432 آبخوان کشور وضعیت بحرانی دارد
عطاالله ابراهیمی رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور در بیست و هفتمین تور رسانه ای دانش بنیان سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: دولت موظف است تا سال 1404 حداقل 15 درصد از متوسط نزولات آسمانی را از طریق کنترل آب‌های سطحی و آبخیزداری به حجم آب‌های استحصالی کشور اضافه کند.
او با اشاره به اشاره به قانون بودجه سال 1402 و تبصره‌های مربوط به آبخیزداری افزود: قانون‌گذار تاکید کرده که پروژه‌های آبخیزداری و آبخوانداری به‌عنوان یکی از موارد مشمول تخفیف‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاران و خیرین قرار بگیرد. همچنین در برنامه هفتم دولت مکلف شده که اقدامات مؤثری در جهت جبران تراز آب کشور و تأمین منابع آبی برای بخش‌های کشاورزی و صنعتی انجام دهد.
ابراهیمی با اشاره به ماده 38 برنامه هفتم گفت: درآمدهای حاصل از عوارض بر محصولات کشاورزی و مواد غذایی پر آب‌بر باید در راستای اجرای عملیات آبخیزداری و بهینه‌سازی الگوی کشت استفاده شود که این موضوع نشان‌دهنده اهمیت ویژه‌ای است که دولت برای توسعه منابع آبی و طبیعی قائل است.
سالانه 16 تن خاک در کشور هدر می رود
رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری ادامه داد: سالانه در هر هکتار 16 تن خاک در کشور از بین می‌رود که راهکار برون‌رفت از این وضعیت اجرای پروژه‌های آبخیزداری و آبخوانداری است.
او با بیان اینکه از 609 آبخوان موجود کشور 432 آبخوان وضعیت بحرانی دارد، افزود: این وضعیت زنگ خطر بزرگی است که باید با مطالعات و تحقیقات مناسب از این بحران عبور کنیم.
به گفته ابراهیمی، سهم سرانه منابع آبی در کشور کاهش یافته و سیلاب‌ها روند تصاعدی داشته و سهم کشور از 193 سیل در دهه 40 به 2 هزار مورد در دهه 90 رسید.
رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با اشاره به راهکار برون رفت از وضعیت فعلی افزود: یکی از راهکارها برای جبران کسری منابع زیرزمینی و جلوگیری از هدر رفت 16 تن خاک به طور سالانه در هر هکتار و جلوگیری از فرونشست‌ها باید پروژه‌های آبخیزداری و آبخوانداری جدی تر گرفته شود.
او با بیان اینکه طرح های آبخوان ها معادل حجم‌متوسط سدهای کشور آبگیری کرده است، گفت: بنابر آمار از 37 ایستگاه آبخوان در کشور، 23 استان با وسعت 63 هزار هکتار، نزدیک به سه میلیارد متر مکعب آبگیری کرده و بیش از 1.2 دهم میلیارد متر مکعب آب تغذیه شده است که این میزان معادل حجم متوسط سدهای کشور است.
ابراهیمی ادامه داد: سال گذشته تلاش‌هایی برای احیای آبخوان‌ها انجام شده است و امیدواریم که بتوانیم خدمات ارزنده‌ای را از این آبخوان‌ها دریافت کنیم. در این راستا سیستم‌های پایش و مانیتورینگ نیز برای بررسی دقیق‌تر اثربخشی آبخوان‌ها در حال اجراست.
اعتبارات پژوهشکده حفاظت خاک به 64 میلیارد تومان افزایش یافت
ابراهیمی ادامه داد: پژوهشکده در سال گذشته، گزارش‌های تحلیلی از جمله گزارش‌های سیل امامزاده داوود، وضعیت خروج آب رودخانه‌های مرزی و سیل سوادکوه را منتشر کرده است تا به تصمیم‌گیران کمک کند.
او با اشاره به اینکه پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اقداماتی در زمینه انتشار اطلس فرسایش خاک، ظرفیت‌های منابع آبی، و طبقه‌بندی اقلیمی انجام داده است، افزود: پژوهشکده با 33 عضو هیئت علمی در ستاد و 66 عضو در مراکز، تلاش می‌کند از این ظرفیت‌ها برای پرداختن به چالش‌های آبخیزداری استفاده کند.
رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با تقدیر از رویکرد حمایتی مجلس شورای اسلامی، سازمان برنامه و بودجه، و وزارت جهاد کشاورزی در خصوص آبخیزداری و آبخوانداری، گفت: خوشبختانه در سال 1403، اعتبارات پژوهشکده با رشد نسبتا خوبی مواجه شد؛ به طوری که اعتبارات هزینه‌ای ما به میزان 39.8 درصد و درآمدهای اختصاصی ما به 20 درصد افزایش یافت.
او با بیان اینکه تملک دارایی‌های ما حدود 395 درصد رشد داشته است، افزود: اعتبار ما از حدود 13 میلیارد تومان به 64 میلیارد تومان افزایش یافته که بخشی از آن نیز تخصیص پیدا کرده است.
رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری گفت: نیازهای احیایی 37 آبخوان در سطح کشور هنوز بسیار فراتر از این مقدار است. امیدواریم با حمایت‌های بیشتر از سوی تصمیم‌گیران و سازمان برنامه و بودجه، بتوانیم تحولی در این زمینه ایجاد کنیم و چالش‌های بزرگ آبخوانداری را به طور موثرتری مرتفع کنیم.
خبرنگار: آزاده محبی