کنترل تورم با وجود تب گرانی در جهان دستاورد مهم سال اول دولت سیزدهم است

شقاقی شهری اقتصاددان و استاد دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، ضمن تحلیل شرایط اقتصاد این روزهای کشور و بررسی عملکرد دولت سیزدهم در حوزه اقتصاد، گفت: بعد از خروج ترامپ از برجام شدیدترین تحریم‌های ممکن به کشور ما تحمیل شده است که تاکنون در هیچ کشور دیگری نظیر آن را شاهد نبودیم. به عنوان مثال وقتی آمریکا عراق را تحریم کرد، موضوع نفت در برابر غذا مطرح بود، یعنی می‌توانستند نفت بفروشند و معادل آن غذا تهیه کنند، اما موضوع در مورد کشور ما فرق می‌کرد و بحث فشار حداکثری و بزرگ مطرح بود و مشخصا هدف صفر کردن صادرات نفت ایران بود.

وی افزود: دولت سیزدهم وامدار یک دهه ضعف ساختارها بود، البته مشکلات ساختاری اقتصاد ایران حداقل 50 سال است که وجود دارد، اما در دهه 90 ما شاهد شدت گرفتن ضعف ساختارها و نهادهای اقتصادی بودیم بطوریکه یک دهه رشد اقتصادی کشور حدود 0 و میانگین تورم در طول یک دهه 26 درصد بود، در طول دهه گذشته در حوزه مسکن که از ارکان اصلی زندگی خانوار های ایرانی است، هیچ سیاستی اعلام و اجرا نشد یعنی یک دهه عقب ماندگی سرمایه‌گذاری حداقل در حوزه مسکن را داشتیم اگر چه شعار مسکن اجتماعی در مجلس یازدهم داده شد، اما نه به صورت تئوری و نه به صورت عملیاتی چیزی به اجرا در نیامد.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: بنابراین ما شاهد یک شکاف سرمایه گذاری در حوزه مسکن بودیم که به تدریج وضعیت زندگی را برای خانوارهای ایرانی سخت و سخت تر کرد. ماه عسل یک دهه عدم سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف اقتصاد، عدم التزام به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، قرار دادن تمام تخم مرغ‌ها در سبد برجام، عدم سرمایه‌گذاری (بویژه در حوزه مسکن)، عدم سیاستگذاری برای کنترل تورم و بهبود فضای کسب و کار، این شد که دولت سیزدهم با انباشت چالش‌های اقتصادی سکان اقتصاد کشور را در دست گرفت.

*رشد بی‌سابقه تورم جهانی / خیلی از کشورهای دنیا رکوردهای تورم خود را زدند

این کارشناس اقتصادی گفت: دولت سیزدهم از طرفی با سنگین‌ترین تحریم‌های حل نشده و از طرفی بحث ناکارآمدی افزون شده دهه 90 و از طرفی دیگر با تورم جهانی دست و پنجه نرم می‌کند. تورم جهانی معضلی است که تمام دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده است، خیلی از کشورهای دنیا رکورد تورم‌های 40 و 50 ساله خود را زدند، به عنوان مثال آمریکا برای اولین بار است در چندین سال اخیر تورم بالای 8 درصد را تجربه می‌کند، یا مثلا کشور ژاپن که سالیان سال تورم صفر درصدی داشته است هم‌اکنون تورم حدود 2.5 درصد است که در نوع خود بی‌سابقه است. در اروپا تورم هم اکنون 8.5 درصد است (که البته در بعضی از کشورهای اروپایی حتی به 20 درصد هم می‌رسد). نکته‌ای که وجود دارد این است که هیچ یک از این کشورها سنگینی تحریم‌هایی که به اقتصاد ما سنگینی می‌کند را بالای سر خود حس نمی‌کنند.

شقاقی‌مهر ادامه داد: تورم بسیاری از کشورهای دنیا رشدهای عجیب غریبی را تجربه کردند و به همین علت تورم وارداتی به تمامی کشورها سرایت کرد. دولت سیزدهم در چنین شرایطی باید کشور را اداره می‌کرد. بنده معتقدم دولت سیزدهم علیرغم تمام کاستی‌ها و ضعف‌هایی که در حوزه مدیریت اقتصادی کشور داشته است اما اقدامات مثبت و مهمی هم در اقتصاد با توجه به شرایطی که در آن قرار داریم انجام داده است که باید به عنوان اقدامات مثبت از آن ها یاد شود.

*توسعه دیپلماسی اقتصادی اولین اقدام مثبت اقتصادی دولت سیزدهم

شقاقی گفت: توسعه روابط تجاری اقتصادی با همسایگان یکی از محورهای مثبت و اقدامات خوب دولت سیزدهم در حوزه اقتصاد بوده است، توسعه روابط تجاری اقتصادی با اعضای کلیدی پیمان (BRICKS) که پیمان بسیار خوبی است که با 5 کشور آغاز شده است، توسعه روابط اقتصادی و عضویت در پیمان شانگهای هم از دیگر اقدامات مثبت دولت سیزدهم بود که تمامی این اقدامات نوید این را می‌دهد که حرکت و جهت گیری به سمت توسعه روابط منطقه‌ای است و نشاندهنده ارتباط‌گیری با قدرت‌های نوظهور دنیاست که می‌تواند به ما کمک کند که شرکاری تجاری اقتصادی ما بیشتر شود و مانند سابق محدود به چند کشور نباشند.

*تحولات نظام مالیاتی و انضباط نظام بانکی، دو اقدام مثبت و امیدوار کننده دولت سیزدهم

این مدرس اقتصاد افزود: اگر چه در مورد تحولات و نتیجه‌بخش بودن آن در حوزه مالیات به این زودی‌ها نمی‌شود اظهار نظر کرد، اما مسیری که در آن قرار داریم مسیر خوبی است و می‌تواند باعث شفافیت و عدالت مالیاتی شود و همچنین سبب کاهش فرارهای مالیاتی شود. همچنین در حوزه انضباط نظام بانکی، تقویت نظارت نظارت بر بانک‌های بد، تقویت جلوگیری از توسعه بانک های پرریسک و مقاومت در برابر تسهیلات تکلیفی بانک‌ها از اقدامات مثبتی بوده است که در این حوزه آغاز شده است.

وی افزود: همچنین در کاهش فساد و مقابله با افراد فاسد بویژه در سطوح مدیریتی روند مثبت بوده است، رکورد بعدی بحث مقررات‌زدایی بوده است (حذف مقررات زاید) که ثمره آن بهبود فضای کسب و کار ها بوده است.

شقاقی‌مهر گفت: مثلا از دیگر دستاوردهایی که ما شاهد آن هستیم، در حوزه مدیریت قعطی برق است به طوری که ما در تابستان امسال بر خلاف سال قبل قطعی جدی را شاهد نبودیم و این موضوع دستاورد مهمی به حساب می‌آید.

این استاد اقتصادی در خاتمه گفت: دولت سیزدهم علاوه برتمام کاستی‌ها، در حوزه توسعه دیپلماسی اقتصادی بویژه با کشورهای منطقه، حرکت به سمت اصلاح نظام بانکی و مالیاتی و جلوگیری از فرارهای مالیاتی و افزایش دامنه مودیان مالیاتی و همچنین مقررات‌زدایی و حذف مقررات زاید که پیش پای کسب و کار ها وجود داشت، در مسیر خوبی قدم گذاشته است و در مقایسه با تمام ضعف و کاستی‌هایی که داشتیم، با وجود شدیدترین تحریم‌ها و همچنین ادامه دار شدن آنها و در شرایطی که بعضی‌ها هشدارهایی در خصوص تورم 3 رقمی داده بودند، توانسته اقدامات مثبت و خوبی داشته باشد و توانسته تورم را به زیر 40 درصد برساند که با توجه به تورم بالای جهانی حرکت بزرگی است. معتقدم تا پایان سال تورم را به زیر 40 درصد برسانیم که موفقیت برای دولت به حساب می‌آید با توجه به تورم‌های جهانی که در منطقه وجود دارد.