یک اشتباه لفظی درباره گنبد مسجد امام / ماجرای تابلوی کاخ گلستان

اشتباه لفظی درباره گنبد مسجد امام، تایید سرقت تابلوی کاخ گلستان، انتصابات جدید در وزارت میراث فرهنگی و موسسه موزه های بنیاد مستضعفان خبرهای حوزه میراث فرهنگی و گردشگری در این هفته بود.

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ در این هفته مرتضی ادیب زاده مدیرکل موزه‌های کشور در صفحه مجازی خود درباره ماجرای سرقت تابلوی نقاشی پرتره مظفرالدین شاه از کاخ گلستان اثر استاد کمال الملک پس از آنکه قول رسیدگی داده بود؛ نوشت: تابلوی «مظفرالدین شاه» و بررسی چگونگی خروج این اثر از کاخ گلستان و متعاقب آن، فروش در حراج کریستیز لندن در سال 2000، به اطلاع می‌رساند طی روزهای اخیر بررسی جامعی بر روی دفاتر اموالی کاخ گلستان متعلق به سال‌های 1312، 1317 و 1361 صورت گرفت.

او در این مطلب نوشت: نام تابلو و مشخصات دقیق آن از جمله ابعاد (همراه با قاب) در دفتر سال 1312 ثبت شده است، اما جزو اموال بنای موسوم به خوابگاه اندرونی ناصرالدین شاه ثبت شده است و نه کاخ اصلی و تالار برلیان. به نظر می‌رسد پیش از سال 1312 تابلوهای شاهان قاجار در اوایل دوره پهلوی اول از تالار آینه خارج شده و به بنای خوابگاه منتقل شده اند. در دفتر سال 1317 مجدداً این تابلو جزو اموال انتقالی از خوابگاه به کاخ گلستان ثبت شده است. در دفاتر سال 1361 که مربوط به وزارت فرهنگ و هنر وقت است، هیچ نشانی از نام تابلو مذکور نیست. قطعاً تابلو متعلق به کاخ گلستان است و در فاصله سال‌های 1317 تا 1361، از مجموعه کاخ خارج و بعدها از طریق قاچاق به خارج از کشور منتقل و به فروش رفته است. در حال حاضر، آنچه حائز اهمیت است، خروج غیر قانونی اثر است. از این رو این اداره کل بر اساس وظیفه ذاتی خود و مطابق با قوانین بین المللی، اقدام لازم جهت بازگرداندن اثر مذکور را در دستور کار قرار داده است.

موزه آبگینه و انجمن باستان‌شناسی تفاهم‌نامه امضا کردند

مدیر موزه آبگینه و سفالینه‌ها از امضای تفاهم‌نامه همکاری دو ساله با انجمن علمی باستان‌شناسی ایران خبر داد. نوید صالح‌وند با اعلام این خبر افزود: این تفاهم‌نامه با هدف استفاده از توانایی‌های علمی و توسعه همکاری‌های تحقیقاتی انجام شده است. فراهم کردن امکان استفاده علمی اعضای انجمن از امکانات و ظرفیت‌های موزه، تسهیل دسترسی به اطلاعات و امکانات لازم برای پروژه‌های مشترک، همکاری در انتشار دستاوردهای علمی حاصل از نتایج پروژه‌های تحقیقاتی، تبادل خدمات مشاوره‌ای در عرصه‌های مختلف موزه‌ای، مرمتی، اسنادی، و کتابخانه‌ای و برگزاری سمینار، کارگاه و همایش‌های علمی مشترک از مهم‌ترین مفاد این تفاهم‌نامه است.

یک اشتباه لفظی درباره گنبد مسجد جامع عباسی

این هفته پس از آنکه مرمت گنبد مسجد جامع عباسی مورد نقد بسیاری از مرمت گران و کارشناسان قرار گرفت؛ وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در حاشیه جلسه هیأت دولت به خبرنگاران گفت: اشکالاتی در مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله وجود داشت و بنا شد یک هیئت کارشناسی به این موضوع ورود کند.

عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: گنبد مسجد شیخ لطف‌الله که از 12 سال قبل مرمت آن شروع شده است، پس از اینکه داربست‌ها باز شد، احساس شد که یک اشکالاتی در نحوه مرمت وجود داشته است. بلافاصله به پژوهشگاه وزارتخانه مأموریت داده‌ام، با همکاری معاونت میراث فرهنگی این موضوع را بررسی کنند و معلوم شود که این اشکال به چه ناحیه‌ای برمی‌گردد و متخلفین این اشکال در طول این دوازده سال مشخص شوند. سپس زیر نظر یک هیئت کاملاً خبره و کارشناسی، وضعیت اصلاح این اشکالی که در مرمت پیش آمده، انجام گیرد.

این درحالی بود که منظور ضرغامی گنبد مسجد جامع عباسی بوده است و این اقدامات در واقع برای مسجد جامع عباسی افتاد. در حقیقت آنچه این روزها مورد بحث است نحوه مرمت گنبد مسجد امام یا همان مسجد عباسی پس از 12 سال است. اگرچه مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله نیز چند سال پیش مورد نقد قرار گرفته بود اما در اینجا ضرغامی به اشتباه خبر از کمیته بررسی برای گنبد مسجد شیخ لطف الله داد.

مدیرکل امور پایگاه‌های وزارت میراث‌فرهنگی انتخاب شد

بالاخره بعد از مدتها مدیرکل امور پایگاه‌های وزارت میراث فرهنگی تغییر کرد و با حکم علی دارابی قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، رضا سامه به سمت مدیرکل دفتر امور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی منصوب شد.

رضا سامه دارای دکترای تخصصی معماری از پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران و عضو هیئت‌علمی و معاون پژوهشی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره) است.

از سوابق و فعالیت‌های او در حوزه تخصصی میراث‌فرهنگی، می‌توان به عضویت در شورای فنی اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان قزوین، عضو هیئت راهبردی پایگاه میراث‌فرهنگی بافت تاریخی شهر قزوین و انجام ده‌ها پروژه مطالعاتی و طراحی در حوزه مرمت بافت‌ها و بناهای تاریخی اشاره کرد.

برادران امیدوار آخرین نسل جهانگردان

در این هفته پس از درگذشت یکی از براداران امیدوار، مراسم یادبود عبدالله امیدوار با حضور سفردوستان و مسئولان حوزه میراث فرهنگی در کاخ سعدآباد برگزار شد. آرش نورآقایی راهنمای گردشگری در این مراسم گفت: در حال حاضر ما دیگر با جهانگرد در دنیا رو به رو نیستیم بلکه با گردشگر رو به رو هستیم. ما دیگر مسافر نداریم بلکه گردشگر داریم. الان گردشگری با جهانگردی متفاوت است. برادران امیدوار در سفر، حکمت کسب می‌کردند اما گردشگران امروز از این حکمت کمتر بهره می‌برند. همچنین عبارت «بسیار سفر باید تا پخته شود خامی دیگر» به گردشگری امروز تعلق نمی‌گیرد. چون در حال حاضر گردشگران می‌خواهند که تعداد بیشتری از کشورها را ببینند به جای اینکه درست درستی از یک سفر طولانی به کشوری داشته باشند. الان اگر به گردشگر بگویی یک هفته می‌خواهی در کشوری بمانی یا در آن هفته به سه کشور بروی دومی را انتخاب می‌کند. به همین دلیل باید گفت برادران امیدوار آخرین نسل جهانگردان هستند.

وی در ادامه بیان کرد: در حال حاضر محتواهای زیادی درباره سفر تولید می‌شود اما برادران امیدوار سفرشان را مکتوب کردند و فیلم و عکس‌های زیادی داشتند که سفرشان را مستند کرده است و ما حالا می‌توانیم بعد از سال‌ها از آنها استفاده کنیم. مستندکردن سفر درحالی انجام شده بود که شاید خیلی‌ها این کار را نمی‌کردند.

نورآقایی بیان کرد: ما به لطف آنها در ایران موزه سفر داریم. من جستجو کردم و ندیدم در کشوری چنین موزه‌ای باشد. ایران باید هم موزه سفر می‌داشت. چون در حوزه باستان شناسی، اشیای از کشورهای هند و مصر هم در تپه‌های تاریخی ما پیدا شده که از یک مراوداتی در سفر به دست آمده است. اگر روزی تاریخچه سفر در ایران مورد بررسی قرار گیرد ما مستندات زیادی در این باره داریم.

تشکیل شورای بازنگری قوانین و مقررات در وزارتخانه میراث‌فرهنگی

در این هفته مدیرکل امور مجلس وزارت میراث‌فرهنگی گفت: بازنگری و به‌روزرسانی قوانین و مقررات در حوزه میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی موضوعی ضروری است که با تشکیل شورایی با این موضوع در دست اقدام است.

محمد کریمی با اشاره به اینکه از زمان تصویب برخی از قوانین موجود در این زمینه سالیان زیادی می‌گذرد، گفت: برخی از قوانین موجود کارآیی و اثر بخشی خود را از دست داده‌اند و مقتضی است تا مطابق با نیازهای روز ویرایش و اصلاح شوند.

مدیرکل امور مجلس وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی افزود: در حوزه‌های میراث‌فرهنگی و گردشگری قوانین خوبی وجود دارد، اما بعضاً نیاز به اصلاح و به‌روزرسانی دارد، همچنین در حوزه صنایع‌دستی با توجه به اینکه کار بین دستگاهی است به قوانینی با هدف‌گذاری هم‌افزا و انسجام‌بخش نیاز داریم.

او تصریح کرد: پیشنهادهای ارائه شده از سوی معاونت‌های تخصصی وزارتخانه و مدیران کل استانی با توجه به اینکه آن‌ها به شکل ملموس و عملیاتی در ارتباط با اجرای قوانین موجود در حال فعالیت هستند، می‌تواند کمک خوبی به ویرایش و کارآمدسازی قوانین و مقررات کند.

مدیرکل امور مجلس وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در پایان تاکید کرد: پیشگیری از وقوع جرایم علیه میراث‌فرهنگی مقوله بسیار مهمی است که در سیاست‌گذاری وزارتخانه مورد تاکید بوده و در بحث بازنگری قوانین هم مؤلفه‌های پیشگیرانه لحاظ خواهد شد.

یک انتصاب در بنیاد مستضعفان

در این هفته همچنین؛ فاضل نظری به عنوان سرپرست جدید مؤسسه فرهنگی موزه‌های بنیاد مستضعفان معرفی شد. مراسم معارفه فاضل نظری ظهر سه شنبه در مجتمع فرهنگی موزه دفینه زیر نظر بنیاد مستضعفان برگزار شد. در این مراسم مسئولان بنیاد درباره فعالیت‌های این مؤسسه در سال‌های اخیر توضیحاتی ارائه کردند.

ثبت «محتشم‌خوانی» در فهرست ملی

در این هفته خبر رسید که علی دارابی قائم‌مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور ضمن اعلام خبر ثبت دو عنصر فرهنگی «محتشم‌خوانی: مرثیه‌خوانی برای امام حسین (ع) براساس اشعار محتشم کاشانی» و همچنین «مرثیه‌خوانی امام حسین (ع) به سبک بحر طویل» در فهرست ملی میراث‌فرهنگی ناملموس کشور، همزمان با آغاز ماه محرم 1444 هجری قمری تصریح کرد: عاشورا در فرهنگ ما فقط یک حادثه نیست، بلکه رویدادی تاریخ‌ساز است. رویدادی که تاریخ اسلام به واسطه خون شهیدان آن روز برای ابد آبیاری شده است.

دارابی «محتشم‌خوانی» و «مرثیه‌خوانی به سبک بحر طویل» را برخاسته از فرهنگ اصیل ایرانی دانست که در پرتو اسلام و میراث عاشورایی تبلور یافته‌اند.