گذر ادیان در دل کوه تا عروس تنگه‌های ایران + تصاویر

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، در مقابل ورودی عمارت ایستادم، پشت سرم پهنه‌ای سرسبز و پیش رویم بنایی به وسعت تاریخ.

بنایی منحصر به فرد از جنس سنگ. بنایی باشکوه که در دل کوه حجاری شده و کوچک‌ترین مصالحی در ساخت آن به کار نرفته است.

مسجد سنگی یا آتشکده آذرخش که نمای چشم‌نوازش و یکپارچگی پرابهتش، یادآور خلاقیت هنر ایرانی است. و چه اتفاق مسرت‌بخشی وقتی پای مطالعه به میان می‌آید و پیشینه این عمارت تاریخی بزرگ را مرور می‌کنی: تنها بنای دستکند ایرانی که در تا مرز ثبت جهانی پیش رفته است. حتی گفته می‌شود نظیر مسجد سنگی در دنیا وجود ندارد و تنها بنایی است که به طور کامل سنگ‌تراشی شده است.

گذر ادیان در دل کوه

چیزی در دلم می‌گوید اینجا رمز و رازی دارد که باید از آن آگاه شوی... اهمیت مسجد سنگی فقط به شکل منحصر به فرد بنایش نیست. اینجا در سه دوره تاریخی - مذهبی مهرپرستی، مسیحیت و اسلام، کاربرد مذهبی داشته است. چیزی از جنس گذر ادیان در جای جای عمارت به چشم می‌خورد.

محل آتشکده هنوز در جای خود برقرار است و در سوی دیگر محراب.

محال است وارد مسجد سنگی شوی و مبهوت ابهت باشکوهش نشوی. قصه درازی دارد اما شنیدنی است... قصه‌ای به وسعت تاریخی کهن در دل سرزمین دارابگرد که پشت هزاره‌ها پنهان مانده است.

عمارتی که نمای آن، بیستون کندن فرهاد را به رخ می‌کشد و به راستی این بنا به عشق چه کسی در دل کوه، حجاری شده است؟ آن چه تاریخ نشان می‌دهد عشق پرستش و ستایش معبود، این عبادتگاه نفیس را پدید آورده است.

با دیدن طاق‌ها و رواق‌ها، کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌هایی با خط کوفی، با مشاهده دالان‌های تو در تو و هر گوشه مسجد که نمایانگر یک دوره تاریخی - مذهبی است، تازه پی می‌برم مسجد سنگی این همه گردشگرِ مشتاق دارد؟

چرا پژوهشگران خارجی پس از ورود به داراب، نخستین مقصد خود را مسجد سنگی انتخاب می‌کنند؟

چراهای دیگر در ذهنم به صف می‌شوند و از مشاهده بنایی که یادآور تونل تاریخ است و دوره‌های مختلف را به هم متصل می‌کند، بیش از آنچه شنیده‌ام و مطالعه کرده‌ام، به وجد می‌آیم.

داراب سرشار از جاذبه‌های گردشگری متعدد در حیطه‌های طبیعی، تاریخی، مذهبی و... است اما گردشگرانی که به مسجد سنگی یا آتشکده آذرخش می‌آیند، حیران و مبهوت ابهتی خلاقانه و عجیب می‌شوند.

و شاید مثل من، حسی شبیه آلیس در سرزمین عجایب را تجربه می‌کنند!

داراب؛ نخستین بنیاد شهید جهان اسلام

گنبد خضرایش شاید به عظمت گنبد مسجدالنبی نباشد اما یادآور همان ابهت نبوی است.

در جوار محوطه تاریخی دارابگرد، آرام گرفته; هم او که صحابه پیامبر اسلام و خراج‌گزار و نماینده امام حسن مجتبی (ع) در داراب بوده است. برای همین دارابگرد مزین به نام امام دوم شیعیان است.

داراب به نقل از دکتر سنگری نخستین بنیاد شهید جهان اسلام است که خراج مسلمین توسط دحیه انصاری نگهداری و بین خانواده‌های شهدای اسلام توزیع میشد. هم او که جمال سیره و صورتش به حدی بود که جبرییل به هیات او بر پیامبر نازل میشد.

هنگام ورود به آرامگاه دحیه انصاری، حسی غریب مرا در برمی گیرد. اینجا اگر چه امامزاده نیست اما کم از بقاع شریفه ندارد.

وروردی در را طی می‌کنم تا به ضریح مطهر می‌رسم. ضریحی اگه چه ساده اما پر از اوج و صلابت.

مقابلم محراب است و ستون‌ها و طاق‌ها... آرامگاه دحیه آنقدر دنج و آرام‌بخش است که دل سو سو می‌زند برای دیدن یک لحظه مناجات و یک گذر مکث...

روز نخست سال است، روز نخست قرن. قرآن کریم را می گشایم و پس از قرائت آیاتی، یک باره چشمم به نیتی که از لحظه تحویل سال در دل داشتم، می‌افتد. حکایت غریبی نیست: اشک داغ رو صفحات مصحف شریف و من که تازه قرار یافته‌ام با دیدن آن آیات، باز هم بی‌قرار می‌شوم.

حسی شبیه اینکه آیات پیش رو را به استخاره مقابل خود می‌بینم اما نه من که استخاره نکرده بودم... این تقارن زمان و مکان است که در هم تنیده و شوق زندگی بهاری را به دل یخ‌زده زمستان هدیه می‌دهد.

گوشه سررسید ذهنم ثبت می‌شود: آرامگاه دحیه، روز نخست فروردین و بعدها این روز مرور می‌شود به حاجت‌خواهی. و چه زیباست اوج حاجت‌ها، وارستگی و تعالی باشد.

طبیعتی بکر و رویایی اما مهجور

آبشار فدامی از آن عجایب طبیعی است، تنها آبشار جهان که چهار نوع آب شور، شیرین، سرد و گرم را در وجود خود پنهان دارد و به وقت خوشه‌چینی طبیعت، زیبایی‌های خود را با طنازی به گردشگران عرضه می‌کند.

جاذبه‌ای بکر و رویایی اما فاقد زیرساخت مناسب، آبشاری که راه دسترسی مناسبی ندارد اما همه ساله روز پنجم فروردین میزبان خیل گسترده‌ای از گردشگران است.

اگر پنجم یا سیزدهم قصد سفر به آبشار فدامی را دارید، می‌توانید شاهد یکی از کم‌نظیرترین آبشارهای ایران باشید، آبشاری که زیبایی آن را باید از نزدیک مشاهده کرد.

البته هر چه سریعتر خود را به مقصد برسانید بهتر است چون محوطه سیمانی مقابل آبشار، در همان ساعت ابتدایی صبح مملو از جمعیت می‌شود.

گفتم پنجم فروردین و یاد روز دارابگرد افتادم، روزی که چند سالی است که بنا است ثبت ملی شود اما این هم به بایگانی وعده‌ها سپرده شده! شبیه توسعه راه‌های دسترسی به اماکن گردشگری داراب و قول‌های مسئولانی که از داراب رفتند.

راه دسترسی غار سهلک که آن قدر ناشناخته مانده که کمتر کسی باور می‌کند بزرگترین غار آبی استان فارس، توان رقابت با علی‌صدر را دارد.

خوراکی‌های بومی

شهرستان داراب غذاها و خوراک‌های خاصی دارد که شاخص ترین آنها پلو ترش، کشک پوستی و قَوُرمِه است. شیرینی معروف این شهر نیز سمبوسه دارابی و نان‌های محلی کماچ، کماچ روغنی، چورک و پنجه‌کش نیز در این منطقه پخت می‌شود.

سمبوسه دارابی

برای اینکه از طرز پخت این شیرینی مطلع شوم، راهی منزل یکی از بستگان می‌شوم که هر ساله چند هفته پیش از نوروز، سفارش‌های متعددی برای تهیه این شیرینی دارد و اتاقی خارج از ساختمان اصلی منزلش را تبدیل به کارگاه کرده و با همراهی سه چهار نیروی کمکی، اقدام به تهیه این شیرینی می‌کند.

بسیاری از اهالی داراب، مقید هستند در ایام نوروز با این شیرینی، از مهمانان خود پذیرایی کنند. برای تهیه سمبوسه دارابی ابتدا مواد داخل سمبوسه را آماده می‌کنند که شامل مغز بادام، پودر قند و هل است. این مواد باید به خوبی آسیاب شود.

بعد برای پختن نان مخصوص سمبوسه، آرد روغن و شیره انگور را با آب مخلوط کرده و ورز می‌دهند تا خمیر مناسبی آماده شود.

بعد خمیرها را به صورت توپ های هم اندازه پهن کرده و روی تابه گذاشته تا بپزد. بعد از پخت نانِ سمبوسه، برش‌های نوار مانند می‌زنند و پودر آسیاب شده را داخل آن ریخته و به شکل مثلثی می‌پیچند. سپس داخل فریزر گذاشته وموقع مصرف در روغن سرخ می‌کنند.

کشک پوستی، خوراکی که ثبت ملی شد

کشک پوستی که مدتی است در کنار تعدادی از نان‌های محلی داراب، ثبت ملی شده است، خوراکی است با طعم خاص که می تواند به عنوان یک وعده عصرانه قرار گیرد.

برای تهیه آن، کشک محلی کچو (کشکی که هنوز شکل نداده‌اند) راداخل ظرفی می ریزند، آب، مغز الوک، نمک، زردچوبه، فلفل سیاه، زنجبیل، دارچین و تخم گشنیز را به مقدارلازم به آن اضافه می‌کنند.

بعد به خوبی مخلوط می‌کنند تا کشک از رنگ سفید خارج شود، بعد داخل پوستی که اماده شده ریخته و بیرون آن خوب نمک میزنیم که کپک نزند. تایک هفته درجای خنک بیرون ازیخچال می‌گذارند بعدازیک هفته، مغز الوک که شیرین شد، کشک ها را ازداخل پوست بیرون آورده و داخل ظرفی گذاشته و در یخچال نگهداری می‌شود.

این خوراکی در کنار قَورمه، از خوراکی‌های بومی روستای هدف گردشگری نوایگان است.

روزی برای داراب و دارابی‌ها

پنجم فروردین به نام روز داراب نامگذاری شده است، روزی که اهالی داراب به دامان طبیعت می‌روند و بیش از سیزده به در، به تفرج در روز پنجم مقید هستند.

روزی که عطر بهار نارنج خوشایندتر از همیشه از کاشانه هر دارابی سر می‌کشد و زمان و مکان دست به دست هم می‌دهند تا لحظاتی دلپذیر فراهم کنند.

امروز جشنی گسترده در دشت سلما با حضور معاون وزارت میراث فرهنگی و مسئولان محلی در دشت سلمای داراب برگزار شده است. پس از مدت ها که این مراسم به دلیل شیوع کرونا تعطیل شده بود، امسال دیگر بار از سر گرفته شد. ورود مسئولین و رفت و آمد آنها همچنین حضور گردشگران که امسال پس از مدت ها باز هم رونق‌بخش نوروز است، جای تامل دارد.

یادمان نرود که داراب از جمله شهرهایی است که بیشترین جاذبه های طبیعی، تاریخی و مذهبی را در خود جای داده جاذبه هایی که پرداختن به هر کدام از آنها می تواند این شهرستان را به عنوان قطب گردشگری و مقصد سفر گردشگران در کشور معرفی کند. و روزی برسد که دیگر جاذبه‌های شاخصی چون غار سهلک، محوطه دارابگرد، آبشار فدامی، قصر آیینه، کتیبه نقش شاپور، چشمه گلابی و تفرجگاه خانوادگی که قرار بود در آن احداث شود، مهجور نباشد و جاذبه‌های همچون تنگه رغز معروف به عروس تنگه‌های ایران و دره آکواریوم بیش از پیش بدرخشد.

روزی برسد که وعده‌ها محقق شود و زیرساخت‌های گردشگری به گونه‌ای فراهم گردد که هر کدام از آنها بتواند درآمدزایی پایداری را برای شهرستان جذب کند و داراب باز هم اعتبار چند هزار ساله را تثبیت کند.