گردش مالی 9 هزار میلیاردی صنعت نشر چه اهمیتی دارد؟
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، صنعت نشر در کشورمان صنعتی است با حجم اقتصادی بیش از 9 هزار میلیارد تومان و تعداد افرادی که بنا به گفته علی رمضانی، مدیر خانه کتاب و ادبیات، به صورت مستقیم با این نشر در ارتباط هستند، حدود 100 هزار نفر است. این در صورتی است که در فضای هنر و فرهنگ هیچ‌کدام از صنایع مشابه این حجم اقتصادی را تجربه نکرده است.
شمارگان کل کتاب‌های تولید شده در سه سال به صورت تفکیک شده
قیمت کتاب 43 هزار تومان بود!
از ابتدای سال 1400 تا 16 خردادماه، میانگین شمارگان آثار یک هزار و 23 نسخه و قیمت هرجلد به طور میانگین نزدیک به 43 هزار تومان بوده است. البته کل شمارگان نیز حدود 12 میلیون و 300 هزار نسخه کتاب با میانگین 188 صفحه بوده است. حجم اقتصادی نیز در این بازه زمانی 528 میلیارد تومان بود.
سال بعد (سال 1401) در بازه زمانی مشابه که با بحران گرانی کاغذ آغاز شد، میانگین شمارگان به 979 جلد و قیمت هر جلد کتاب نیز به حدود 63 هزار تومان رسید. قیمت کتاب در این بازه نسبت به دوره قبل، 46 درصد افزایش پیدا کرد. کل شمارگان هم بیش از 20 میلیون جلد بوده و حجم اقتصادی هم بیش از یک هزار و 200 میلیارد تومان است.
آماری که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، میانگین است و ما ناشرانی را داریم که تیراژ یک اثرشان به کمتر از 500 جلد و حتی 100 جلد هم می‌رسد.
رشد 132 درصدی کتاب در 2 سال
امسال نیز (سال 1402) سختی‌های تهیه کاغذ و لوازم چاپ و افزایش هزینه‌های جاری که برخی از ناشران را آزرد، باعث شد کل شمارگان به همان حدود سال 1400 (حدود 12 میلیون و 500 هزار نسخه) برسد، اما این بار حجم اقتصادیش یک هزار و 300 میلیارد تومان شد. حجم اقتصادی حوزه نشر نیز نسبت به بازه زمانی مشابه سال 1400 بیش از 140 درصد رشد داشت و در شمارگان نتوانستیم به عدد سال 1401 برسیم.
میانگین شمارگان نیز همان سیر نزولی خود را پیش گرفته و به کانال 800 جلد رسیده است. قیمت هر نسخه کتاب هم به 100 هزار تومان رسیده است که نسبت به سال 1401 نیز 58 درصد افزایش پیدا کرد.
54 هزار نویسنده با حقوق ماهی یک میلیون تومان اثر تولید می‌کنند
تعداد پدیدآورندگان سال 1401 نیز بنا به آماری که خانه کتاب و ادبیات به خبرنگار فرهنگی فارس داده حدود 54 هزار نفر بوده‌اند. حال باید بدانیم درآمد یک نویسنده که باید خود را در تولید محتوا درگیر کند، چقدر خواهد بود؟
به طور میانگین درآمد یک نویسنده در سال 1401 حدود 16 میلیون و 600 هزار تومان بود و با یک حساب سرانگشتی درآمد ماهیانه نیز برابر با یک میلیون و 300 هزار تومان است. البته این عدد میانگین است و می‌تواند برای افراد، مختلف باشد.
فروردین و اردیبهشت‌ماه بازه زمانی پرکار ناشران برای رساندن آثار به نمایشگاه کتاب تهران است.
آمار حجم فروش در بازه زمانی ذکر شده طی سه سال متمادی
حجم اقتصادی باید معیاری برای بررسی نشر باشد؟
طی 2 سال قیمت کتاب 132 درصد رشد داشت و همین عاملی است که حجم اقتصادی این صنعت، رشد قابل توجهی داشته باشد. آمار و ارقام خانه کتاب و ادبیات این مسأله را به ما نشان می‌دهد که حجم اقتصادی صنعت نشر که بزرگ‌ترین صنعت فرهنگی است، نباید مورد توجه قرار بگیرد و معیاری باشد برای تصمیم‌گیری‌ها و گزارش‌دهی ها. چرا که میزان تولید، کیفیت آثار و جذب مخاطب در بین اعداد بزرگی چون هزار میلیارد گم می‌شود!
هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در این باره به خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس می‌گوید:«از وقتی معیارهای کمی در حوزه نشر جای معیارهای کیفی را گرفتند، این نوع فعالیت‌ها امری طبیعی است. اگر ملاک بررسی تعداد و ریال ناشر باشد، این هم کاری اشتباه است. چرا که شاید ناشری در سال یک یا 2 اثر کیفی و پژوهشی منتشر کند.»
شاید این قضیه مطرح شود که در نمایشگاه کتاب امسال نیز میزان فروش در 2 بخش تعداد و حجم افزایش داشته است و بحث‌های بالا نقض شود، اما باید بگوییم که نمایشگاه کتاب در برآیند بازار کتاب نمی‌تواند خیلی تأثیر بگذارد. چرا که تعداد آثار به فروش رسیده سه درصداز حجم کلی تولید در یک سال است.
