آیا جهان می‌تواند امسال غذای خود را تولید کند؟
درحالی که قیمت کودشیمیایی در جهان افزایش و عرضه این محصولات کاهش یافته است این سوال مطرح می شود که آیا جهان در سال زراعی جاری می تواند غذای کافی برای مردم تولید کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، ژاپن تایمز طی گزارشی نوشت: برای نخستین بار است که کشاورزان در سراسر جهان از خود این سؤال را می‌پرسند که اگر کود شیمیایی کمتری مصرف کنند چه تاثیری در میزان برداشت محصول آنها خواهد داشت. پیش‌بینی‌هایی که در این زمینه شده بسیار ناامیدکننده است.
در برزیل به عنوان بزرگترین تولیدکننده دانه سویای جهان پیش‌بینی‌شده است چنانچه میزان مصرف پتاس در مزارع سویا 20 درصد کاهش یابد برداشت دانه سویا در این کشور 14 درصد افت خواهد کرد. در کاستاریکا یک شرکت تعاونی متشکل از 1200 کشاورز میزان کاهش تولید قهوه خود در صورت کاهش مصرف کود شیمیایی به یک‌سوم را بیش از 15 درصد برآورد کرده است. در آفریقای غربی، انتظار می‌رود در پی کاهش مصرف کودشیمیایی در مزارع این کشور تولید برنج و ذرت این کشور در سال آینده به میزان یک‌سوم کاهش پیدا کند.
پاتریک آنکوئین، کارشناس ارشد بازار کودشیمیایی در ساحل عاج گفت: شاید کشاورزان ساحل عاجی بتوانند به اندازه خوراک خود امسال غذا تولید کنند اما جای سؤال دارد که آیا آنها می‌توانند به اندازه نیاز مردمان شهرها هم مواد غذایی از خاک برداشت کنند.
وی افزود: وقتی گرسنگی فزاینده در کنار تروریسم به عنوان مشکلات اصلی آفریقای غربی قرار می‌گیرد باید گفت وضعیت بسیار خطرناکی برای بسیاری از دولت‌های منطقه پدید آمده است.
میلیاردها نفر در جهان که در بخش کشاورزی کارنمی کنند شاید کمبود کود شیمیایی برایشان مسئله مهمی به نظر نیاید. اما حقیقت آن است که هیچ خانواده‌ای از این مشکل در امان نمی‌ماند. حتی درخوش بینانه ترین حالت، گرانی انواع کودشیمیایی در جهان منجر به کاهش تولید محصولات کشاورزی و افزایش قیمت کالاهای اساسی در سوپرمارکت‌ها از شیر و لبنیات گرفته تا گوشت و غذاهای بسته‌بندی‌شده خواهد شد و این گرانی‌ها تا ماه‌ها و شاید سال‌ها در کشورهای توسعه‌یافته باقی خواهد ماند. اما در کشورهای در حال توسعه که همین حالا با سطوح بالایی از ناامنی غذایی مواجه هستند کمبود کودهای شیمیایی باعث تشدید مشکلات سوء تغذیه، ناآرامی‌های سیاسی و افزایش مرگ و میر ناشی از گرسنگی و فقر غذایی خواهد شد.
چرا قیمت کودشیمیایی در جهان رو به افزایش گذاشته است؟
در مزارع به طور معمول از سه نوع کودشیمیایی به نام‌های نیتروژن، فسفر و پتاسیم استفاده می‌شود. تا 100 سال پیش از این کودها خبری نبود. اما با اختراع و تولید آنها میزان تولیدات کشاورزی در سطح جهان افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرد. اگرچه میزان نیاز زمین‌های کشاورزی به این کودها از منطقه‌ای تا منطقه دیگر فرق دارد اما اصل مسلم آن است که شما هرچه کود بیشتری مصرف کنید برداشت محصول بیشتری خواهید داشت و بالعکس.
این کودها امروزه خیلی گران شده‌اند. قیمت کودهای شیمیایی در آمریکای شمالی از زمان شیوع کرونا بیش از سه برابر شده است و کشاورزان مجبور شده‌اند تا حد زیادی از مصرف خود بکاهند. متوسط قیمت کودهای شیمیایی در جهان فقط طی یک سال گذشته 70 درصد رشد داشته است. اگرچه هنوز این کودها را می‌توان در بازار یافت اما کشاورزان به دلیل گرانی نمی‌توانند مانند گذشته از آنها در مزارع خود استفاده کنند.
دلایل زیادی برای گرانی کودشیمیایی در جهان مطرح شده است که مهمترین آن عبارتند از افزایش شدید قیمت گاز طبیعی، وضع تحریم‌ها علیه یک شرکت بزرگ تولیدکننده پتاس که در بلاروس مستقر است، وقوع طوفان‌های متعدد در سواحل آمریکا طی تابستان گذشته که کارخانه‌های تولید کودشیمیایی این کشور را به تعطیلی می‌کشاند و اعمال محدودیت‌های کرونایی که زنجیره‌های توزیع در جهان را مختل کرد.
بروز این‌گونه مشکلات در بازار جهانی کودشیمیایی، دولت چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده فسفات در جهان را واداشته است که محدودیت‌هایی را برای صادرات محصولات کودشیمیایی داخلی وضع کند. چین در حال ذخیره کردن تولیدات خود است که این مسئله به مشکل کمبود عرضه جهانی دامن زده است. حمله روسیه به اوکراین نیز به طور موثری یک پنجم صادرات جهانی کودشیمیایی را متوقف کرده است.
کاهش مصرف کود شیمیایی چه تاثیری درمیزان برداشت محصول دارد؟
تونی بیل رئیس یک شرکت بزرگ تولیدکننده کود شیمیایی در جهان گفت بزرگترین نگرانی من این است که درنتیجه کاهش مصرف کودهای شیمیایی با کمبود شدید مواد غذایی در برخی مناطق جهان مواجه شویم. در فیلیپین هر کیسه کود شیمیایی حدود 57 دلار قیمت دارد که این رقم نسبت به سال گذشته در همین زمان 3 برابر شده است. انتظار می‌رود که تولید محصولات کشاورزی در فیلیپین طی سال جاری بیش از 10 درصد کاهش پیدا کند.
چشم‌انداز برداشت محصول در کشورهای دیگر بسیار تیره‌تر است. بخش کشاورزی پرو با 180 هزار تن کمبود اوره مواجه است که این مشکل می‌تواند تولید برنج، سیب‌زمینی و ذرت پرو را تا 40 درصد کاهش دهد. موسسه تحقیقات بین‌المللی برنج پیش‌بینی کرده است تولید جهانی این محصول در سال زراعی جاری 10 درصد کاهش پیدا کند یعنی 36 میلیون تن کمتر از سال قبل که معادل غذای 500 میلیون نفر است. در آفریقای زیر صحرا تولید مواد غذایی می‌تواند تا 30 میلیون تن در سال 2022 کاهش پیدا کند این رقم معادل غذای 100 میلیون نفر است.
همچنین این نگرانی وجود دارد که کمبود کود شیمیایی باعث تولید محصولاتی باکیفیت کمتر در جهان شود. به گفته کارشناسان مصرف ناقص کودهای شیمیایی می‌تواند پروتئین موجود در غلات را کاهش دهد.
در پایان باید گفت بدون شک در سال زراعی جاری غذای کمتری در جهان تولید خواهد شد این در حالی است که به دلیل تنش‌های سیاسی تقاضای بیشتری وارد بازار خواهد شد و این مسئله به گرانی‌ها دامن خواهد زد. کشورها بسته به میزان ثروت خود از این بحران آسیب خواهند دید و کشورهای فقیر که توان تأمین نیازهای خود از بازار جهانی را ندارند قربانی این بحران جهانی خواهند بود.