یک قدم تا اتفاق بزرگ؛ ایران می‌خواهد قلب ترانزیت جهان شود
بندر چابهار، واقع در جنوب شرق ایران و در حاشیه دریای عمان، یکی از مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین نقاط کشور برای توسعه حوزه حمل و نقل و ترانزیت به شمار می‌رود. موقعیت جغرافیایی این بندر، به ایران امکان می‌دهد تا به‌عنوان یک هاب ترانزیتی منطقه‌ای عمل کند و مسیر دسترسی به کشورهای آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و حتی اروپا را کوتاه و ایمن‌تر سازد. با توسعه زیرساخت‌های بندری و حمل و نقل مرتبط،...
- فهرست محتوا
- چابهار به نقطه تلاقی دو کریدور بزرگ آسیایی ITI و CPEC تبدیل می‌شود
- ایران با یک اقدام مهم به حلقه طلایی تجارت شرق و غرب بدل می‌شود
یکی از مهم‌ترین ارزشمندی‌های چابهار، امکان اتصال به مسیرهای ریلی و جاده‌ای داخلی و خارجی است. با تکمیل خطوط ریلی به سمت زاهدان و دیگر نقاط کشور، کالاهای ورودی و خروجی از این بندر می‌توانند با سرعت و ایمنی بیشتری جابجا شوند. این امر نه تنها هزینه‌های حمل و نقل را کاهش می‌دهد، بلکه جذابیت ایران را برای سرمایه‌گذاران خارجی افزایش می‌دهد. علاوه بر این، نزدیکی به آب‌های آزاد و دسترسی بدون تحریم به اقیانوس هند، چابهار را از بسیاری از بنادر رقیب منطقه‌ای متمایز می‌کند.
بندر چابهار همچنین ظرفیت بالایی برای توسعه صنایع جانبی و لجستیک دارد. ایجاد انبارهای مدرن، ترمینال‌های کانتینری، مناطق ویژه اقتصادی و صنایع مرتبط با حمل و نقل، می‌تواند به اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم در استان سیستان و بلوچستان و مناطق همجوار منجر شود. این توسعه، علاوه بر ارتقای توان لجستیکی کشور، باعث کاهش فشار بر بنادر شمالی و جنوبی کشور می‌شود و مسیرهای ترانزیتی متنوع و ایمن ایجاد می‌کند.
از منظر اقتصادی و ژئوپلیتیک، چابهار نقشی کلیدی در کاهش وابستگی ایران به مسیرهای ترانزیتی خارجی و افزایش استقلال در تجارت بین‌الملل دارد. همکاری‌های منطقه‌ای با کشورهای همسایه و سرمایه‌گذاری مشترک در این بندر می‌تواند ایران را به نقطه اتصال اصلی میان آسیای میانه، جنوب آسیا و بازارهای جهانی تبدیل کند. به‌علاوه، توسعه گردشگری دریایی و حمل و نقل دریایی کالا، ارزش افزوده اقتصادی دیگری برای منطقه ایجاد می‌کند.
در نهایت، سرمایه‌گذاری در بندر چابهار و ایجاد زیرساخت‌های مدرن حمل و نقل، نه تنها یک ضرورت اقتصادی است، بلکه عاملی حیاتی برای جایگاه استراتژیک ایران در ترانزیت منطقه‌ای و جهانی محسوب می‌شود. این بندر، با ترکیب ظرفیت‌های لجستیکی، موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد و امکان توسعه پایدار، می‌تواند ایران را به هاب ترانزیتی و اقتصادی خاورمیانه تبدیل کند و نقشی کلیدی در رشد اقتصادی و اشتغال کشور ایفا نماید.
چابهار به نقطه تلاقی دو کریدور بزرگ آسیایی ITI و CPEC تبدیل می‌شود
یک کارشناس ترانزیت گفت: با تکمیل راه‌آهن چابهار - زاهدان، بندر چابهار به نقطه تلاقی دو کریدور بزرگ ITI و CPEC تبدیل می‌شود و ایران را به محور اتصال شرق و غرب آسیا بدل می‌کند.
محمدمهدی کریمی قهی کارشناس ترانزیت با بیان اینکه همکاری تازه میان ایران، پاکستان و ترکیه در کریدور ریلی ITI، در صورت اتصال به پروژه 60 میلیارد دلاری CPEC چین، می‌تواند قاره آسیا را وارد دوره‌ای نو از تجارت زمینی کند، اظهار کرد: این ابتکاری با محوریت ایران، چشم‌انداز ایجاد یکی از قدرتمندترین شاهراه‌های ریلی جهان را رقم می‌زند.
وی افزود: در شرایطی که رقابت میان کریدورهای ترانزیتی آسیا به اوج رسیده، همکاری سه‌جانبه ایران، پاکستان و ترکیه در مسیر ریلی اسلام‌آباد - تهران - استانبول (ITI) بار دیگر در کانون توجه قرار گرفته است.
این کارشناس ترانزیت بیان کرد: نکته اینجاست که این بار هدف فراتر از احیای یک مسیر قدیمی است؛ سخن از شکل‌گیری یک «ابر کریدور آسیایی» است که قرار است ITI را به کریدور اقتصادی چین - پاکستان (CPEC) متصل کند.
وی ادامه داد: کریدور ITI که بیش از یک دهه پیش در قالب برنامه‌های سازمان همکاری اقتصادی (ECO) طراحی شد، از اسلام‌آباد آغاز می‌شود و با عبور از کویته، زاهدان، تهران و تبریز، از طریق مرز رازی وارد ترکیه و سپس اروپا می‌شود.
کریمی قهی یادآور شد: این مسیر حدود 6 هزار و 500 کیلومتر طول دارد و می‌تواند مسیر دریایی 45 روزه بین کراچی و بنادر مدیترانه‌ای را به سفر زمینی 12 تا 14 روزه کاهش دهد؛ صرفه‌جویی زمانی که به معنای میلیون‌ها دلار کاهش هزینه حمل برای صادرکنندگان منطقه است.
ایران با یک اقدام مهم به حلقه طلایی تجارت شرق و غرب بدل می‌شود
این کارشناس ترانزیت با بیان اینکه ایران در این میان محور اصلی اتصال شرق و غرب به شمار می‌رود، تصریح کرد: بیش از 2600 کیلومتر از خط ITI از خاک ایران می‌گذرد و با تکمیل راه‌آهن چابهار - زاهدان، این مسیر می‌تواند مستقیماً به آب‌های اقیانوس هند متصل شود.
وی ادامه داد: در چنین حالتی، بندر چابهار به نقطه تلاقی دو کریدور بزرگ ITI و CPEC تبدیل می‌شود؛ طرحی که می‌تواند چین را از مسیر کوتاه‌تر و ایمن‌تر به بازارهای اروپا و مدیترانه برساند. همچنین در نشست اخیر ایران، ترکیه و پاکستان با حضور دبیرکل سازمان اکو در اسلام‌آباد، سه کشور توافق کردند حداقل ماهی یک رام قطار باری در مسیر ITI به حرکت درآید.
کریمی قهی تأکید کرد: هرچند حجم فعلی بار در این مسیر هنوز کمتر از نیم‌میلیون تن در سال است، اما کارشناسان این توافق را گامی جدی در مسیر فعال‌سازی کامل کریدور می‌دانند.
این کارشناس ترانزیت با اشاره به موانع موجود در بهره‌برداری از ظرفیت این مسیر گفت: چالش‌هایی همچون اختلاف عرض ریل میان ایران و پاکستان، کمبود ناوگان در منطقه بلوچستان و ضعف زیرساخت‌های گمرکی در مرز میرجاوه هنوز مانع بهره‌برداری کامل از ظرفیت این مسیر است. بااین‌حال، همگرایی منافع چهار کشور می‌تواند بر این موانع غلبه کند.
وی با تأکید بر اهمیت نقش ایران در این میان یادآور شد: ایران با جایگاه ژئواستراتژیک خود و در شرایطی که نیازمند ایجاد جریان‌های پایدار درآمدی غیرنفتی است، باید منافع چین، پاکستان و ترکیه را به‌گونه‌ای درگیر کند که اتصال ITI و CPEC به پروژه‌ای مشترک و تجاری بدل و کشورمان به حلقه اصلی این ابتکار تبدیل شود.
کریمی قهی خاطرنشان کرد: تحقق این اتصال، نه‌تنها مسیر تجارت زمینی از اقیانوس هند تا اروپا را کوتاه می‌کند، بلکه جایگاه ایران را به‌عنوان محور مرکزی ترانزیت آسیا تثبیت خواهد کرد.
وی در پایان تأکید کرد: اگر این ابتکار چهارجانبه به واقعیت بپیوندد، قاره کهن شاهد تولد یکی از بزرگ‌ترین شاهراه‌های ریلی قرن 21 خواهد بود؛ مسیری که می‌تواند نظم ژئو اقتصادی شرق و غرب را برای سال‌های آینده بازتعریف کند.
