گام مهم دولت برای کاهش یارانه برق مشترکان پرمصرف / هدف؛ تشویق مشترکان به رعایت الگوی مصرف به جای درآمدزایی است

به گزارش تابناک اقتصادی؛ یکی از مشکلات جدی ای که در سال های اخیر به ویژه سال جاری در حوزه انرژی وجود داشت، مسئله خاموشی‌های بخش صنعتی و خانگی برق در فصل گرم سال بود. به گونه ای بسیاری از مشاغل و کسب و کار و همچنین خانواده ها، از قطعی های مداوم برق گلایه و انتقاد داشتند. موضوعی که دلیل آن را باید از دو منظر ملاحظه کرد؛ نخست کمبود تولید برق و دوم رشد مصرف بسیار بالا در کشور. دلایلی که ریشه در سهل‌انگاری دولت قبل و عدم‌اجازه به سرمایه‌گذاری برای احداث نیروگاه برق و همچنین ارزان بودن برق و استفاده خارج از الگوی بهینه مشترکان و استفاده غیرمجاز از تجهیزات استخراج رمزارز، مربوط می شود.

در این میان، سال گذشته نمایندگان مجلس در زمان بررسی لایحه بودجه 1400 نسبت به این مساله حساسیت نشان دادند و در تبصره 8 قانون بودجه سال1400، وزارتخانه‌های نفت و نیرو را موظف کردند تا تعرفه مشترکان پرمصرف و بالاتر از الگوی مصرف به‌صورت غیریارانه‌ای و براساس الگوی افزایش پلکانیIBT تعیین شود که متأسفانه دولت دوازدهم از اجرای این بند قانون بودجه سرباز زد و در نهایت با گذشت بیش از شش ماه از سال، دولت سیزدهم در هفته های نخستین کاری خود، خواستار اجرای این قانون مهم شد.

بر این اساس رئیس جمهور در اواخر آبان امسال در جلسه هیات دولت از وزرای نفت و نیرو خواست تا هر چه سریع‌تر آیین‌نامه مربوط به محاسبه هزینه انرژی مشترکان پرمصرف را نهایی و ارائه کنند.

در گام نخست، سرانجام هیئت وزیران در جلسه 26 آبان 1400 به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های نفت و نیرو و به استناد بند (ی) تبصره (8) ماده واحده قانون بودجه سال 1400 کل کشور، آیین نامه اجرایی در بخش گاز را به تصویب رساند.

اما بخش دیگر، یعنی تغییر نرخ محاسبات قبوض برق همچنان در انتظار تصمیمات نهایی وزارتخانه نیرو قرار داشت تا در نهایت پنجم دی‌ماه اعضای دولت به ریاست سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری با استناد به قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و اجرای حکم مندرج در بند (ی) تبصره (8) قانون بودجه سال 1400 کل کشور، نحوه محاسبه تعرفه برق مصرفی مشترکان را تعیین و اجازه اجرای آن از اول بهمن صادر کرد.

بر این اساس، از امروز (اول بهمن ماه 1400) قرار است بر اساس قانون بودجه، پله های مصرف برق خانوار به گونه ای محاسبه شود که تا الگوی مصرف 300 کیلووات ساعت، تغییری در محاسبه نرخ برق نسبت به گذشته اعمال نشود. به بیان ساده تر به عبارت ساده‌تر، اگر الگوی مصرف 300 کیلووات ساعت باشد، تا این میزان مصرف، مشترک تعرفه قدیم را می‌پردازد. همچنین از 300 تا 450 کیلیووات ساعت برای فصول گرم سال، 1.5 برابر هزینه‌های تأمین برق، از 450 تا 600 کیلووات ساعت 2.5 برابر هزینه‌های تأمین برق و از مصرف 600 کیلووات ساعت به بالاتر 3.5 برابر هزینه تأمین انرژی را باید بپردازند. به گفته رجبی مشهدی، هزینه تأمین برق احتمالاً رقمی در حدود 300 تا 350 تومان برای هر کیلووات خواهد شد. این در حالی است که شنیده ها و بررسی های تابناک اقتصادی نشان می دهد که قیمت گذاری جدید به گونه ای است که با توجه به نکات فوق، تا 300 کیلووات بدون تغییر، از 300 تا 450 کیلووات رقم 600 تومان، از 450 تا 600 کیلووات نیز 1000 تومان و بالاتر از 600 کیلووات ساعت نیز رقم 1400 تومان مبنای محاسبه قبوض جدید برق خواهد بود.

همچنین باید یادآور شد که بر اساس گفته های رخشانی مهر معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر، الگوهای مصرف قرار نیست تغییر کند، برای مردم عادی الگوی مصرف 300 کیلووات ساعت، در ماه است. گرمسیر 4، 400 کیلووات و گرمسیر 3، 1000 کیلووات، گرمسیر 2، 2000 کیلووات و گرمسیر 1، 3000 کیلو وات در ماه است. مردم اگر زیر این الگوی تعیین شده مصرف کنند، قیمت برق برای آنان تغییری نمی‌کند. به گفته رخشانی مهر، از بهمن پله‌های برق تغییر خواهد کرد، یعنی قرار است برای تمام اقلیم 4 الگو داشته باشیم که پله بدین صورت است: پله تا الگوی مصرف، پله الگوی مصرف تا 1.5 برابر الگوی مصرف، پله 1.5 برابر الگوی مصرف تا 2 برابر الگوی مصرف و پله از 2 برابر الگوی مصرف به بالا.

بر اساس این گزارش؛ به گفته مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق 75 درصد مشترکان زیر الگو مصرف منطقه قرار دارند و تنها 25 درصد که حدود هفت میلیون مشترک را شامل می شود جز مشترکان پر مصرف هستند. از سوی دیگر، الگو کم مصرفی افزایش پیدا کرده یعنی کسانی که زیر 50 درصد الگو منطقه باشند در ماه های غیر گرم 100 کیلووات ساعت برای مناطق عادی و برای ماه های غیر گرم 150 کیلووات ساعت لحاظ می شود اگر مشترکی ماهیانه میزان مصرفی زیر این اعداد داشته باشد و علاوه بر آن تحت پوشش کمیته امداد و یا سازمان بهزیستی باشد برابر بند یک تبصره هشت قانون بودجه سال 1400 از تعرفه رایگان برخوردار می شود.

پاداش مصرف برق برای چه کسانی است؟

این الگو ابتدا بر اساس آب و هوا و اقلیم کشور و با توجه به میزان متوسط دمای هوا به مناطق مختلف «معتدل یا عادی» و «گرمسیری» تقسیم شده، سپس نیاز خانوار‌های مختلف به استفاده از انرژی برق برای وسایل روشنایی، ماشین لباسشویی و ظرفشویی، اتو، یخچال و... که به‌طور معمول برای رفاه مورد نیاز است درنظر گرفته شده است. این الگو برای 80 درصد مشترکان کشور 200 کیلووات ساعت در ماه‌های غیرگرم سال و 300 کیلووات ساعت برای ماه‌های گرم است و مناطق گرمسیر کشور هم متناسب با شرایط آب و هوایی الگوی خاص خود را دارند. بر این مبنا اگر مشترکان برق بتوانند در ماه‌های گرم سال مصرف خود را نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش داده و به زیر الگوی مصرف برسانند، به ازای هر کیلووات ساعت کاهش مصرف معادل قیمت تامین برق یعنی 300 تومان پاداش گرفته و از دولت بستانکار می‌شوند؛ البته این در حالی است که دولت در چارچوب الگوی مصرف، برق را به نرخ یارانه‌ای و کمتر از یک سوم این قیمت در اختیار مشترکان قرار می‌دهد و پاداش کاهش مصرف در زمان پیک و اوج بار شبکه، می‌تواند تا 2 برابر قیمت تامین برق هم افزایش یابد. علاوه بر این، آئین‌نامه هیئت دولت پیش‌بینی کرده که تعرفه برق مشترکان تحت پوشش نهاد‌های حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی در صورت کاهش به میزان 50 درصد الگوی مصرف، رایگان در نظر گرفته شود. با رعایت راهکار‌های مدیریت مصرفی علاوه بر تاثیرگذاری در مصرف خانوارها، می‌توانیم به تامین برق پایدار کشور کمک شایانی کرده و در راستای کمک به اقتصاد خانواده گام برداریم. بر اساس مصوبه هیئت وزیران، بهای برق مشترکان کم مصرف (در سقف مصرف 50 درصد الگوی مصرف) تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی برابر صفر محاسبه می‌شود.

هدف، تشویق خوش مصرفی است

رجبی مشهدی با اشاره به اینکه هدف این طرح درآمدزایی نیست و تشویق مشترکان به رعایت الگوی مصرف هدف اصلی است، گفت: «همان‌طور که گفته شد قانون مشخص می‌کند که به منظور فرهنگ‌سازی و تشویق به کاهش مصرف، وزارت نیرو مجاز به تعیین و پرداخت پاداش تشویقی شده و امیدواریم که این طرح مصرف برق را اصلاح کند.»

تعرفه گذاری پلکانی، مهم‌ترین راهکار جلوگیری از خاموشی‌ها

در این باره پرویز محمدنژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس پیش تر در گفتگو با تابناک اقتصادی اظهار داشت: دلیل اصلی خاموشی‌هایی که اکنون با آن مواجهیم کمبود تولید برق به میزان تقاضاست و این خاموشی‌ها به اندازه‌ی تفاوت تولید و مصرف هست، هرچند مسائلی در مدیریت تقاضا نیز وجود دارد. وی با گله‌مندی از مصرف بیشینه کشور، افزود: این خوب نیست که مصرف ما بیش‌تر از میانگین جهانی است و ما حداقل باید در حد میانگین جهانی مصرف کنیم، لذا راهکار سوم این است که از مردم بخواهیم 10 درصد از مصرف خود را کاهش داده (که بالتبع یک عدد قابل ملاحظه‌ای در شبکه ایجاد خواهد شد) و صرفه جویی کنند، تا برق مصرفی که برای انواع مصارف همچون: تلفن، سرمایش و گرمایش، آسانسور و آب خوردن و... استفاده می‌شود و اگر برق برود همه‌ی این‌ها مختل خواهد شد، دائمی باشد.

محمدنژاد با بیان مهمترین راهکار جلوگیری از خاموشی‌ها، اظهار داشت: راهکار چهارم و مهم‌ترین موضوع، بحث مدیریت مصرف و الگوی مصرف است که وزارت نیرو مکلف است که یک الگوی مصرف کامل را تعریف کند و آن تعریف الگوی مصرف به صورت پلکانی است. خانه‌های لاکچری که از برق خانگی خود برای استخر و جکوزی خود استفاده می‌کنند، این‌ها را مدنظر قرار داده و بایستی تعرفه مصرفی برق برای چنین افراد پرمصرفی بسیار بالاتر باشد.

تشویق مشترکان کم مصرف ضروری است

احمد توکلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتگویی اظهار داشت: این تصمیم دولت در حقیقت پایانی بر بی‌عدالتی در این حوزه است. وی با اشاره به بُعد تشویقی مصوبه برقی دولت در قالب پرداخت پاداش به اقشار کم‌مصرف گفت: این بخش از مصوبه برق دولت اقدام مثبتی است زیرا مشترکان خو‌ش مصرف (مشترکانی که مطابق با الگوی مصرف برق، مصرف می‌کنند) که اغلب جزء اقشار متوسط و کم درآمد هستند، تحت فشار اقتصادی زیادی قرار دارند و پرداخت یارانه به این بخش باید در نظر گرفته شود. توکلی تاکید کرد: پرداخت یارانه به مشترکان کم‌مصرف ضروری است و باید با تغییر در نظام تعرفه‌گذاری برق در اسرع وقت عملیاتی شود.