آذری جهرمی: حضور لاریجانی اتفاق مثبتی است اما به اسطوره سازی اعتقاد ندارم / آقای رئیس‌جمهور، تیمت را به خط کن!
وزیر پیشین ارتباطات ایران گفت: ما که حامی دولت هستیم، تخریب نمی‌کنیم. آقای رئیس‌جمهور، تیمت را به خط کن! پای کار تو مردم قول دادند و همه امید بستند.
مشروح گفت‌وگوی با محمد جواد آذری جهرمی را در ادامه می‌خوانید:
این روزها با تحولاتی در کشور روبه‌رو بودیم؛ از تشکیل شورای دفاع تا حضور علی لاریجانی در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، پس از چند بار رد صلاحیت. تحلیل شما در این باره چیست؟
به نظر می‌رسد جنگ 12 روزه تأثیرات عمیقی روی سیاست‌گذاری و مدل حکمرانی کشور خواهد داشت. البته نباید انتظار داشت تمام اتفاقات به‌صورت یک‌شبه و انقلاب‌گونه رخ دهد، اما اثرات مهمی در مدل‌ها گذاشته است. تغییراتی که در نیروهای مسلح و دبیرخانه صورت گرفت که جزو هسته‌های سخت امنیتی نظام کشور هستند اگر تحلیل شود، سیگنال‌هایی از یک نگاه جدید را نشان می‌دهد.
عده‌ای پروژه داشتند که لاریجانی برای آن واژه «خالص‌سازی» را وارد ادبیات سیاسی کشور کرد
عده‌ای پروژه‌ای در کشور داشتند که شخص علی لاریجانی برای آن واژه‌ای به نام «خالص‌سازی» را وارد ادبیات سیاسی کشور کرد. این دیدگاه معتقد بود، ما جمهوریت را برای 10 سال کنار بگذاریم، چرا که انقلاب به انحراف رفته است؛ نیروهای اصیل انقلابی باید پای کار بیایند تا این انحراف جبران شود. چون توده مردم از درک این موضوع عاجز هستند، ما با شیوه‌هایی که وجود دارد از مصادیق جمهوریت جلوگیری کنیم و با الزاماتی نیروهای انقلابی را وارد عرصه کنیم.
دولت سیزدهم سه سال سر کار بود و این موضوع را تجربه کرد؛ نگاهی حذفی و حداکثری نسبت به متخصصانی که در کشور حضور داشتند.
فرایند خالص‌سازی در سال 1400 آغاز شد و در 1403 تداوم یافت
منطقی است که آقای لاریجانی از فرایند اول و دوم بیرون نیامد و خود مشمول «فیلترشدگی» شد. فرایند خالص‌سازی در سال 1400 آغاز شد و در 1403 تداوم یافت. این خالص‌سازی اثراتش در کشور مشخص شد و نشان داد که همبستگی ملی را پایین می‌آورد و آثار آن در بحران‌های امنیتی روشن شد؛ از کاهش امنیت اجتماعی آغاز شد و به مشارکت سیاسی در انتخابات رسید. در نتیجه، انتخاباتی سرد در مجلس فعلی داشتیم و استمرار این روند را می‌توانستیم شاهد باشیم. به نظرم چرخش اول پس از دریافت مشارکت عمومی صورت گرفت و کلیت کشور دریافت که مسیر خالص‌سازی جواب نمی‌دهد و باید بازگشت.
خالص‌سازی می‌توانست بستری برای نفوذ و ازهم‌پاشیدگی داخلی باشد
تجاوزی که از سوی رژیم صهیونیستی صورت گرفت و ایجاد همبستگی ملی، ضرورت آن را بیش از پیش آشکار کرد. این پروژه خالص‌سازی می‌توانست بستری برای نفوذ و ازهم‌پاشیدگی داخلی باشد. به نظر من روند اصلاحی آغاز شده و تصمیم گرفته شده است که این مسیر اصلاح شود. منطقی است که از لایحه‌هایی باز شود و در آن صورت، طرفین باید قدر بدانند، با هماهنگی پیش بروند و اجازه ندهند فضا رادیکال شود تا کشور این اصلاحات را انجام دهد.
به اسطوره‌سازی و ظهور یک فرد قهرمان که همه‌چیز را حل کند اعتقادی ندارم
عده‌ای بعد از جنگ انتظار داشتند اصلاحات مانند فشار دادن یک دکمه، سریع انجام شود. اما این موضوع تدریجی است. حضور آقای لاریجانی هم اتفاق مثبتی است. من شخصاً به اسطوره‌سازی و ظهور یک فرد قهرمان که همه‌چیز را حل کند اعتقادی ندارم. همان‌طور که عطار می‌گوید: «سیمرغ، سی مرغ است»؛ یعنی قدرت در همبستگی اجزاست. امیدوارم آقای لاریجانی با شرایطی که به وجود آمده، در همکاری با همه ارکان به‌خصوص دولت که با سرمایه اجتماعی مردم روی کار آمده است و حتی مخالفانی که تعدیل شده‌اند و دوباره رویکرد جدیدی یافته‌اند، بتواند نقش‌آفرینی کند.
نیروهای مسلح و امنیتی کشور نیز که قرار است او مجموعه‌ها را در دبیرخانه راهبری کند، در کنار قوه قضائیه و مجلس، باید رابطه‌ای سازنده شکل دهند. در این صورت لاریجانی به جای آنکه صرفاً یک بازیگر باشد، می‌تواند نخ تسبیحی باشد که تمام حلقه‌ها را به هم پیوند دهد و ستون فقرات این سیمرغ شود.
آقای لاریجانی تغییر کرده و نسخه‌های مختلفی از او را در طول زمان دیده‌ایم
آقای لاریجانی خود نیز تغییر کرده و نسخه‌های مختلفی از او را در طول زمان دیده‌ایم. انسان در گذر زمان نگاهش تغییر می‌کند. او با رویکردهایی که داشته است، از صداوسیما تا دبیرخانه، از 12 سال ریاست مجلس تا دوره‌ای از کناره‌گیری، همه را تجربه کرده است. امروز او کوله‌باری از تجربه در اداره کشور و سیاست خارجی دارد و این برای کشور یک سرمایه است. امیدوارم او در همکاری با دیگران تغییرات مثبتی را رقم بزند. اما این حرکت باید جمعی باشد. اینکه نگاه‌ها تنها به لاریجانی دوخته شود، به نظر من درست نیست.
اگر او بتواند با همکاری سایرین نظامی ایجاد کند که پیام‌ها و ادراکات پس از جنگ 12 روزه را کنار هم قرار دهد، می‌توان امید داشت معضلات و چالش‌های کشور حل شود و عقلانیت بر مسیر حکمرانی حاکم گردد و در نهایت به نفع خیر عمومی تمام شود.باید سعه‌صدر خود را بالا ببریم و قبول کنیم که یک فضای بی‌اعتمادی وجود دارد
نقش تندروها را چطور می‌بینید؟ بعد از جنگ 12 روزه ما فضایی وحدت‌آفرین را مشاهده کردیم، اما به سمت دوقطبی سوق پیدا کرد و با هشتگ «عدم کفایت سیاسی رئیس‌جمهور» روبه‌رو شدیم. گاه حتی به علی لاریجانی و خود شما هم توهین کردند. آیا می‌توانند جلوی تحولاتی را که مردم انتظار دارند، بگیرند؟
اینکه به واژه «تندرو» بپردازیم، ادبیات امروز نیست. در کشوری که چالش‌ها کمتر است و با تهدیدهای ماهیتی این‌چنینی روبه‌رو نیست، مورد تجاوز نظامی قرار نگرفته و دموکراسی در آن جاری است و تهدیدی برای بقا وجود ندارد، چرا افراد باید با هم درگیر شوند؟ در حالی که در چرخه انتخابات هم خود ما دعوا کردیم.
پاسخ به اینکه شما می‌گویید «تندروی»، این نیست که با همان ابزار خودشان خشونت در پی گرفته شود. به نظر من باید سعه‌صدر خود را بالا ببریم و قبول کنیم که یک فضای بی‌اعتمادی وجود دارد. من خودم را مثال می‌زنم: حتماً فضای بی‌اعتمادی نسبت به من وجود دارد و این فضای بی‌اعتمادی باید با گفت‌وگو حل شود. اینکه عده‌ای در فضای مجازی بد و بیراه بگویند یا برچسب بزنند و از عباراتی استفاده کنند، به نظر من فرع ماجراست و بازی کردن در زمین طراحی امنیتی است که علیه ایران انجام شد. فارغ از هر جناحی که باشند، حرفی دارند.
همان‌طور که عرض کردم، بحث اصلی این است: «آیا آمریکا قابل اعتماد است؟ آیا این حرف درستی است؟ آیا مذاکرات چاره‌ساز نیست؟ این حرف درست است یا نه؟» بیشتر از اینکه به فرد بپردازیم، باید ببینیم این حرف چقدر درست است.منطقا فضای سیاسی، فضای قدرت است. اینکه تصور کنند رئیس‌جمهور یا هر فردی را تخریب کنند تا خودشان بالا بروند، فرآیند معمول سیاسی برای کسب قدرت است. پاسخ به این می‌تواند توجه و مقابله باشد یا بی‌توجهی. اینکه در فضای مجازی هشتگ بزنند «عدم کفایت سیاسی»، شما که فضای سیاسی ایران را می‌شناسید، می‌دانید اینها قدرت سؤال از رئیس‌جمهور را در مجلس ندارند. نه اینکه کسی به آن‌ها آمده و نهی کرده باشد، بلکه اگر همین‌ها امروز به مجلس بروند و فرم پر کنند برای سؤال از رئیس‌جمهور، خود نمایندگان به آن‌ها چنین اجازه‌ای نمی‌دهند. حالا سر و صدایی راه می‌اندازند، اما این سر و صدا شایسته توجه نیست.
دولت باید نسبت به بی‌احترامی‌ها با بی‌توجهی و سعه‌صدر برخورد کند
اولا باید بدون توجه از کنار آن گذشت. اما منطقی وجود دارد: برخی در دولت بدشان نمی‌آید، چون دولت چالش‌هایی دارد که باید پاسخگو باشد. به نظر من دولت باید نسبت به بی‌احترامی‌ها و تلاش‌های مذبوحانه که بعضاً ناشی از قدرت‌طلبی است با بی‌توجهی و سعه‌صدر برخورد کند و تلاش کند آن‌ها را سوار بر مرکب عمومی کند؛ یعنی همراه کند و حرفشان را بشنود.
ضمن اینکه باید به اصول توجه کرد. دولت به جای شنیدن حرف‌های «عدم کفایت»، «جاسوس» یا «نفوذی»، که از چه مهملی استفاده می‌کنند و فحش و توهین می‌کنند، باید بداند مهمل آن‌ها شاید اثرات گذشته باشد؛ گذشته‌ای که شاید خودشان هم در آن نقش داشتند. اینها افراد بی‌اطلاع به اوضاع کشور که نیستند. مثلا نمی‌توان گفت فردی که نماینده مجلس است نسبت به شرایط کشور بی‌اطلاع است. او حتما می‌داند چه مشکلی وجود دارد و برای حل آن چه ساختاری باید باشد. اما فیگور سیاسی می‌گیرد و منافع حزبی و قدرت خود را بر مملکت ترجیح می‌دهد.
بعد از یک سال، عملکرد دولت در حوزه اجتماعی قابل قبول است
دولت، زمانی که آغاز به کار کرد، از این شرایط بی‌اطلاع نبود و می‌دانست چنین شرایطی پیش رو دارد؛ بنابراین باید با همین آمادگی عمل می‌کرد. بعد از یک سال، عملکرد دولت در حوزه اجتماعی قابل قبول است. بحث فیلترینگ جدا از اختیار دولت است و به ساختار امنیتی و نظامی کشور برمی‌گردد که تحمیل می‌کند. دولت هم مکلف به همکاری است. رویکرد دولت نسبت به فضای مجازی بازکننده بوده است؛ برخی می‌گویند کفایت نمی‌کند، ولی بالاخره حرکتی صورت گرفته است.
در بحث آزادی اجتماعی، موضوعاتی چون گشت ارشاد و مسائل روزمره برای خانم‌ها امروز کمتر رخ می‌دهد. لایحه حجاب متوقف شده است و همچنین کارهای هماهنگ بین قوا در حوزه دانشگاه انجام شده و اساتیدی که از دانشگاه اخراج شده بودند، بازگردانده شدند. این مثال‌ها زیاد است؛ در واقع مطالبات مردم مورد توجه قرار گرفته و حرکاتی برای آن انجام شده است. آشتی بین جامعه هنری، نظام و دولت کم‌کم رخ داده و اتفاقات تلخ و دوری‌ها در حال حل شدن هستند. دولت تلاش دارد سرمایه اجتماعی را افزایش دهد و به نظر می‌رسد در این حوزه‌ها نمره قابل قبولی می‌توان داد؛ شاید راضی‌کننده نباشد، اما عملکرد دولت همین بوده است و تلاش کرده دعوا ایجاد نکند.
آقای رئیس‌جمهور، تیمت را به خط کن! پای کار تو مردم قول دادند و همه امید بستند
ما که حامی دولت هستیم، تخریب نمی‌کنیم. آقای رئیس‌جمهور، تیمت را به خط کن! پای کار تو مردم قول دادند و همه امید بستند. مردم برای حضور در انتخابات خیلی مرارت کشیدند و حتی در این جنگ بسیاری پای کار آمدند و همبستگی ایجاد کردند. مسئولیت شما مهم است؛ شما رئیس‌جمهور نشدی که از شما تعریف کنیم، بلکه آمدی تا کار کشور را پیش ببری و فدا شوی. ایشان چنین شخصیتی دارد و منیتی برای خود نمی‌خواهد.
عده‌ای می‌خواهند پشت این پنهان شوند؛ وزیری ضعیف است، اصول اولیه مدیریت هم بلد نیست. وقتی انتقاد می‌شود، به رئیس‌جمهور می‌گوید «آقای رسایی گفته است». حالا رسایی گفته باشد، درست یا نادرست، باید روش خود را اصلاح کنید. برنامه اصلاحی شما کجاست؟ این انتقادات از سوی این افراد و جبهه پایداری موجب نعمت است؛ تخریب جایز نیست، اما مطالبه‌گری باید حامیان دولت انجام دهند، بی‌پرده و صریح.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
