«آقای قاضی»؛ درام دادگاهی ماندگار

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - زهرا قربانی رضوان؛ آقای قاضی شعبه121، دومین فصل از پر مخاطب‌ترین سریال شبکه دوم سیما است. این سریال که در فصل اول خود مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت اکنون با تغییراتی اساسی در درام و شیوه پرداخت بازگشته است.

پرونده‌های قضایی و کارآگاهی چه از بُعد محتوا که تکیه بر واقعیت دارند و چه از بُعد پیچیدگی، دارای جذابیت‌های نمایشی هستند. همین امر سبب می‌شود تا فیلمنامه‌هایی پرکشش و جذاب از دل این داستان‌های واقعی به مرحله تولید تلویزیونی برسد.

فصل دوم آقای قاضی با تغییراتی در شخصیت پردازی و شیوه نمایش فضا سعی کرده است تا از فضای بسته صحن دادگاه خارج شود. در قسمت اول این سریال شاهد پرداخت به زندگی شخصی قاضی هستیم. قاضی از شخصیت خاکستری خود خارج شده است و مخاطب بیشتر با او آشنا می‌شود. او اکنون دختر خود را از دست داده و باید برای عدالت و جدیتی که در بررسی پرونده‌ها به خرج داده پاسخگو باشد. همین مطلع انعطافی است و روایت خشک فصل اول را پشت سر می‌گذارد.

مخاطب در این فصل شاهد تعدد لوکیشن‌ها است، او از صحن دادگاه خارج می‌شود، به راهرو‌ها می‌رود، در خیابان همراه قاضی است و با شخصیت‌ها همراه می‌شود و این نشان از نمایش بصری برای گریز از یکنواختی فضای دادگاه است. این امر یکی از قدم‌های مثبت در فصل دوم است که نمایانگر برطرف شدن ایرادات فصل نخست است.

فضای مجموعه آقای قاضی تله‌تئاتری است و هر داستان در صحن عمومی بصورت اپیزودیک روایت می‌شود. نما‌ها و فضای گفتگو‌ها یاداور نمایش‌های تلویزیونی است که در یک فضای بخصوص اتفاق می‌افتد. اما آنچه سبب می‌شود تا فضا خسته‌کننده نشود بازی بازیگران است. بازیگرانی که هیچکدام نام‌آشنا نیستند و مخاطب با چهره‌های جدید روبه رو است. این عامل مثبت باعث می‌شود تا باورپذیری داستان از سوی تماشاگر بیشتر شود، زیرا تماشاگر هیچ پیش‌زمینه ذهنی از این بازیگران ندارد.

سریال‌هایی با مضامین دادگاهی و از این دست، نیاز به تحقیق و پژوهش دارد. زیرا صحبت از قانون و مجازات درمیان است. مخاطب با مشاهده پرونده‌های قضایی از روند بررسی‌ها و کم و کیف آن آشنا می‌شود. این بخش جنبه اطلاع رسانی دارد. جنبه آموزشی سریال نیز نشاندهنده ضعف و عدم اطلاع مردم از حقوق خود است. اینجاست که نویسنده سعی کرده است تا از طریق صحبت قاضی و سوال و جواب‌ها مسئله‌یابی کند و آموزش دهد و راه حل را بیان کند.

برای مثال شاهد آن هستیم که قاضی با دلسوزی سوالات اساسی همچون: «چرا اعتماد کردید؟، چرا قرارداد نوشتید؟، چرا بدون اینکه بخونید امضا کردید؟، و...» می‌پرسد تا عدم توجه و عدم اطلاع شاکی را بیان کند. این جنبه آموزش غیرمستقیم و از طریق درام هرگز از ذهن مخاطب فراموش نمی‌شود. البته انتقاداتی هم به روند بررسی پرونده‌ها از سمت وکلا مطرح شد که باید دید در ادامه فصل دوم سریال این موارد اصلاح خواهد شد یا خیر. این مورد یکی از بهترین ارکان سریال آقای قاضی است.

شخصیت آقای قاضی قاطع، اما در عین حال دلسوز و مهربان است. او شجاع و اهل عدالت است حتی اگر فردی سفارش شده روبه روی او ایستاده باشد. البته این ظاهر و اخلاق با واقعیت صرف کنونی دادگاه‌ها متفاوت است. قاضی اکنون فرصت بحث و مجادله ندارد و انقدر سرش شلوغ است که نمیتواند اینگونه افراد را راهنمایی کند. اما برای آموزش و دراماتیک کردن بگونه‌ای که مخاطب با شخص اول سریال ارتباط برقرار کند این تنها راه ممکن است.

در آخر می‌توان گفت مجموعه آقای قاضی بعنوان ماندگارترین اثر در موضوع دادگاهی و حقوقی است، که در خلال جنبه نمایشی به بحث آموزشی پرداخته و توانسته مخاطب را راضی نگهدارد. سریالی که با موفقیت چشمگیر خود در فصل اول، تلاش کرده تا در فصل جدید خود مخاطبان را با درامی قوی حفظ کند و ضمن برطرف کردن مشکلات فصل گذشته رویکرد و نگاهی جدید را به فصل تازه خود بدهد. نگاهی که تا این قسمت از سریال مورد توجه و استقبال مخاطبان قرار گرفته است و نشان از آن دارد که تیم تولید سریال آقای قاضی مسیر درستی را برای جذب مخاطب طی کرده اند.