گاردین همکاری ولیعهد سعودی و داماد ترامپ در کودتای اردن را افشاء کرد / علت کودتا: مخالفت عبدالله دوم با طرح «معامله قرن»

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، روزنامه گاردین انگلیس در مقاله‌ای به زوایای ناشناخته کودتای سوم آوریل (14 فروردین) در اردن پرداخت و از هماهنگی و همکاری میان «محمد بن سلمان» ولی‌عهد عربستان سعودی و «جرد کوشنر» داماد و مشاور دونالد ترامپ برای کنار زدن «عبدالله دوم» شاه اردن و جایگزینی «حمزه بن الحسین» برادر ناتنی وی، خبر داد.

در این گزارش آمده است که یک تماس تلفنی از سفارت آمریکا با سازمان اطلاعات مرکزی اردن در دومین هفته از ماه مارس، زلزله‌ای در دولت این کشور ایجاد کرد. آمریکایی‌ها خواستار برگزاری نشست فوری در خصوص یک مسأله به شدت مهم ملی شده و به اردنی‌ها گفته بودند که یک خطر بالقوه ممکن است پادشاهی را تهدید کند. آمریکایی‌ها همچنین گفته بودند که «حمزه بن حسین» در جرگه مخالفان در آمده و شروع به جمع‌آوری یاران خود کرده است. سپس در عرض چند ساعت تمامی زیرمجموعه‌های سازمان امنیت داخلی اطلاعات خود را از «حمزه بن حسین» ولی‌عهد سابق و برادر ناتنی شاه به روز کردند. پس از آن حمزه بن حسین به اقامت اجباری رفت و دو تن از مشاورانش یعنی «باسم عوض الله» رئیس سابق دیوان پادشاهی و الشریف حسن بن زید آل ناصر که هر دو ارتباطات نزدیکی با مقامات سعودی دارند نیز به اتهام توطئه برای براندازی پادشاه به زندان افتادند.

طبق این گزارش، مقامات منطقه‌ای گفته‌اند زمانی که دوستی میان کوشنر و محمد بن سلمان و شب‌نشینی‌های آنان در عمق بیابان‌های عربستان شدت یافته بود، روابط میان «باسم عوض الله» و مقامات سعودی بسیار عمیق بود و اقدام «حمزه بن حسین» برای کودتا همراستا با مسیری بود که جرد کوشنر و محمد بن سلمان در خصوص اردن طی می‌کردند.

طبق تحقیقات گاردین، اقدامات بن سلمان و کوشنر علیه شاه اردن و حمایت از کودتا علیه وی، پس از آن آغاز شد که عبدالله دوم با طرح موسوم به «معامله قرن» به مخالفات برخواست و طی ماههای آخر دولت ترامپ، تمامی مقدمات برای موفقیت طرح معامله قرن آماده شده بود، اما مخالفت اردن خشم کوشنر و بن سلمان را برانگیخت.

یک تاجر عربستانی که ارتباطات قوی با دیوان پادشاهی سعودی دارد، به گاردین گفته است که محمد بن سلمان به اردنی‌ها همانند لبنانی‌ها نگاه می‌کرد و عقیده داشت که آن‌ها همه چیز می‌گیرند اما چیزی پس نمی‌دهند و قصد دارد از سرمایه‌گذاری در اردن کنار بکشد.

به نوشته گاردین در اواسط سال 2020، عبدالله دوم پادشاه اردن تحت فشار فزاینده‌ای از جانب کاخ سفید و همچنین دولت سعودی برای موافقت و همراهی با طرح معامله قرن بود و محمد بن سلمان از اینکه اردن توجه‌ای به پیروی از سیاست‌های ترامپ در غرب آسیا نمی‌کند، به شدت ناراحت بود.

مقامات اردنی نیز به گاردین گفتند که روابط تنگاتنگ 50 ساله میان اردن و آمریکا در دوره ترامپ در حال فروپاشی بود. بدین صورت که دولت ترامپ تلاش داشت به اصطلاح میان اسرائیل و فلسطینیان صلح برقرار کند و طرحی را در سر داشت که اردن آن را عامل بر هم خوردن تمامی قواعد و توافقات و تفاهمات سال‌های گذشته می‌دانست و از سوی دیگر تا ابتدای سال 2019 که مفاد آن علنی شد، هیچ اطلاعی از آن نداشت.

هنگامی که مفاد معامله قرن مشخص شد، اردنی‌ها متوجه شدند که تولیت آن‌ها بر اماکن مقدس در بیت‌المقدس به خطر افتاده است تولیتی که یک منبع مشروعیت‌بخش برای خاندان هاشمی محسوب می‌شود. از سوی دیگر این طرح موارد متعددی از نقض توافقات گذشته را با خود به همراه داشت، به عنوان مثال طبق معامله قرن 30 درصد کرانه باختری به اسرائیل داده می‌شد. «عمر الرزاز» نخست‌وزیر وقت اردن این طرح را یک خطر توصیف کرده بود.

یک مقام آمریکایی به گاردین گفت که دولت ترامپ در صدد بود تا اداره مسجدالاقصی را از اردن گرفته و به سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها واگذار کند، اما از کسب رضایت اردن مأیوس شدند و از سوی دیگر مشوق قابل توجهی نیز برای کسب رضایت آن‌ها نداشتند. به طوریکه اماراتی‌ها را با فروش اف -35 و سودانی‌ها را با قول رفع نام این کشور از لیست تروریسم، با خود همراه کرده بودند.

به نوشته گاردین، اما چیزی که قرار بود از اردنی‌ها گرفته شود ارزشمند‌تر از هر پیشنهاد مالی دیگر بود، بنابراین کوشنر و بن سلمان به تدریج به فکر کنار زدن هسته قدرت در اردن افتادند.