گزارش / آپارتمان‌هایی که یک شبه در برخی مناطق تهران سبز می‌شوند!
چطور می‌توان ساختمان‌هایی در دل تهران با جمعیت انبوه و سرسام‌آور ساخت که اصول اولیه ایمنی در آن رعایت نشده و با تلنگری فرو می‌ریزند و اگر زلزله‌ای رخ دهد ساختمان‌هایی که مثل یک کاردستی یا ماکت ساخته شده‌اند، به یک باره فرو می‌ریزند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، برخی اخبار و وقایع ابعاد مختلفی دارند و از زوایای متعددی می‌توان آنها را بررسی کرد درست مانند ریزش ساختمان در منطقه 19 که اخیرا در شهرک احمدیه خلازیر رخ داد و 5 کشته برجا گذاشت.
قرار بود یک ساخت و ساز غیرمجاز با حکم قضایی تخریب شود اما چند ساختمان مجاور به دلیل ساخت غیراصولی به راحتی تخریب شد و درست مانند تکه‌های دومینو فروریخت.
ابعاد ماجرا وسیع است و پر از پرسش‌ها و اما و اگرهای فراوان؛ شاید بتوان اقدام برای تخریب ساخت و ساز غیرمجاز را تنها بخش مثبت این ماجرا تلقی کرد اما برخی پرسش‌ها و اما و اگرها از اینجا شروع می‌شود که اصلا چرا با وجود نیروهای نظارتی در شهرداری شاهد ساخت و سازهای غیرمجاز در دل یک منطقه می‌شویم؟
آیا این سازه‌ها یک شبه قد علم می‌کنند یا آنطور که مهدی چمران؛ رئیس شورای شهر تهران گفته است، پای مافیا با قداره و تفنگ در ساخت و سازهای غیرمجاز در میان است؟ و اصلا آیا شیوه تخریب سازه غیرمجاز به درستی انجام شده است؟
پرده اول؛ اوضاع باورنکردنی ساخت و سازهای غیرمجاز در منطقه 19 و ساخت ساختمان‌های کاغذی!
یک بُعد این ماجرا، ساخت و سازهای غیراصولی و ناایمن است که فارغ از مجاز یا غیرمجاز بودن آنها، مانند یک بمب ساعتی عمل می‌کنند که هر لحظه می‌تواند فاجعه بیافریند و خانواده‌های بسیاری را عزادار کند؛ ساختمان‌هایی که نه تنها ایمنی لازم را ندارند بلکه به گفته احمد صادقی عضو شورای شهر تهران در مواردی حتی بدون «پِی» ساخته می‌شوند!
چطور می‌توان ساختمان‌هایی در دل تهران با جمعیت انبوه و سرسام‌آور ساخت که اصول اولیه ایمنی در آن رعایت نشده و با تلنگری فرو می‌ریزند و اگر زلزله‌ای رخ دهد ساختمان‌هایی که مثل یک کاردستی یا ماکت ساخته شده‌اند، به یک باره فرو می‌ریزند و تازه آمار واقعی تعداد آنها هویدا می‌شود.
قدمت دیرینه ساخت و سازهای غیرمجاز در خلازیر
ناصر امانی؛ عضو شورای اسلامی شهر تهران به خبرنگار تسنیم می‌گوید: ساخت و سازهای غیرمجاز در محله خلازیر سابقه تاریخی دارد و متأسفانه در دوره‌های متفاوت نتوانسته‌اند این مشکل را به‌صورت ریشه‌ای حل کنند.
وی ادامه می‌دهد: بیش از 90 درصد زمین‌های این منطقه، اوقافی هستند و مردم با قولنامه آنها را معامله و مبادله می‌کنند؛ اگر بخواهند برای اخذ مجوز به شهرداری مراجعه کنند ابتدا باید با مراجعه به سازمان اوقاف، هزینه سنگینی را بپردازند و هزینه دیگری برای دریافت مجوز از شهرداری صرف کنند بنابراین بازار ساخت و ساز غیرمجاز، دلال‌بازی و باندهای مافیایی آنجا سکه است!
500 واحد غیرمجاز در منطقه 19 وجود دارد که همه آنها باید تخریب شوند
امانی می‌گوید: در حال حاضر 500 واحد مسکونی و احتمالا تجاری در خلازیر وجود دارد که همه آنها غیرقانونی هستند و باید تخریب شوند اما سازندگان مقاومت می‌کنند و طبق آنچه شهردار منطقه اعلام کرد عده‌ای را به صورت کفن‌پوش اجیر کرده بودند تا مانع انجام این امور شوند.
وی در پاسخ به اینکه آیا برچیده شدن این نوع ساخت و سازها چه در منطقه 19 و چه در سایر مناطق یک خواسته دست نیافتنی است و باید بنابرملاحظات و اقتضائاتی که حاکم می شود دست روی دست بگذاریم تا این اقدامات تبدیل به یک رویه شود؟ می‌گوید: خیر؛ شورای شهر و شهرداری تبدیل این وضعیت به یک رویه را قبول ندارند و به همین دلیل هم سراغ تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز می‌روند.
دست روی دست نگذاشته‌ایم / 40 هکتار دیوارکشی که در ناآرامی‌های سال گذشته ساخته شده بود، تخریب شد
عضو شورای اسلامی شهر تهران می‌گوید: البته حجم تخریب‌ها نیز وسیع است و در ناآرامی‌های سال گذشته حدود 40 هکتار دیوارکشی در منطقه 19 صورت گرفت که شهرداری و شورای شهر با کمک نیروی انتظامی آنها را تخریب کردند، در برخی از سازه‌ها نیز افرادی ساکن شده‌اند که توجیه کردن ساکنان آن و تخلیه خانه‌ها کاری سخت و دارای پیچیدگی‌هایی است، اما اگر قرار بود دست روی دست بگذاریم و اقدام به تخریب نمی‌کردیم، واقعه روز 15 مرداد رخ نمی‌داد.
امانی در ادامه می‌گوید: یکی از دلایل ریزش ساختمان‌های اطراف سازه غیرمجاز این بود که بر اساس اصول مهندسی ساخته نشده بودند. ساختمان‌های ناایمن را به‌صورت شبانه می‌سازند و برای اینکه دور از چشم مأموران شهرداری انجام شود با سازه‌های سبک و عدم رعایت اصول استاندارد شهرسازی اقدام به ساخت می‌کنند تا شهرداری را در عمل انجام شده قرار دهند.
ساختمان‌هایی که یک شبه قد علم می‌کنند!
امانی با اشاره به ساخت ساختمانی بدون پی و روی آسفالت! در منطقه 19 می‌افزاید: اینکه گفته می‌شود یک ساختمان یک شبه قد علم می‌کند و یکباره سبز می‌شود، واقعا در عمل و در این منطقه اتفاق می‌افتد!
این عضو شورای شهر تهران می‌گوید: یکی از مشکلات موجود، ارائه خدمات آب، برق و گاز به ساختمان‌هایی است که به‌صورت غیرمجاز ساخته شده‌اند و باعث رسیمیت بخشیدن به این خانه‌ها می‌شوند؛ این امر به دلیل ناهماهنگی بین سازمان‌های اجرایی و خدماتی است و در جلسه اخیر شورای شهر نیز جزو انتقادات مطرح شده از سوی اعضای شورا بود.
وی می‌گوید: علی رغم اینکه اعضای شورای شهر تهران در جلسه اخیر خود، انتقاداتی به نحوه تخریب صورت گرفته در 15 مرداد در منطقه 19 داشتند اما به صورت یکپارچه معتقد بودند که باید تخریب سازه‌های غیرمجاز ادامه یابد و این حادثه نباید در اراده مجریان تزلزلی ایجاد کند.
پرده دوم؛ تخریب‌ها باید چگونه باشد؟
قدیمی‌ترها شاید خاطرشان باشد زمانی که مهاجرت به شهرهای بزرگ کشور سرعت شدیدی داشت و بسیاری از مهاجران به ساخت خانه‌های غیرمجاز روی آورده بودند، مأموران شهرداری چگونه با بیل و کلنگ سراغ این خانه‌ها می‌رفتند و آنها را تخریب می‌کردند.
اما سال‌هاست که با وضع قوانین سختگیرانه، جلوی بسیاری از ساخت‌وسازها حداقل برای شهروندان عادی گرفته شده است و در صورت لزوم، می‌توان با تکیه بر علم و تکنولوژی سازه‌های غیرمجاز یا ناایمن را تخریب کرد.
ناصر امانی عضو شورای شهر تهران روایتی از نحوه تحریب این سازه دارد و می گوید: قرار بوده ساعت 12:40 دقیقه سیم بکسل توسط دستگاه کشیده شود و همه خبردار بودند و با بلندگو هشدار داده بودند که همه از آن محدوده خارج شوند تا با سیم بکسل از بیرون فشار بیاورند و ستون‌های ساختمان فرو بریزد اما معلوم است این امر اعلام نشده است.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان تهران نیز در این باره به تسنیم می گوید: بعد از اینکه نهادهای قانونی دستور تخریب، جمع‌آوری و قلع‌وقمع را دادند در زمان تخریب این اتفاق روی داد و ساختمان‌هایی که غیراصولی در حال ساخت بود، تخریب شدند و منجر به فوت تعدادی شد.
تخریب ساختماننیازمند «دانش» است
وی ادامه می دهد: تخریب یک ساختمان یک دانش است؛ در زمینه تخریب در دنیا آکادمی و کارگاه‌هایی وجود دارد و در ایران نیز ما آمادگی داریم برای تخریب ساختمان‌ها به شهرداری و وزارت راه و شهرسازی کمک کنیم، همین الآن با وجود اینکه در برخی شهرها از سامانه‌ها و سیستم‌های مهندسی اشخاص دارای پروانه استفاده می‌کنیم، در بخش‌هایی مانند مجری از مهندسان دارای صلاحیت استفاده نمی‌شود و ساختمان‌سازی غیراصولی توسط افراد فاقد صلاحیت ساخته می‌شود.
وی اضافه کرد: ما اعلام می‌کنیم که سازمان نظام مهندسی ساختمان به تخریب و دانش فنی آن کمک می‌کنند. فکر می‌کنم زمان آن رسیده است پس از بروز این اتفاق، وزارت راه و شهرسازی صلاحیت تخریب را به مهندسان اعطا کند تا در زمان تخریب افراد دارای صلاحیت تخریب را انجام دهند.
علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد
همانطور که ابتدای گزارش گفته شد، بخش مثبت آنچه در روز 15 مرداد رخ داد را می‌توان برخورد قاطع با ساخت و سازی غیرمجاز در منطقه 19 تلقی کرد، هرچند تعداد سازه‌های غیرمجاز زیاد و آنچه در منطقه 19 رخ می‌دهد قابل قیاس با سایر مناطق تهران نیست اما عملکرد اخیر مدیریت شهری نشان می‌دهد دست کم برای برخورد و جلوگیری از تداوم این وضعیت تلاش هایی در حال انجام است اما این پرسش مطرح است که آیا حادثه ای که 5 کشته برجا گذاشت دوباره تکرار خواهد شد؟
آیا این حادثه می تواند به نقطه عطفی در پیشگیری از بروز ساخت و سازهای غیرمجاز، وسعت دادن به برخوردها قاطع و تخریب و قلع و قمع اصولی و با تدبیر سازه‌های غیرمجاز خواهد شد یا قرار است باز هم شاید تکرار آن باشیم؟
حمله مسلحانه مافیای ساخت‌وسازهای غیرمجاز در منطقه 19 به عوامل انتظامی و شهرداری تهران!بدون شک پیشگیری از بروز این حوادث پیش از انجام هر کاری نیازمند عزم راسخ مسئولان مربوطه دارد که در این راستا طبق پیشنهاداتی که این روزها بار دیگر مطرح شده، جرم‌انگاری کردن ساخت و سازهای غیرمجاز می‌تواند نقش بسزایی داشته باشد.