آمادگی ذهنی و روانی، حلقه مفقوده ورزش ایران

محسن پروازی که به عنوان روانشناس در کنار تعدادی از تیم‌های المپیکی کشورمان حضور دارد، درباره عوامل روانشناختی موثر در شکست‌ها و پیروزی‌های ورزشکاران ایران به خبرنگار ورزشی گفت: ورزش دنیا به این سمت رفته که از خدمات تخصصی استفاده کند. عملکرد هر ورزشکار تحت تاثیر سه عامل آمادگی جسمانی، آمادگی تکنیکی یا تاکتیکی و آمادگی روانی است که هر ورزشکاری در رشته ورزشی خود با آن مواجه است.

وی افزود: به نظر می‌رسد آمادگی ذهنی حلقه مفقوده ورزش‌مان است. در مسابقات مختلفی که شرکت می‌کنیم، به این موضوع توجه خاصی نمی‌شود و در بسیاری از تورنمنت‌ها شامل بازی‌های المپیک، آسیایی، جهانی و یا هر مسابقات مهم دیگری که توقع خاصی از ورزشکاران‌مان داریم، از این بخش آسیب می‌بینیم. نداشتن آمادگی ذهنی باعث می‌شود شانس‌هایی که در مسابقات مختلف و در رشته‌های خاص داریم، از ما گرفته شود.

این روانشناس ورزشی به فشار روانی زیادی که به ورزشکاران در بازی‌های المپیک وارد می‌شود اشاره کرد و گفت: فارغ از هر سطحی که المپیک دارد، حضور در دهکده المپیک و در این بازی‌ها فشار روانی مضاعفی به ورزشکار وارد می‌کند. از ورزشکاران مختلف شنیده‌ایم که حضور در المپیک شرایط ذهنی و روانی متفاوتی از سایر مسابقات دارد. بنابراین باید به این موضوع توجه بیشتری کنیم.

وی در ادامه صحبت‌های خود چند سؤال از مسئولان ورزش مطرح و عنوان کرد: مسئولان ورزش کشور و در راس آن کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش از خودشان بپرسند آیا مشکلاتی درباره بحث ذهنی در المپیک 2020 وجود داشته یا نه؟ آیا شانسی وجود داشت که با آمادگی ذهنی بالاتر می‌توانستیم به موفقیت دست پیدا کنیم؟ مدالی بود که ورزشکارمان اگر توانایی ذهنی بالاتری داشت، می‌توانست کسب کند؟ اگر پاسخ منفی باشد، پس چطور ورزشکاران در همین بازی‌ها از نداشتن آمادگی ذهنی خودشان صحبت کردند؟

پروازی اظهار داشت: ناهید کیانی ملی‌پوش تکواندو مسابقه حساسی داشت، اما به دلیل نداشتن کنترل فشارهای روانی که در روز و شب مسابقه برای او اتفاق افتاد، نتوانست عملکرد خودش را داشته باشد. فاطمه کرم‌زاده ملی‌پوش رشته تیراندازی گفته «نتوانستم تیرهای خودم و حتی رکوردهای تمرینی‌ام را بزنم». این نشان می‌دهد مسئله ذهنی مطرح بوده است. حسن یزدانی که ورزشکار محبوبی است، بعد از مسابقه‌اش گفت: «من زود قانع شدم و در 20 ثانیه آخر فکر کردم بازی را برده‌ام» که این مسئله نشان دهنده نداشتن آمادگی ذهنی است و اینکه فشارهای روانی را در بعضی لحظات نمی‌توانیم کنترل کنیم. در واقع این فشارهای روانی بر ورزشکارمان غلبه می‌کند و نمی‌توانند عملکردشان را به خوبی نشان دهند. دیدیم حسن یزدانی نتوانست آن چیزی که از او توقع می‌رفت و همیشه از همان ابتدا پرشور نشان می‌داد را به نمایش بگذارد. این امر نشان می‌دهد، در این باره مشکل وجود داشته است.

این دکترای مشاوره ورزشی گفت: اگر مشکلات ذهنی وجود داشته، پس چرا پیش‌بینی نشده است؟ چرا برای حل آن اقدامی صورت نگرفته است؟ چرا مسئولان برای آن تمهیداتی در نظر نگرفتند تا از آسیب‌هایی که به کاروان زده شد، پیشگیری کنند؟ محمدعلی گرایی ملی‌پوش کشتی فرنگی شانس کسب المپیک بود و حتی زمانی که نیمه نهایی را باخت و به رده‌بندی رسید، کارشناسان کشتی گفتند مدال برنز او تقریبا قطعی است، مگر اتفاق خاص و غیر قابل پیش‌بینی رخ دهد. متاسفانه دیدیم گرایی در مسابقه آخر انگیزه لازم را برای کسب مدال نداشت و جنگندگی که از او می‌شناختیم را در آن مسابقه نشان نداد.

وی اضافه کرد: این مشکلات را می‌توان با راهکارهایی که از قبل و در حین مسابقه در نظر گرفته و پیش‌بینی می‌شود، از بین برد. می‌دانیم در تمام مسابقات بزرگ اینچنینی کشورهای دیگر از حضور روانشناس در کنار کاروان ورزشی خود استفاده می‌کنند. در المپیک توکیو، آمریکا 15 روانشناس، بریتانیا 10 روانشناس، چین حدود 10 تا 15 روانشناس، هند 5 روانشناس و کشورهای دیگر هم روانشناس در کاروان خود داشتند تا آمادگی ذهنی ورزشکاران را در شب و روز مسابقه کنترل کنند.

پروازی با اشاره به مشکل رخ داده برای «سیمونه بیلز» ژیمناست آمریکایی عنوان کرد: او که در المپیک ریو هم از مسائل روانشناختی رنج می‌برد، در بازی‌های این دوره و روز قبل از فینال تیمی و انفرادی گفت آنقدر انتظارات از او زیاد است که دیگر نمی‌تواند اجازه دهد سلامت روانش به خطر بیفتد و به همین دلیل مسابقه نمی‌دهد، اما بعد از دو روز در مسابقات شرکت کرد و گفت با روانشناس تیم صحبت و مسائل روانی خود را به خوبی حل کرده و در نهایت مدال برنز گرفت.

او با طرح این پرسش که چرا به استفاده از خدمات تخصصی ورزشی توجهی نمی‌شود؟ تصریح کرد: سوالی که برای من پیش می‌آید، این است که ورزش دنیا چقدر به تخصصی و پیشرفته شدن و استفاده از خدمات علمی مختلف توجه می‌کند و چرا ما توجهی نمی‌کنیم؟ نکته مهم اینکه مسئولان ورزش کشور قبل از المپیک در بسیاری از مصاحبه‌های خود گفتند نیازی به روانشناس نداریم و مشکلات ذهنی وجود ندارد، اما بعد از المپیک همان مسئول مصاحبه می‌کند که فلان ورزشکار انگیزه نداشت، تمرکزش را از دست داد و اعتماد به نفس نداشت. پس اگر این موضوع وجود دارد، چرا این مصاحبه‌ها را می‌کنیم؟ نکته جالب‌تر این است که هیچ‌کس این مسئولان را بازخواست نمی‌کند که ابتدا می‌گویند ورزشکاران مشکل روانشناختی و عدم آمادگی ذهنی ندارند، اما بعد مصاحبه می‌کنند که مشکل داشتند.

پروازی گفت: به نظر می‌رسد مسئولان ورزش باید نگاه ویژه‌تری به این قضیه داشته باشند تا بتوانند به ورزشکاران کمک کنند و شانس‌هایی که برای کشورمان می‌توانیم قائل شویم و از نظر عدم آمادگی ذهنی لطمه می‌خوریم را حل کنیم تا دیگر چنین اتفاقاتی رخ ندهد.

این روانشناس ورزشی با بیان این مطلب که اقداماتی برای آگاه سازی مسئولان مبنی بر اهمیت مهارت های ذهنی صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته مرکز مشاوره و مهارت‌های ذهنی آکادمی ملی المپیک کلاس‌های توجیهی برای اعلام اهمیت مهارت‌های ذهنی برای روسای فدراسیون‌های ورزشی و مسئولان ورزش برگزار کرد. نکته جالب اینکه بسیاری از روسای فدراسیون‌ها در همین بازی های المپیک خواهان حضور روانشناس بودند، یعنی باور داشتند که با استفاده از این خدمات می‌توانیم عملکرد بهتری داشته باشیم.

وی ادامه داد: کمیته ملی المپیک به روسای فدراسیون‌ها گفته بود باید روانشناسان خود را در لیست معرفی شدگان از سمت فدراسیون قرار بدهند تا آنها را اعزام کنند، اما فدراسیونی که یک سهمیه دارد و اتفاقا همان ورزشکار شانس کسب مدال است، چگونه می‌تواند یک روانشناس را بگنجاند؟ راه حل آن این است که مسئولان کمیته ملی المپیک در لیست خودشان و از طرف سهمیه‌های کمیته ملی المپیک این کار را انجام دهند.

انتهای پیام /