گشتی در سوله ادوات نظامی شهرک سینمایی دفاع مقدس / از ماشین «کیمیا» تا سلاحی که محسن تنابنده با آن شلیک کرد! + فیلم

خبرگزاری تسنیم- مجتبی برزگر: هفته دفاع‌مقدس و بازدید از بخش‌های مختلف شهرک سینمایی دفاع‌مقدس در نوع خودش جالب توجه است. جایی که فیلم‌های مختلف و بزرگ سینما و تلویزیون ایران در آنجا ساخته شده‌اند. شهرک سینمایی دفاع مقدس، فراتر از عنوانی که برای آن انتخاب شده، لوکیشن بخش عمده‌ای از تولیدات سینمایی و تلویزیونی مرتبط با داستان‌های تاریخی از گذشته دور تا دوران معاصر است.

از کاربردها و اتفاقات خوبی که فیلمسازان می‌توانند در لوکیشن‌ها و تجهیزات و امکانات شهرک سینمایی انقلاب و دفاع مقدس برای سینمای ایران و تلویزیون فراهم آورند؛ از انبارهای لوازم برای سریال‌ها و فیلم‌های تلویزیون و سینمای ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد، از «یتیم‌خانه ایران» و «ماجرای نیمروز2» گرفته تا «اخراجی‌های 1 و 2» و حتی «تنگه ابوقریب» و سریال «نفوذ» و خیلی از آثار دیگر... انبار لوازم تاریخی، پوشاک، موتور، ماشین و سوله‌های نگهداری از تجهیزات نظامی و تانک‌ها و ادوات زرهی که رنگ‌وبوی باورپذیری به آثار هنری تلویزیون و سینمای ایران می‌دهند.

.

در قسمت اول این گزارش به تاریخچه شهرک سینمایی دفاع‌مقدس پرداختیم که شهرک در مجاورت پادگان لجستیکی نیروی زمینی سپاه پاسداران واقع شده است. شهرکی که دارای وسعت 580 هکتار خشکی است و لوکیشن‌های ماندگاری در آن وجود دارند؛ از فیلم‌های مختلفی نظیر «اخراجی‌ها»، «معراجی‌ها»، «یتیم‌خانه ایران»، «فرزند صبح» و «تنگه ابوقریب» گرفته تا مجموعه‌هایی چون «حضرت یوسف»، «پایتخت 5» و «سوران».

سالیانه بیش از 70 فیلم، سریال، مستند و برنامه و آثار نمایشی در قالب‌های مختلف ساخته می‌شوند و شهرک سینمایی امکانات، تجهیزات و فضا را در اختیار این آثار قرار می‌دهد.

شهرک سینمایی انقلاب و دفاع‌مقدس از سال 1373 با هدف پشتیبانی از فیلم‌هایی با موضوعات انقلاب و دفاع مقدس و تاریخی از سوی نیروی مقاومت بسیج تأسیس شد. (شهرک سینمایی با زمینی به مساحت تقریبی 550 هکتار در کیلومتر 25 اتوبان تهران قم با فاصله حدود 5کیلومتری فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قرار دارد. جالب است بدانید که یکی از قدیمی‌ترین لوکیشن‌های شهرک سینمایی که مورد استفاده بسیاری از پروژه‌های دفاع مقدس قرار گرفته است، خط مقدم جبهه جنگ بوده که شامل خاکریز دوجداره با طول تقریبی 700 متر که انواع سنگرها نیز در آن تعبیه شده است و از آنجا که در طول سالیان گذشته به‌علت انفجارات و تخریب‌های صورت‌گرفته در پروژه‌ها چندین مرحله مورد بازسازی قرار گرفته است.)

با مسئول شهرک سینمایی دفاع‌مقدس به دشت تانک رفتیم؛ جایی که از مهمترین لوکیشن‌های این شهرک به شمار می‌رود. این دشت وسیع برای اولین بار در سریال "در چشم باد" استفاده شد و با توجه به نیاز فیلمسازان قابل تغییر می‌باشد به‌طوری که در آن می‌توان صحنه‌های درگیری تانک‌ها و نفرات را بازسازی کرد. در این دشت تعداد زیادی ادوات و تانک منهدم‌شده نیز وجود دارد. همچنین لوکیشن یوسف پیامبر و روستای فدان و کنعان که مورد نظر مخاطبان است.

اما در بخش دوم سوله‌های مهم زرهی و مهندسی رزمی، ماشین‌ها و البسه و لوازم موردنیاز در فیلم‌ها و سریال‌ها را مورد بررسی قرار دادیم که به نکات قابل توجهی رسیدیم در ادامه از نظرتان می‌گذرد:

محمد افلاکی در کنار خودروی خانواده نقی معمولی در «پایتخت 5»

با مسئول شهرک سینمایی انقلاب و دفاع‌مقدس به سوله زرهی و پارکینگ مهندسی رزمی شهرک رسیدیم؛ در پارکینگ زرهی چند دستگاه «کاسکاول چهار چرخ» وجود داشت که یکی از آن‌ها خودروی زرهی‌ای بود که ما را به یاد مجموعه «پایتخت 5» نقی معمولی، ارسطو، هما، بابا پنجعلی، بهتاش، فهیمه و سارا و نیکا در آن حضور داشتند که با نیروهای داعش مبارزه کردند، انداخت.

محمد افلاکی درباره سوله زرهی شهرک این‌گونه در جلوی دوربین تسنیم توضیح داد: "هرچیزی که در این سوله می‌بینید قابلیت رزمی ندارد؛ این نیست که تانک و نفربر ما به میدان رزم برود و اینجا فقط بُعد نمایشی کار هست از آن استفاده می‌شود. منظور این است که قابلیت رزم داشته باشد و فقط قابلیت حرکت دارند. شلیک تانک و تیربارهایی که روی آن شلیک می‌شود همه بحث نمایشی است. افکت‌هایی که دوستان جلوه‌های ویژه از آنها استفاده می‌کنند برای اینکه این ادوات را رزمی نشان بدهند.

نمونه آن کاسکاولی که شما به آن اشاره کردید؛ کاراکتر نقی معمولی (محسن تنابنده) در سریال «پایتخت» شلیک می‌کند سوار شد؛ شاید دو هفته با مسئول جلوه‌های ویژه پروژه اسلحه‌ای که مربوط به این نفربر اختصاص دارد را روی آن سوار کنیم تا شلیک شود.

به جرأت می‌توانم بگویم هر پروژه‌ای که کار رزمی دارد و نیاز به ادوات زرهی است در حوزه حرکتی از ما استفاده می‌کند و از این وسایلی که ما داریم استفاده می‌کنند و کمبودهایش را از یگان‌های دیگر تأمین می‌کنند."

در این میان حرف و حدیث‌هایی درباره هزینه‌های سرسام‌آور شهرک‌های سینمایی به گوش می‌رسید و خصوصاً هزینه‌های بالای نگهداری این ادوات و نفربرها؛ از افلاکی در سوله زرهی جویای این نکته شدیم و او این چنین پاسخ داد: این ادوات و نفربرها نگهداری‌شان خیلی سخت است و هزینه بسیار بالایی دارد. به گونه‌ای که می‌توانم بگویم کمرشکن است. در این راستا نیاز به تعاملات وجود دارد که بخواهیم احیا و نگهداری کنیم و به پروژه‌ها خدمات حداقلی بدهیم.

همیشه برای ما کیفیت از هرچیزی اولویت بیشتری داشته و دارد؛ صحبت‌هایی خودمان هم می‌شنویم درباره هزینه‌های لوکیشن‌ها و شهرک‌ها که نیاز به روشنگری دارد. واقعاً ما هیچ‌وقت هزینه‌های بالای خودمان را روی پروژه‌ای سرشکن نکردیم و به نرخ‌های مصوب پایبند بوده‌ایم. به جرأت می‌توانم بگویم در بحث شهرک سینمایی دفاع‌مقدس همواره نگاه‌مان حمایتی بوده و هست تا بخواهیم بنگاه اقتصادی راه بیندازیم و پول دریافت کنیم.

هزینه‌هایی که از پروژه‌ها دریافت می‌شود به جرأت می‌توانم بگویم گاهی یک دهم هزینه‌هایی است که اگر نخواهند لوازم و ابزار و ادوات‌شان را از ما دریافت کنند و به سمت بازار آزاد می‌روند. متأسفانه این نگاه به وجود آمده شهرک‌های سینمایی هزینه‌های هنگفتی دریافت می‌کنند به جرأت می‌توانم بگویم تعویض دیسک و صفحه یکی از همین تانک‌ها و نفربرها میلیاردی است و اگر می‌خواستیم روی پروژه‌های سینمایی و یا تلویزیونی این هزینه را سرشکن کنیم بایستی صاحبان آثار با عرصه سینمای دفاع‌مقدس خداحافظی می‌کردند."

روبروی سوله زرهی پارکینگی از اتوبوس‌هایی بود که ما را در وهله اول به یاد فیلم «روز صفر» و برخی از آثار دیگر انداخت. افلاکی از تهیه این اتوبوس‌هایی گفت که الان کمتر در سطح کشور پیدا می‌شود و ما سعی کردیم اینجا آنها را به روز نگه داریم و همه همت‌مان را به خرج دادیم در عین محدود بودن در اختیار پروژه‌ها قرار دهیم.

در فضای شهرک که قدم برمی‌داریم چشم‌مان به خودروهای از کار افتاده بسیاری هم می‌افتد که برای صحنه‌های فیلم‌های مختلف و انفجارهای مدنظر گروه سازنده فیلم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

از بخش‌های دیگر شهرک، انبار ملزومات تاریخی و جنگی نظیر لباس‌ها، بیسیم‌ها، اسلحه و گلوله‌ها، کلاه و کلاه‌خودها، آکساسوآرهای مختلف، چادرها و خیمه‌ها، وسایل بیمارستانی و امداد بود. یکی دیگر از نکات قابل توجه در این بخش وجود خیاطی بود که افلاکی درباره دلیل آن توضیح داد: برخی لباس‌ها دیگر دوخته نمی‌شوند و به همین خاطر بخش خیاطی ما تمامی این لباس‌ها را می‌دوزد؛ ضمن اینکه برخی لباس‌ها نیز آسیب می‌بینند و نیاز به تعمیر و یا جایگزین دارند. بخش خیاطی بسیار تأثیرگذار است و مانع توقف کارها می‌شود.

در ادامه به بخش ترابری و ماشین‌های عتیقه رسیدیم؛ ماشین‌هایی که به تعبیر افلاکی در حال به روزرسانی و تکمیل آرشیو خود است. با این اوصاف از نگاه دوربین تسنیم برخی از این ماشین‌های نوستالژی دور نشدند؛ همان‌هایی که مسئول شهرک سینمایی می‌گفت که در بسیاری از سریال‌ها و فیلم‌ها استفاده شدند اما قدیمی‌ترین آن به سریال «کیمیا» برمی‌گردد.

در بخش البسه و ملزومات یک آرشیو کامل و متنوعی از لباس‌ها و لوازم در گونه‌های مختلف ساخت سریال و فیلم (از تاریخی و مذهبی گرفته تا دفاع‌مقدسی و درام و اجتماعی و تاریخ معاصر)؛ افلاکی در این سوله درباره سخت‌گیری‌ها برای نگهداری این آرشیو اشاره کرد: اگر از حیث نوع و تنوع جنس‌مان صحبت کنیم آرشیو ما کامل است اما به لحاظ حجم، در محدودیت هستیم. بیشترین حجم لوازم نظامی است که مشاهده می‌کنید. لباس‌های نظامی‌مان بیشتر به دهه 60 و دفاع‌مقدس و قبل‌تر برمی‌گردد. بحث کمیته و زمان پهلوی، لوازم و لباس موجود است. برای تهیه این لباس‌ها همچون زمان گذشته و زمان حال پیدا نمی‌شود. هم جنس پارچه و رنگ لباس موردنظر است و هم نوع دوخت؛ به همین خاطر سخت‌گیری می‌کنیم.

چون لباس و البسه جنس‌شان مصرفی است و بعد از مدتی از بین می‌روند و در بحث نگهداری کار ما را سخت‌تر از بخش‌های دیگر می‌کند. وقتی سازندگان آثار هم می‌آیند و لوازم و لباس‌ها را می‌گیرند و می‌برند انتظار دارند اتفاقاتی که سر فیلمبرداری برای این لوازم افتاده را چشم‌پوشی کنیم که متأسفانه برای ما امکان‌پذیر نیست و مجبوریم یک مقداری در این حوزه سخت‌گیری کنیم تا انبارمان را سرپا نگه داریم.

در ادامه مسیر به انبار و سوله‌هایی سر زدیم که ماشین‌های جنگی و قدیمی در آن‌جا نگهداری می‌شدند. انباری که در دهه 80 ساخته شده و سوله‌ای که برای استفاده پروژه‌های سینمایی کاربری آن احداث شده است. افلاکی درباره این سوله‌ها و انبارها می‌گوید: ماشین‌هایی که اینجا نگهداری می‌شوند به جرأت می‌توانم بگویم یک سوم ماشین‌هایی است که در مجموعه وجود دارد. تقریباً ماشین‌هایی است که از سپاه تهیه کردیم چون دیگر پادگان‌های سپاه به آنها نیاز نداشته‌اند به خاطر نزدیکی و ایجاد قرابت‌شان در پروژه‌های دفاع‌مقدسی، تهیه کردیم و برای بازسازی آنها هزینه کردیم.

در میان این دو گزارشی که منتشر شد بارها مسئول شهرک سینمایی به این نکته اشاره کرد که نیازمند حمایت‌های مسئولان هستند. این انتظار می‌رود که مسئولین حمایت کنند تا فیلم‌های خوبی برای سینما، تلویزیون، نمایش‌خانگی و مدیوم‌های دیگر ساخته شوند و در معرض نگاه مخاطبان قرار بگیرند.