آخرین گزارش از سانحه بالگرد رئیسی
سانحه سقوط بالگرد رئیس‌جمهور هنگام ماموریت و افتتاح سد خداآفرین در 30 اردیبهشت 1403، شوک بزرگی به جامعه ایران وارد کرد. در این سانحه، دولت‌مردان وقت ایران سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی، سیدمحمدعلی آل‌هاشم امام جمعه تبریز و نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی، سید‌مهدی موسوی رئیس یگان حفاظت رئیس‌جمهور و سه خلبان...
از نخستین روزهای پیش آمدن این حادثه چندین هیات عالی امنیتی به بررسی دلایل این اتفاق پرداختند. به تازگی هیات عالی ستادکل نیروهای مسلح در اطلاعیه‌ای، علت اصلی سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور شهید آیت‌الله رئیسی را پس از چندین ماه بررسی اعلام کرده است. بر اساس این اطلاعیه شرایط پیچیده اقلیمی و جوی منطقه در فصل بهار در به وجود آمدن ناگهانی توده غلیظ مه و متراکم بالارونده به سمت ارتفاع و برخورد بالگرد با کوه علت اصلی این سقوط تشخیص داده شده است.
قطعات اصلی و مهم بالگرد استاندارد بودند
بر اساس آخرین اخبار منتشر شده، ستاد کل نیروهای مسلح، با تلاش شبانه‌روزی هیاتی متشکل از کارشناسان خبره و متخصص لشکری و کشوری، ابعاد فنی، مهندسی، الکترونیکی و شرایط ناوبری بالگرد سانحه‌دیده مورد بررسی دقیق و کارشناسی قرار دادند. نخستین موردی که در این اطلاعیه به آن پرداخته شده بررسی اسناد مربوط به رعایت استانداردهای لازم در این پرواز است. بر این اساس در این اطلاعیه آمده: «کلیه اسناد و مدارک مربوط به تعمیر و نگهداری بالگرد از زمان خریداری و به کارگیری تا قبل از زمان وقوع سانحه، شامل تعمیرات اساسی، تعویض قطعات اصلی و مهم مورد بررسی قرار گرفت که تمام اقدامات برابر استانداردهای تعریف شده صورت گرفته است.» همچنین درباره تعمیرات 4 سال اخیر بالگرد هم بررسی‌های لازم صورت گرفته که این نتیجه حاصل شده است: «اسناد و مدارک مربوط به تعمیرات 4 سال اخیر بالگرد یاد شده که در شرکت پنها (شرکت پشتیبانی و نوسازی هواپیمایی ایران) موجود است نیز مورد بررسی کارشناسی و بازبینی قرار گرفت و هیچ‌گونه مشکلی در روند اقدامات صورت گرفته مشاهده نشد.»
بررسی مراحل اداری و نقشه‌های پروازی
یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که درباره این پرواز مطرح بود این بود که آیا بالگرد از مسیر اصلی خود خارج شده است یا نه؟ بر این اساس در این اطلاعیه آمده است: «گزارش اسناد و مکاتبات مربوط به انجام ماموریت از زمان درخواست بالگرد از سوی دفتر ریاست‌جمهوری از آشیانه جمهوری اسلامی ایران، واگذاری بالگرد، تعریف نحوه انجام ماموریت و اعزام بالگرد از تهران به تبریز، استقرار در فرودگاه تبریز، سوخت‌گیری، مراقبت از بالگردها، نحوه شروع و ادامه ماموریت پرواز مقامات به محل‌های تعیین شده دریافت شد که با دستورالعمل‌ها، ابلاغیه‌ها و آیین‌نامه‌ها، ضوابط، مقررات و استانداردهای لازم انطباق داشته است.» از سوی دیگر بررسی نقشه‌های پروازی از تبریز به پل آغبند، سد قیزقلعه‌سی و از آنجا به سمت پالایشگاه تبریز مورد بررسی کارشناسی دقیق قرار گرفت و مشخص شد که «بالگرد در مسیر پیش‌بینی‌شده بوده و از مسیر تعیین شده خارج نشده است.» در همین زمینه همچنین رایانه دستی همراه خلبان بالگرد سانحه دیده(آی پد) از طریق کارشناسان متخصص و خبره احیا شد که «نشان‌دهنده صحت اطلاعات مسیر پروازی بالگرد از ابتدای شروع پرواز از تبریز به مقصد سد قیزقلعه‌سی و از آن نقطه به هنگام برگشت تا زمان وقوع سانحه منطبق با مسیر از قبل تعیین شده بوده است.»
بررسی موتورها و سامانه‌های انتقال قدرت
یکی دیگر از اقدامات انجام شده در این تحقیق و تفحص بررسی قطعات و سامانه‌های باقیمانده از بالگرد سانحه دیده(موتورها، سامانه‌های انتقال قدرت و سوخت‌رسان، تجهیزات الکترونیکی، الکترواویونیکی) توسط کارشناسان و متخصصان سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در آزمایشگاه‌های تخصصی بوده است. در این اطلاعیه آمده که نتیجه این آزمایش‌ها نشان می‌دهد: «هیچ گونه عیوبی مبنی بر دخالت در سقوط بالگرد وجود نداشته است.» از سوی دیگر علاوه بر بررسی روی قطعات و سامانه‌های قدرت، گزارش‌های سازمان هواشناسی(هوای حاضر، پیش‌بینی و اخطارهای وضعیت‌های جوی ناپایدار) از روز قبل و روز حادثه هم مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته که نتیجه به دست آمده گویای آن است: «با شرایط به وجود آمده در روز سانحه انطباق داشته است.»
کمیته پزشکی مورد مشکوکی اعلام نکرد
یکی دیگر از بررسی‌های انجام شده مربوط به بررسی اطلاعات سامانه ضبط صدای داخل کابین (CVR) و ضبط اطلاعات پروازی در سامانه FDR بالگرد همراه دسته پروازی (میل 171) پیاده‌سازی است. بر پایه اطلاعیه ستاد کل نیروهای مسلح «هیچ‌گونه پیام و اعلام وضعیت اضطراری از سوی خلبان بالگرد سانحه دیده اعلام نشده است.» از سوی دیگر نتایج پیگیری‌های ستاد کل نیروهای مسلح نشان می‌دهد: «برابر گزارش بررسی کمیته فنی پزشکی قانونی در نتایج آزمایش‌های سم‌شناسی و آسیب‌شناسی روی پیکر مطهر شهدا، هیچ مورد مشکوکی اعلام نشده است.» یکی دیگر از اقدامات کارشناسی در مورد بررسی علائم خرابکاری بوده که در این اطلاعیه آمده است: «قطعات و سامانه‌های بالگرد مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته که علائمی مبنی بر خرابکاری در قطعات و سامانه‌ها وجود نداشته است.»
بررسی جنگ الکترونیک و ایجاد میدان مغناطیسی
یکی دیگر از سوالات و چالش‌هایی که در رابطه با این سانحه مطرح شد، این بود که ممکن است میدان مغناطیسی ایجاد شده باشد، با این حال این اطلاعیه به قطعیت آورده است: «احتمال هدف قرار گرفتن بالگرد با سامانه‌های آفندی و پدافندی، جنگ الکترونیک و ایجاد میدان مغناطیسی و لیزر مورد بررسی کارشناسی و تخصصی قرار گرفته که هر گونه دخالت موارد یاد شده در بروز سانحه منتفی اعلام می‌گردد.» در نهایت این گزارش بر این امر تاکید می‌کند: «با عنایت به موارد 11گانه پیش‌گفته و بررسی‌های دقیق کارشناسی و تخصصی و آزمایش‌های متعدد و نتایج حاصل از آن، نظر نهایی هیات عالی کارشناسی ستاد کل نیروهای مسلح به شرح زیر بیان می‌شود: «علت اصلی سقوط بالگرد، شرایط پیچیده اقلیمی و جوی منطقه در فصل بهار در به وجود آمدن ناگهانی توده غلیظ مه و متراکم بالارونده به سمت ارتفاع و برخورد بالگرد با کوه تشخیص داده شد.»
--> اخبار مرتبط