یارانه و دهک‌های یارانه‌بگیر از این تاریخ تغییر می‌کنند

وب‌گاه عرشه آنلاین 1403/04/23 - 08:20 مشاهده در مرجع

طبق قانون، وزارت تعاون، کارو رفاه برای عدالت در توزیع یارانه خانوارها، دوبار در سال مکلف به به‌روزرسانی شناسنامه اقتصادی و دهک‌بندی خانوارها، آن هم براساس داده‌ها ی ثبتی خانوارهاست و از همین رو طبق قانون، زمان جدید به روزرسانی اطلاعات اقتصادی و دهک‌بندی خانوارها، شهریورماه خواهد بود. یارانه و دهک‌های یارانه‌بگیر تغییر می‌کنند دهک‌های یارانه‌بگیر چه زمانی به‌روزرسانی می شود توزیع یارانه...

یارانه و دهک‌های یارانه‌بگیر تغییر می‌کنند دهک‌های یارانه‌بگیر چه زمانی به‌روزرسانی می شود توزیع یارانه طبق دهک های یارانه بگیر انجام می‌شود. اما با توجه به اینکه ممکن است درآمد خانوارها تغییر کند این دهک‌بندی قرار است شهریور امساتل بروز رسانی شود

به گزارش عرشه آنلاین طبق قانون، وزارت تعاون، کارو رفاه برای عدالت در توزیع یارانه خانوارها، دوبار در سال مکلف به به‌روزرسانی شناسنامه اقتصادی و دهک‌بندی خانوارها، آن هم براساس داده‌ها ی ثبتی خانوارهاست و از همین رو طبق قانون، زمان جدید به روزرسانی اطلاعات اقتصادی و دهک‌بندی خانوارها، شهریورماه خواهد بود.

در تازه ترین سخن، حالا علیرضا محمدی، رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان می‌گوید: مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان، در بررسی گردش حساب، سه سال متوالی را لحاظ می‌کند. به این معنی که بحث پایا، ساتنا، شاپرک و مانده حساب برای سه سال متوالی بررسی می‌شود.

با اصلاح نظام یارانه‌ای، دولت درحالی از سال 1401 اقدام به پرداخت یارانه 300 و 400 هزارتومانی کرد که در راستای عدالت در این پرداخت، قرار شد وزارت رفاه دو بار نسبت به به روز رسانی شناسنامه اقتصادی و دهک‌بندی خانوارها، آن هم براساس داده‌ها و درآمد سرانه خانوارها مانند حقوق و دستمزد فرد و خانواده، خودرو، حساب بانکی و تراکنش‌ها، حساب ساتنا و پایا، فعالیت در بورس و... اقدام کند.

باتوجه به اینکه یکی از معیارهای دهک‌بندی خانوارها، تراکنش‌های بانکی محسوب می‌شود، اما برخی افراد می‌گویند که به واسطه شرایط شغلی‌شان، گردش حساب‌های بالایی برایشان ایجاد شده و شاید همین موضوع موجب شده تا در بررسی وضعیت اقتصادی خانوارشان در دهک‌بندی بالایی قرار بگیرند.

علیرضا محمدی، رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان می‌گوید: مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان، در بررسی گردش حساب، سه سال متوالی را لحاظ می‌کند. به این معنی که بحث پایا، ساتنا، شاپرک و مانده حساب برای سه سال متوالی بررسی می‌شود.

وی ادامه داد: اما افرادی هم هستند که شغل‌شان تنخواه‌دار و... است؛ این افراد باید برای اینکه با چالش مواجه نشوند حساب خود را از حساب تجاری جدا کنند تا در بررسی وضعیت اقتصادی خانوار آنها نیز اشتباهی رخ ندهد.

رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان همچنین در پاسخ به این سوال که مرحله بعدی به روزرسانی دهک‌بندی خانوارها چه زمانی اتفاق می‌افتد؟، اظهار کرد: طبق قانون، در صورتی که دولت شرایط به روزرسانی داده‌ها را داشته باشد باید شهریورماه شناسنامه اقتصادی خانوارها به روز رسانی شود.

محمدی با بیان اینکه یارانه‌بگیران فعلی براساس آخرین به‌روزرسانی دهک‌ها، یارانه خود را دریافت می‌کنند، افزود: افرادی که پیش از شهریورماه نسبت به دهک‌بندی‌ها اعتراض و در سامانه ثبت اعتراض کرده‌اند، بعد از بررسی مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان، دهک‌بندی آنها در مرحله جدید به روزرسانی تغییر می‌کند؛ به عبارتی دهک خانوارها تا دوره بعدی به‌روزرسانی‌ها غیر قابل تغییر بوده و مجدداً با دریافت داده‌های ثبتی اقتصادی و اجتماعی، ارزیابی خواهد شد.

معیار دهک بندی چیست

مردادماه سال قبل معاون رفاه و اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به این پرسش برخی مخاطبان مبین بر اینکه با داشتن دو خودرو در یک خانواده و بدون داشتن خانه، یارانه آنها قطع شده است، درحالی که برخی افراد چندین خانه و یا مغازه دارند، اما همچنان یارانه می‌گیرند، گفت: این حرف‌ها قابل قبول نیست. مگر می‌شود کسی چندین مغازه داشته باشد، اما تراکنش بانکی وی ثبت نشده باشد؛ ما معیارهای زیادی برای شناسایی وسع اقتصادی خانوار داریم که یکی از آنها تراکنش‌های بانکی است، شاخص‌های دیگری هم وجود دارد، همچون حساب‌های بانکی، سود بانکی، مانده در گردش حساب‌های بانکی، ساختار خانوار، بعد خانوار، تعداد وسیله نقلیه، قیمت وسیله نقلیه، تعداد حقوق‌بگیران یک خانوار، دارایی‌های بورسی خانوار، داشتن ملک و خانه و تعداد سفرهای خارجی (به جز سفر به عتبات) همه این موارد ملاک تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد و هرکدام از این اطلاعات به تنهایی محاسبه نمی‌شود.

عسگریان اظهار داشت: تنها تراکنش مالی بالا در یک زمان خاصی مدنظر نیست، بلکه معدل معیارهای گفته شده در یک خانوار مدنظر تحلیل و مبنای قضاوت ما قرار می‌گیرد.

چه دستگاه‌هایی اطلاعات خود را به پایگاه رفاه ایرانیان منتقل کردند؟

معاون رفاه و اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مورد اینکه تاکنون چه دستگاه‌هایی اطلاعات خود را به پایگاه رفاه ایرانیان، منتقل کرده‌اند؟ گفت: سازمان‌های ثبت اسناد، ثبت احوال، بانک مرکزی، نیروی انتظامی، کمیته امداد امام خمینی در حوزه حمایتی، سازمان بهزیستی، بورس اوراق بهادار، حقوق و دستمزد، صندوق‌های بیمه‌ای، سازمان تأمین اجتماعی و برخی سازمان‌های دیگر هستند که اطلاعات برخی از این سازمان‌ها برخط و آنلاین است و برای برخی نیز هر 6 ماه یکبار به روز رسانی می‌شود.

وی گفت: بعد و ساختار خانوار دو شاخصی است که در صورت تغییر به تناسب تاثیر آنها در دهک خانوارها تاثیر می‌گذارد و تغییر پیدا می‌کند.

عسگریان در مورد اینکه آیا به نظر شما این همه بررسی و اطلاعات برای حذف فقط یک دهک صرفه اقتصادی دارد؟ گفت: به نظر شما اگر سه دهک پردرآمد را از یارانه حذف می‌کردیم، چه تعداد افراد از یارانه حذف می‌شدند؟ قطعا در آن صورت بسیاری از کارمندان معمولی و خانوارهای متوسط حذف می‌شوند.

عسگریان تصریح کرد: در هر دهک درآمدی 8.7 میلیون نفر جمعیت وجود دارد و قصد اصلی ما از مداخله دادن شاخص‌های دقیق‌تر و برخط کردن و اعمال شاخص‌های حذف افراد و یا حتی تغییر دهک‌ها نیست. موضوع اصلی این است که فقط می‌خواهیم عدالت رعایت شود. در هر نوبت بررسی، برخی خانوارها به دهک‌های بالا و برخی به دهک‌های پائین منتقل می‌شوند.

عسگریان در مورد اینکه آیا همه افراد دهک 10 از یارانه حذف می‌شوند؟ گفت: در هر دهک، صدک‌هایی وجود دارد و تعداد معدودی از آنها یارانه می‌گیرند، اما عمده افرادی که در دهک 10 پردرآمدی قرار می‌گیرند، یارانه‌شان حذف می‌شود.

وی اضافه کرد: برخی افراد اصلا تراکنش بانکی ندارند که این افراد مشکوک به پنهان کردن اطلاعات مالی می‌شوند، در نتیجه وضعیت خانوار آنها را مجددا بررسی می‌کنیم.

به گفته عسگریان، طرح دهک‌بندی خانوار و شناسایی افراد پردرآمد از یارانه یک تکلیف قانونی است که در قانون بودجه برعهده دولت گذاشته شده است.

سه دهک اول درآمدی چیست و چه کسانی را شامل می‌شود؟

به طور مشخص، تعریف سه دهک اول درآمدی چیست و چه کسانی را شامل می‌شود؟

در سال‌های گذشته، دهک‌بندی با توجه به میزان درآمد خانوار انجام می‌شد، اما پس از آن تصمیم بر این گرفته شد که غربالگری دهک‌ها بر اساس «آزمون وسع» صورت گیرد.

در این باره در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان توضیحاتی ارائه شده است. غربالگری در آزمون وسع بر اساس مولفه‌هایی مانند تعداد اعضای خانوار، جنسیت سرپرست خانوار، تعداد خودرو، مجموع ارزش خودرو، تعداد ملک اظهاری، تعداد سفر‌های خارجی، گردش حساب، شغل افراد و... انجام می‌شود. همچنین، مواردی مثل معلولیت و بیماری‌های خاص هم در این غربالگری مد نظر قرار می‌گیرند.

پیشتر، اطلاعاتی هم در مرکز آمار ایران درج شده بود که نشان می‌داد کدام خانواده با چه میزان درآمد به چه دهکی تعلق دارد. اگر هزینه کل یک خانوار به طور متوسط 3.3 نفره، حدود 700 تا یک میلیون و 600 هزار تومان در ماه باشد، این یعنی در دهک اول قرار می‌گیرند و جزو 10 درصد فقیرترین خانوار‌های کشور هستند. در ضمن، اگر هزینه خانوار حدود یک میلیون و 700 هزار تومان باشد در دهک دوم و اگر هزینه دو میلیون تومان باشد، در دهک سوم قرار می‌گیرند.

چطور بفهمیم در چه دهکی قرار داریم؟

چطور بفهمم دهک چندم هستم؟ این سوالی است که هر شهروند ایرانی شاید بارها از خود پرسیده باشد؟ چند سال است که بخشی از یارانه هایی که به سوخت، برخی مواد خوراکی، آب، برق و سایر اقلام از این دست اختصاص می یافت، در قالب طرح هدفمندسازی یارانه ها، به طور مستقیم و نقدی به حساب سرپرست خانوار ها واریز می شود. پس از آن دهک بندی جامعه برای پرداخت یارانه در دستور کار قرار گرفت. به این صورت که سه دهک پردرآمد جامعه از دریافت یارانه کنار گذاشته شدند و هفت دهک باقی‌مانده یعنی اقشار کم‌درآمد مشمول دریافت یارانه هستند. در پی این تصمیمات، سوال مهمی که برای اغلب خانواده ها به وجود آمد این بود که چطور بفهمیم دهک چندم هستیم؟ در ادامه این مطلب روش فهمیدم دهک خانوارها توضیح داده می شود.

سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده است هموطنان می‌توانند برای اطلاع از دهک‌بندی خود از دو کانال اقدام کنند؛ راه نخست، شماره گویای 09200006369 است که بعد از تماس، با وارد کردند کد ملی سرپرست خانوار و همچنین وارد کردن یک شماره تلفن همراه که به نام سرپرست است، دهکی که در آن قرار دارند اعلام می‌شود.

راه دیگر مراجعه به سامانه hemayat.mcls.gov.ir است که وضعیت دهک‌بندی را مشخص و اعلام می‌کند.

استعلام دهک بندی یارانه

مرحله اول:ابتدا به سایت "سامانه مردمی سازی و توزیع عادلانه یارانه ها به نشانی hemayat.mcls.gov.ir مراجعه فرمائید و در بالای صفحه بر روی دکمه ورود / ثبت نام کلیک کنید.

مرحله دوم:سپس به صفحه ای همانند تصویر زیر هدایت می شوید که می بایست اطلاعات خواسته شده اعم از:

- شماره ملی سرپرست خانوار

- شماره حساب واریز یارانه

- مشخص کردن تعداد خانوار

- شماره ملی یکی از اعضای خانوار تحت پوشش

- تصویر امنیتی

را وارد و در انتها بر روی دکمه ورود کلیک کنید.

مرحله سوم:در این قسمت وضعیت یارانه شما مشخص می شود که شامل دریافت یارانه نقدی هست یا خیر (مشمول / غیرمشمول)، در تصویر زیر برای یکی از اعضای خانور نمایش داده شده که مشمول دریافت یارانه می باشد.

در پایان هم بر روی نمایش شناسنامه اقتصادی خانوار جهت مشاهده دهک بندی یارانه خود کلیک کنید.

مرحله چهارم:

و بالاخره در پایان نتیجه بررسی دهک بندی یارانه شما توسط دولت که با بررسی اطلاعات دارایی و مالی خانوار شماست، نمایش داده می شود.

سه دهک اول یارانه‌بگیران چه کسانی هستند؟

کالابرگ الکترونیکی برای تمام مشمولان یارانه درنظر گرفته شده، اما تنها بخشی از خانوار‌های حاضر در دهک اول تا سوم توانستند به مبلغ اضافی دست پیدا کنند که 80 درصد یارانه خردادشان را صرف خرید اقلام خوراکی کرده بودند. جمعیت سه دهک اول درآمدی، 24 میلیون نفر است که از این تعداد دو میلیون و 200 هزار خانوار، معادل حدود 8.5 میلیون نفر، زیر پوشش کمیته امداد و بهزیستی قرار دارند.

جدول دهک‌بندی یارانه براساس داده‌های سال 1401

دسته‌بندی دهک خانوار

میزان درآمد براساس آمار رسمی

میزان درآمد تقریبی براساس تورم

دهک اول

یک میلیون و 650 هزار تومان

سه میلیون و 710 هزار تومان

دهک دوم

دو میلیون و 335 هزار تومان

پنج میلیون و 254 هزار تومان

دهک سوم

دو میلیون و 760 هزار تومان

شش میلیون و 210 هزار تومان

دهم چهارم

سه میلیون و 265 هزار تومان

هفت میلیون و 745 هزار تومان

دهک پنجم

سه میلیون و 625 هزار تومان

هشت میلیون و 156 هزار تومان

دهک ششم

چهار میلیون و 130 هزار تومان

9 میلیون و 300 هزار تومان

دهک هفتم

چهار میلیون و 735 هزار تومان

10 میلیون و 654 هزار تومان

دهک هشتم

پنج میلیون و 400 هزار تومان

12 میلیون و 150 هزار تومان

دهک نهم

شش میلیون و 720 هزار تومان

15 میلیون و 150 هزار تومان

دهک دهم

10 میلیون و 500 هزار تومان

23 میلیون و 630 هزار تومان

دهک اول تا نهم درآمدی چگونه طبقه‌بندی می‌شوند؟

دهک یارانه خانوار براساس میزان درآمد و هزینه‌هایشان مشخص می‌شود و برای این منظور یک‌سری فرمول وجود دارد. مرکز آمار بر اساس همین محاسبات می‌گوید پایین‌ترین طبقه اقتصادی در کشور، افرادی هستند که در دهک اول هزینه و درآمد قرار می‌گیرند.

دهک اول یارانه ضعیف‌ترین قشر هستند و هزینه‌های ماهانه‌شان پایین‌تر از سایر دهک‌ها است. خانوار دهک اول در خانه‌ای زندگی می‌کنند که به طور متوسط 75 مترمربع زیربنا دارد. حدود 20 درصد این خانوارها، اجاره‌نشین هستند. گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد جمعیت خانوار حاضر در دهک اول به طور متوسط 2.6 نفره است و نصف جمعیت خانوار یعنی 1.3 نفر درآمد دارند. سرپرست خانوار دهک اول عموما به‌عنوان کارگر ساده فعالیت می‌کند و کارکنان خدماتی یا فروشندگان در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.

دهک دوم، از خانوار‌هایی تشکیل شده که متوسط متراژ محل سکونت‌شان بر اساس گزارش‌های مرکز آمار، حدود 82 مترمربع است. 19 درصد خانوار‌های دهک دوم در خانه اجاره‌ای زندگی می‌کنند. خانوار دهک دوم به طور متوسط 3.1 نفر عضو دارد و از این بین آنها، 1.4 نفر درآمد دارند. شغل اغلب سرپرستان خانوار دهک دوم کارگر ساده است و مشاغلی مثل صنعتگران و کارکنان بخش صنعت، رانندگان و متصدیان و مونتاژکاران ماشین‌آلات در رتبه‌های بعدی قرار دارد.

خانوار دهک سوم براساس گزارش رسمی مرکز آمار در خانه‌ای زندگی می‌کند که به طور متوسط 87 مترمربع زیربنا دارد. 21 درصد خانوار‌های دهک سوم اجاره‌نشین هستند. 1.4 نفر از اعضای این خانوار 3.3 نفره به‌طور معمول، درآمد کسب می‌کند. شغل اصلی سرپرست خانوار دهک سوم در گروه صنعتگران و کارکنان مشاغل مربوط به آن جای می‌گیرد و کارگر ساده در رتبه بعدی قرار دارد. بخشی از سرپرستان خانوار دهک سومی در گروه شغلی رانندگان، متصدیان و مونتاژکاران ماشین‌آلات قرار می‌گیرند.

خانوار حاضر در دهک چهارم درآمدی، مطابق گزارش‌های مرکز آمار عموما در یک واحد 92 متری زندگی می‌کند. یک خانوار دهک چهارمی به طور میانگین 3.45 نفره جمعیت دارد که از این تعداد، 1.45 نفرشان شغل و درآمد دارند. شغل اصلی سرپرست خانوار دهک چهارم عموما رانندگان، متصدیان و مونتاژکاران ماشین‌آلات است و مشاغل حوزه صنعت و کارکنان خدماتی و فروشندگان در رتبه بعدی قرار می‌گیرند.

خانوار دهک پنجم را کسانی تشکیل می‌دهند که محل سکونت‌شان به‌طور متوسط 94 مترمربع مساحت دارد. 17 درصد این خانوار‌ها اجاره‌نشین هستند. خانوار دهک پنجم به طور میانگین از 3.5 نفر تشکیل شده و از این تعداد 1.5 نفر شغل و درآمد دارند. سرپرست این خانوار اغلب در حوزه صنعت مشغول به‌کار است و رانندگان، متصدیان و مونتاژکاران ماشین‌آلات در رتبه بعدی قرار می‌گیرند.

خانوار دهک ششم در خانه‌ای زندگی می‌کند که به‌طور متوسط 95 مترمربع است. جمعیت خانوار دهک ششم 3.5 نفر برآورد می‌شود و 1.4 نفر آن‌ها درآمد دارند. شغل اصلی سرپرستان خانوار دهک ششم در حوزه صنعت طبقه‌بندی می‌شود.

خانوار دهک هفتم به‌طور متوسط در خانه 100 متری زندگی می‌کند. 1.6 نفر از جمعیت 3.6 نفره خانوار حاضر در دهک هفتم شغل دارند و به‌طور مرتب یا نامظم درآمد کسب می‌کنند. شغل اصلی سرپرست خانوار دهک هفتم، در گروه رانندگان، متصدیان و مونتاژکاران قرار می‌گیرد و بخش قابل‌توجهی در حوزه صنعت مشغول به‌کار هستند.

سرپرست خانوار دهک هشتم اغلب در مشاغل بخش صنعت، مشغول به‌کار است. تنها 13 درصد خانوار‌های دهک هشتم در خانه اجاره‌ای زندگی می‌کنند. جمعیت خانوار دهک هشتم به‌طور متوسط 3.5 نفر است که 1.5 نفر از آن‌ها شغل و درآمد دارند. بخش قابل توجهی از سرپرستان خانوار‌های حاضر در دهک هشتم درآمدی را متخصصان علمی و فنی تشکیل می‌دهد.

خانوار دهک نهم، در خانه‌ای زندگ می‌کند که به‌طور متوسط 110 مترمربع مساخت دارد. محل زندگی 12 درصد خانوار دهک نهم، اجاره‌ای است. متخصصان علمی و فنی، شغل اصلی سرپرستان خانواده‌ها در دهک نهم است. فروشندگان و کارکنان بخش خدمات نیز در رتبه بعدی قرار می‌گیرند. به‌طور متوسط از هر 3.5 نفر عضو خانوار دهک نهم، 1.6 نفرشان درآمد دارد.

دهک دهم پردرآمدترین خانوار ایرانی است. آن‌ها بیشتر از سایر خانوار‌ها پول درمی‌آورند و همچنین بیشتر از بقیه خرج می‌کنند. نکته عجیب درباره خانواده‌های دهک دهم این است که هزینه‌شان از میزان درآمدشان پیش گرفته (آمار است دیگر). محل زندگی خانوار دهک دهم، به طور میانگین 120 متر مربع مساحت دارد. اغلب این خانوار‌ها صاحبخانه هستند و تنها هشت درصدشان در خانه اجاره‌ای زندگی می‌کنند. بخش بزرگی از خانوار‌های دهک دهمی را متخصصان علمی و فنی تشکیل می‌دهند. قانون‌گذاران، مقامات عالی‌رتبه و مدیران نیز به‌عنوان سرپرست خانوار دهک دهم قرار می‌گیرند. جمعیت خانوار دهک دهمی، به‌طور متوسط 3.5 نفر است و 1.7 نفر از آن‌ها کار می‌کنند و درآمد دارند.