودن منابع آبی و نیز شرایط صادراتی مطلوب‌تر باید به سواحل جنوبی کشور منتقل شود. از سوی دیگر رویه‌های مرسوم و معمول شیوه کشت باید مورد بازنگری جدی قرار گیرد و البته این مسئله باید با لحاظ دقیق همه جوانب و تبعات اجتماعی احتمالی آن به شکلی جامع بررسی، برنامه‌ریزی و اجرایی شود. این اقدام باید در قالب کارگروه و با روابط بین‌بخشی حداکثری به‌پیش برده شود.

با توجه به آنکه توسعه گلخانه ها یکی از اولویت های وزارت جهاد در برنامه هفتم است، از این رو غلامرضا نوری وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده است که در بحث صدور مجوزها تسهیل گری ویژه ای کرده ایم و برای آنکه کشاورزی ما روستا پایه و خرد است، صدور مجوزهای کوچک‌مقیاس را انجام دادیم که با سرمایه های کمتری می توانند احداث شوند. البته در پیوست عدالت واحدهای بزرگ و زنجیره ای، این واحدها را از لحاظ پشتیبانی فنی و خرید محصول و صادرات این زنجیره تکمیل می کنیم چراکه گلخانه جزء مواردی است که آب کمتری مصرف می کند و در مناطقی توسعه می دهیم که انرژی کمتری مصرف می کند و چندبرابر تولید افزایش می دهد.

30 هزارهکتار گلخانه تا پایان برنامه هفتم احداث می شود

الهام فتاحی فر مدیرکل دفتر امور گلخانه های وزارت جهاد گفت: تا پایان برنامه هفتم افزایش 10 میلیون تنی محصولات گلخانه هدف گذاری شده است که در این راستا بخشی از محصولات فضای باز باید به فضای گلخانه منتقل شود.

به گفته وی، در حال حاضر 28 هزار هکتار سطح گلخانه های در تولید و در حال احداث هستند که برای دستیابی به هدفگذاری 10 میلیون تن، برای توسعه 30 هزارهکتار گلخانه جدید باید برنامه ریزی کنیم که این امر نیازمند تسهیلات بانکی، تسهیل صدور مجوزها، زیرساخت های حمل و نقل و صادرات، بازاررسانی داخلی و خارجی، ارتقای دانش فنی و انتقال تکنولوژی های جدید می طلبد.

فتاحی فر ادامه داد: بهینه سازی مصرف انرژی و رفع چالش ها باید بتوانیم تکنولوژی های جدید در هوشمندسازی گلخانه ها توسعه دهیم تا با حداقل مصرف آب و انرژی، حداکثر بهره وری را داشته باشیم.

مدیرکل دفتر امور گلخانه ها وزارت جهاد با بیان اینکه با توسعه گلخانه ها 8 تا 10 برابر امکان افزایش کارایی مصرف آب وجود دارد، افزود: در شرایطی که بهترین شرایط مدیریت تولید گلخانه را داشته باشیم، امکان افزایش 8 تا 10 برابری کارایی مصرف آب وجود دارد، اما به طور متوسط 4 تا 5 برابر مصرف آب در هرکیلو محصول کاهش می یابد.

وی تولید کنونی محصولات گلخانه ای 3.5 میلیون تن اعلام کرد و افزود: برای تحقق هدفگذاری برنامه هفتم مبنی بر تولید 10‌میلیون تن محصولات گلخانه باید 6.5 میلیون تن دیگر به این میزان اضافه شود.

فتاحی فر درباره آخرین وضعیت صادرات محصولات گلخانه بیان کرد: در حال حاضر 700 هزارتن محصولات گلخانه صادر می شود و تا پایان برنامه هفتم میزان صادرات به یک تا یک‌میلیون و 200 هزارتن برنامه ریزی شده است.

این مقام مسئول با اشاره به کمبود اعتبار و تسهیلات با نرخ بهره بانکی بالا به عنوان چالش پیش روی گلخانه داران بیان کرد: به تفکیک پروژه برنامه هفتم، اعتبارات مورد نیاز را پیش بینی کرده ایم و از طرفی با افزایش هزینه های حوزه گلخانه ها، برآورد اولیه ما برای تحقق تولید 10‌میلیون تن محصولات گلخانه، 400 همت اعتبار در قالب تسهیلات کم بهره نیاز داریم و پیگیری های مستمری توسط وزارت جهاد از سازمان برنامه و بودجه در حال انجام است.

وی ادامه داد: توافق نامه و موافقت نامه های مبادله شده پیش بینی شده است، حتی ایجاد ردیف اعتباری برای تسهیلات گلخانه پیش بینی کردیم که مراحل قانونی در حال پیگیری هستیم، با گشایش هایی ایجاد شود متناسب با آن توزیع استانی خواهیم داشت و در اختیار استانداران قرار می دهیم.

فتاحی فر گفت: از ابتدای سال تاکنون تخصیص اعتباری در حوزه گلخانه نداشتیم و به محض تخصیص در اختیار استان ها قرار خواهیم داد.

توسعه گلخانه ها راهی برای پایداری تولید و نجات بحران آب

پیمان عالمی رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: با توجه به محدودیت منابع آبی، نیاز داریم که تولیدات در محیط های بسته و قابل مدیریت انجام دهیم.

به گفته وی، با توسعه گلخانه ها و انجام کشت های عمودی می توان بهره وری را بالا برد و براین اساس نیاز است که دولت و حاکمیت در این خصوص حمایت داشته باشد تا تامین نقدینگی، سرمایه مورد نیاز به این سمت حرکت کند.

عالمی ادامه داد: از تسهیلات پرداختی به گلخانه ها رضایت نداریم و نیاز است که تسهیلات با شرایط بهتری برای کشاورزان انجام شود تا انگیزه کافی برای توسعه گلخانه ها داشته باشند.

رئیس اتاق اصناف کشاورزی پایداری آب برای تولید پایدار و توسعه کشاورزی حیاتی بوده است، افزود: اهمیت پایداری آب برای کشاورزان ما بسیار ملموس است، از این رو حل مشکلات آب و افزایش بهره‌وری نیازمند زمان، آموزش، برنامه‌ریزی و هماهنگی حاکمیتی است و نمی‌توان یک شبه به نتیجه رسید.

عالمی با اشاره به محدودیت‌های منابع مالی و تأمین انرژی گفت: شرکت‌های پتروشیمی در سال‌های اخیر میزان منابع مالی مورد نیاز را ارائه نکرده و وزارت نیرو نیز هماهنگی لازم در تأمین برق چاه‌های کشاورزی و مدیریت آب نداشته است که این باعث سردرگمی کشاورزان شده است.

وی با اشاره به اهمیت برگزاری نمایشگاه‌ها بیان کرد: این نمایشگاه‌ها می‌توانند کشاورزان را با روش‌ها و تکنولوژی‌های نوین آشنا کرده و بهره‌وری آن‌ها را افزایش دهند.

عالمی از کشاورزان خواست در این نمایشگاه حضور یافته و از فرصت‌های آن بهره ببرند و همچنین از شرکت‌های دانش‌بنیان دعوت کرد با ارائه راهکارها و فناوری‌ها، به توسعه پایدار بخش کشاورزی کمک کنند.

توسعه گلخانه ها نسخه ای برای مدیریت بهینه مصرف آب

علیقلی ایمانی کارشناس کشاورزی گفت: هر اقدامی که می خواهیم انجام دهیم در ارتباط با محصولات کشاورزی، ابتدا وضعیت بازار و اقتصاد معیشت کشاورز باید در نظر بگیریم و این گونه نباشد که به خاطر آب، بسیاری از محصولات که امکان تولید در فضای باز وجود دارد به محیط گلخانه ببریم و سپس به رغم هزینه و استفاده از تسهیلات، بازار وجود نداشته باشد.

به گفته وی، با توسعه گلخانه ها در سطح کشور، بازرگانی و بازار صادراتی این محصولات باید فراهم شود تا پس از تولید، محصول روی دست تولیدکننده نماند.

ایمانی گفت: با توجه به محدودیت منابع آبی، توسعه گلخانه ها راه حلی برای مدیریت بهینه مصرف آب است به طوریکه تولید محصول در فضای گلخانه نسبت به فضای باز 70 درصد صرفه جویی آب را بدنبال دارد، البته باید شرایط و زیرساخت های لازم از جمله سرمایه در گردش، تسهیلات و بازار دیده شود تا در نهایت منجر به افزایش بهره وری از خاک و آب منجر شود.

با توجه به تاکید برنامه هفتم بر توسعه گلخانه ها و بحران منابع آبی در کشور، انتظار می رود که زیرساخت های لازم در این خصوص ایجاد شود تا با انتقال کشت محصولات آب بر به فضای گلخانه شاهد مدیریت مصرف آب و پایداری تولید باشیم.