گرانی خودرو در سال 1403 افسار پاره می کند؟
قیمت خودرو یکی از موارد حیاتی است که بر بازار و تصمیم‌گیری خریداران تأثیرگذار است.
معمولاً نگرش افراد نسبت به خرید یا عدم خرید خودروها به قوت خرید و دسترسی آنها به مدل‌های مختلف محصولات اتومبیلی بستگی دارد. در مورد آینده، پیش‌بینی دقیقی درباره قیمت خودروها در سال 1403 به‌دست آمده نیست، اما عوامل مختلفی از جمله تورم، تغییرات قیمت نفت و تقاضا و عرضه ممکن است بر طرح قیمت خودروها در آینده تأثیرگذار باشند.
توجه مصرف‌کنندگان را به خود جلب کرده است. برای پاسخ به این پرسش، نیاز است که عوامل گوناگونی از جمله هزینه‌های تولید، نرخ ارز، عرضه و تقاضا و سیاست‌های کلان اقتصادی مورد بررسی قرار گیرند تا از منظری روشن‌تر نسبت به بازار خودرو در سال 1403 به دست آوریم. در این مقاله، با تمرکز بر مجموعه آهن ایران، فاکتورهای تأثیرگذار بر تعیین قیمت خودرو و پیش‌زمینه‌های فراهم شده در سال 1402 برای صنعت خودروسازی کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد تا دید دقیق‌تری نسبت به وضعیت قیمت خودرو در سال آینده به دست آید.
تاثیر قیمت ارز بر قیمت خودرو
بازار خودرو ایران وابستگی زیادی به نوسانات نرخ ارز دارد. دلیل اصلی این وابستگی به این خاطر است که بخش قابل توجهی از قطعات خودرو، حتی در خودروهای داخلی، وارداتی هستند. با بالا رفتن قیمت ارز، هزینه خرید این قطعات هم افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، خودروسازان مجبور می‌شوند قیمت نهایی خودرو را بالا ببرند تا همچنان فعالیتشان سودآور باقی بماند. حتی فراتر از هزینه قطعات، قیمت مواد اولیه‌ای که در ساخت خودرو استفاده می‌شوند نیز تحت تاثیر ارز قرار می‌گیرند.
سال 1402 شاهد افزایش نسبی قیمت ارز نسبت به سال 1401 بودیم. اگرچه پیش‌بینی‌های اولیه حکایت از ثبات نسبی یا حتی کاهش قیمت ارز در سال جدید داشت، اما عوامل مختلفی دست به دست هم دادند تا روند صعودی قیمت ارز ادامه پیدا کند.بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت دلار در فروردین 1402 برابر با 51 هزار تومان بوده و نرخ این ارز در اسفندماه به حدود 59 هزارتومان رسیده است که نشان دهنده افزایش 18% قیمت ارز می‌باشد. این افزایش قیمت برای سال 1401، برابر با حدود 96% (افزایش از 26 هزارتومان به بیش از 51 هزارتومان) بوده است و نشان‌دهنده موفقیت نسبی دولت در کنترل قیمت ارز نسبت به سال گذشته است.
تاثیر قیمت مواد اولیه بر قیمت خودرو
هزینه مواد اولیه، یکی از ارکان اصلی قیمت تمام شده‌ی خودرو به شمار می‌رود و هر گونه افزایش در قیمت جهانی یا داخلی این مواد، روی قیمت نهایی خودرو تاثیرگذار خواهد بود. برای مثال با گران شدن فولاد، هزینه‌ی ساخت بدنه خودرو بالا می‌رود و در نتیجه، خودروسازان مجبور می‌شوند برای حفظ سودآوری خود، قیمت نهایی خودرو را متناسب با افزایش قیمت مواد اولیه تنظیم کنند.
از جمله محصولات فولادی که در خودروسازی کاربرد دارند می‌توان به ورق سیاه، ورق گالوانیزه، ورق روغنی، پروفیل فولادی و انواع میلگرد اشاره کرد. در این بین، قیمت ورق سیاه اهمیتی دوچندان دارد چرا که ورق استفاده فراوانی در قسمت‌های مختلف خودرو دارد و برای تولید سایر ورق‌ها نیز از این محصول استفاده می‌شود.برای اینکه دید روشنی نسبت به میزان افزایش قیمت مواد اولیه خودروسازی داشته باشیم، میزان افزایش قیمت برای دو محصول ورق سیاه و ورق گالوانیزه را مورد بررسی قرار میدهیم. مطابق نمودار سایت آهن ایران (ahaniran.com)، قیمت کارخانه برای ورق سیاه فولاد مبارکه، از آبان تا اسفند 1402 بیش از 45% رشد داشته است و این افزایش قیمت برای ورق گالوانیزه کاشان، برابر با 24% بوده است.
تاثیر عرضه و تقاضا بر قیمت خودرو
بازار خودرو ایران در سال‌های اخیر به شدت تحت تاثیر نوسانات عرضه و تقاضا قرار گرفته است. از یک سو، کاهش عرضه خودروسازان ایرانی به دلیل مشکلات مختلفی مانند تحریم‌ها، کمبود نقدینگی و نقص در زنجیره تامین، منجر به کمبود خودرو در بازار شده است و از سوی دیگر، ممنوعیت واردات برخی از برندهای محبوب خودروهای کره‌ای و بی‌تمایلی مصرف‌کنندگان نسبت به خودروهای چینی، تقاضا برای خودروهای داخلی را افزایش داده است.
این عدم تعادل بین عرضه و تقاضا، زمینه‌ساز افزایش قیمت خودرو در بازار شده است. دولت برای رفع این مشکلات، اقدام به راه‌اندازی سامانه عرضه یکپارچه عرضه برای خودروهای داخلی و وارداتی کرد اما مشکلات این سامانه نیز به این نوسانات دامن زده است. این سامانه که با هدف ایجاد شفافیت و عدالت در عرضه خودرو به مردم راه‌اندازی شد، با مشکلاتی مانند عدم تناسب عرضه و تقاضا، نقص فنی و نارضایتی مردم روبرو بوده است.
تاثیر سیاست‌های دولت در قیمت بازار خودرو
یکی از موضوعات مهم و چالش‌برانگیز در سال 1402، بحث سیاست‌های دولت در بازار خودرو بود. در این سال، دولت برای ساماندهی بازار خودرو و کنترل قیمت‌ها، سیاست‌های مختلفی را اتخاذ کرد که برخی از آنها با انتقاداتی نیز همراه بود. یکی از مهم‌ترین سیاست‌های دولت در این زمینه، قیمت‌گذاری دستوری خودرو بود. دولت با هدف جلوگیری از افزایش قیمت‌ها، اقدام به تعیین قیمت دستوری برای خودروهای مختلف کرد.
این سیاست در کوتاه‌مدت تا حدی به ثبات قیمت‌ها در بازار کمک کرد، اما در بلندمدت مشکلاتی را به وجود آورد. یکی از این مشکلات، ایجاد شکاف بین قیمت دستوری و قیمت واقعی خودرو در بازار است. درحال حاضر قیمت دستوری به طور قابل‌توجهی پایین‌تر از قیمت واقعی خودرو در بازار است و این موضوع باعث ایجاد رانت و فساد در بازار شده است.
با توجه به اینکه ماه‌ها از آخرین اصلاح رسمی قیمت‌ها می‌گذرد این انتظار در بازار وجود دارد که بزودی شاهد اعلام قیمت‌های جدید یا حذف قیمت‌گذاری دستوری باشیم که در هر دوصورت می‌تواند به افزایش قیمت خودرو منجر شود.
بررسی میزان افزایش قیمت خودرو در سال 1402
در ابتدای مقاله به بررسی میزان افزایش قیمت دلار پرداختیم و همچنین میزان افزایش قیمت مهم‌ترین محصولات فولادی در خودروسازی را بررسی کردیم. حال برای بررسی بهتر میزان تاثیر این عوامل بر قیمت خودرو، قیمت کارخانه محصول پراید 151 را در بازه زمانی فروردین تا اسفند 1402 مورد بررسی قرار میدهیم.
قیمت پراید 151 در فروردین برابر 221 میلیون تومان و در اسفند برابر با 255 میلیون تومان است که نشان دهنده افزایش 20 درصدی قیمت این محصول می‌باشد در طی 12 ماه گذشته است. البته این افزایش قیمت برای محصولات مختلف یکسان نیست و محصول پراید 151 صرفا به عنوان نمونه مطرح شد.
پیش بینی قیمت خودرو در سال 1403
پیش‌بینی قیمت خودرو در سال آینده، موضوعی چالش برانگیز است و کارشناسان بازار خودرو دیدگاه‌های مختلفی درباره آن دارند. برخی با اشاره به مؤلفه‌های اثرگذار بر قیمت خودرو، مانند تورم، افزایش هزینه‌های مواد اولیه، نوسانات ارز و سیاست‌های کلان اقتصادی، بر تداوم روند افزایشی قیمت خودرو در سال 1403 تأکید دارند.
در مقابل، گروهی دیگر با توجه به افزایش احتمالی تولید خودرو، افزایش میزان واردات خودرو و سیاست‌های کنترلی دولت، احتمال ثبات نسبی قیمت خودرو در سال آینده را مطرح می‌کنند. در نهایت، چشم‌انداز قیمت خودرو در سال 1403 وابستگی زیادی به وضعیت کلی اقتصاد کشور و تصمیمات دولت دارد. در مجموع و با توجه به تحلیل کارشناسان می‌توان گفت در سال 1403 به احتمال زیاد، شاهد افزایش قابل توجه قیمت خودرو خواهیم بود.